Faritra Anosy

Faritra Anosy -
Fianarana no lova tsara
Firenena	Madagasikara
Faritany	Toliara
Renivohi-paritra	Tolagnaro
Distrika	3
Lehiben'ny faritra	Tsy fantatra
Fianarana no lova tsara
Velarantany	25 731 km2
Isam-ponina	809 303 mpo.
Hakitroky ny mponina	31,45 mpo/km2
Fianarana no lova tsara
Laharam-pehintany	Tsy fantatra
Laharan-jarahasina	Tsy fantatra

Ny Faritra Anosy dia iray amin' ireo faritra 23 eto Madagasikara, ao amin' ny Faritanin' i Toliara, any amin' ny tapany atsimo-atsinanan' ny Nosy. I Tolagnaro na Fort-Dauphin no renivohiny. Manana velaran-tany mirefy 25 731 km² izy.

Noho ny lalan-dranomasina mamakivaky ny morontsiraka ao aminy dia fihaonan-dalana lehibe ho an’ ny Malagasy sy ny Mozilmana ary ny Eorôpeanina i Anosy. Tamin' ny tapaky ny taompolo 1600 dia io no toerana voalohany nisy ny fanjanahantany frantsay taty amin' ny Ranomasimbe Indianina. Anisan' ny nofehezin' ny Fanjakan' Imerina io faritra io nandritra ny taompolo 1800 ary anisan' ny zanatany frantsain' i Madagasikara tamin' ny faramparan' ny taompolo 1800 ka hatramin' ny taona 1960.

Anisan' ny entana naondrana avy ao ny andevo (nalefa tany amin' ireo nosy Maskarena sy tany Etazonia tamin' ny taompolo 1700), ny omby (naondrana tany La Réunion nandritra ny efa ho 300 taona), ny taretra, ny fingotra voajanahary, ny tonga (Catharanthus roseus), ny manjarano, oranôtôrianita, antsisiky (nephropidae), ny safira, ary ny ilmenita. Noho ny fahasamihafan' ny zavamananaina sy ny jarazam-biby ao aminy tsy manam-paharoa, dia nanomboka tamin' ny taompolo 1980 ny ezaka hampiroboroboana ny fiarovana ny tontolo iainana sy ny fizahàn-tany any amin' ilay faritra.

Mijaly noho ny fahantran' ny mponina ilay faritra; ny 80 % amin' ny mponina dia tsy mahazo rano fisotro madio, ny 16 % no voan' ny aretin' ny taovam-pisefoana mafy, ary latsaky ny 20 % ny tahan' ny fahaizana mamaky teny sy manoratra.

Jeôgrafia

Toerana misy azy

Toerana misy ny Faritra Anosy

Ny Faritra Anosy dia any amin' ny farany atsimo-atsinanan' i Madagasikara. Ao amin' ny faritanin’ i Toliara izy. Mamaritra azy ao avaratra ny Faritra Atsimo-Atsinanana sy ny Faritra Ihorombe, ao atsimo sy atsinanana ny Ranomasimbe Indiana ary any andrefana ny Faritra Androy sy ny Faritra Atsimo-Andrefana. Mirefy 29 731 km² ny velarany.

Ny vohon' ny tany

Mizara telo ny endriky ny vohon' ny tany ao amin' ny Faritra Anosy. Ao ny tapany avaratra izay ahitana ny tapany amin' ny lembalemban' Ihorombe tapatapahin' ny lemaka be antsanga, izay manana haavo 800 ka hatramin' ny 900 m.

Ao koa ny tapany atsimo izay be tendrombohitra, eo amin' ny ampahany amin' ny tangoron-tendrombohitra miafara any atsimo, amin' ny Tangoron-tendrombohitra Ivakoany (ahitana ny tendrombohitra Ivakoana izay mirefy 1 632 m) any amin' ny faritra misy an' i Tsivory andaniny, ary ankilany, amin' ny Tandavan-tendrombohitra Anosy (ahitana ny tendrombohitra Beampigatra izay mirefy 1 956 m) ao akaikin' i Tolagnaro.

Ao ny faritra amoron-dranomasina, izay miavaka amin' ny fisian' ny tehezan-tendrombohitra mideza any amin' ny faran' ny tagoron-tendrombohitra ary tandavam-pasika manana sakany mirefy 30 km izay mipaka any amin' ny Ranomasimbe Indiana; eo amin' ny 194 km amin' ny morontsirak' i Anosy dia ahitana helodrano madinika, tora-pasika misy dongom-pasika, haran-dranomasina, ny riakasia ary ny vinanin-dranomasina maro.

Tambajotran-drenirano

Ny tambajotran' i Mandrare, izay ahitana ny onin' i Mandrare (mirefy 250 m) sy ny renirano manompo azy, izay mipoitra any amin' ny Tangoron-tendrombohitra Ivakoany sy ny any amin' ny tendrombohitr' Anosy maro, dia manondraka ny tapany andrefan' ny Faritra Anosy. Any amin' ny tendrombohitra Beampingatra no ipoiran' i Mandrare. Ny sakeli-dranony, izay ahitana indrindra an' Andratina, i Tsivory, i Manambolo ary i Mananara, dia samy mipoitra amin' ny havoan' ny Tangoron-tendrombohitr' Ivakoany sy ny tehezan-tendrombohitra andrefan' ny Tandavan-tendrobohitr' Anosy.

Ny tambajotran-drenirano amin' ny ilany atsinanana dia ahitana renirano somary fohy izay miainga avy amin' ny hantsana amin' ny ilany atsinanan' ny tangoron-tendrombohitra ao afovoany-atsimo amin' i Madagasikara. I Manampanihy, i Ebakika, i Vatomirindra, i Esama, ohatra, dia manondraka ny tapany atsinanana sy atsimo-tsinanan' ny Faritra Anosy alohan' ny hivarinany any amin' ny Ranomasimbe Indianina manamorona ny morontsiraka atsinanana eo anelanelan' i Vangaindrano sy Tolagnaro.

Ireto avy ny renirano ao amin' ny faritra Anosy: Manampanihy, Fanjahira, Mandrare, Mangoky, Isoanala, Menarandra, Manambovo ary Imaloto.

Zavamaniry

Ahitana ala tsy vaky any amin' ny tapany atsimo sy atsimo-atsinanan' ny Faritra Anosy, any amin' ny faritra be tendrombohitra ao amin' ny distrikan' Amboasary Atsimo sy ny distrikan' i Tolagnaro. Tany am-boalohany dia saika mandrakotra ny Tangoron-tendrombohitra Ivakoany sy ny Tandavan-tendrombohitra Anosy ny ala tsy vaky, nefa amin' izao fotoana izao dia voafetra amin' ny toerana vitsivitsy, indrindra fa amin' ny toerana mikitoantoana indrindra misy tendrombohitra izany. Ny ampahany be amin' ny sisa tavela amin' ny ala dia anirian' ny briôfita, ny savoronala (na volombato), ny ampanga na hazo lehibe, arakaraka ny haavon-toerana sy ny fikintoanana.

Ny savoka amin' ny Faritra Anosy dia misy karazany roa: savoka mando sy ala maina. Ny savoka mando hita eny amin' ny Tangoron-tendrombohitra Anosy dia misolo toerana ny ala tsy vaky. Ao anatin' ny fahapotehana lehibe ihany koa izy ireo, vokatry ny fanimbana ataon' ny olombelona (indrindra ny doro tanety sy ny fandringanana ala). Ny mahampy sy ny ravinala no tena hita eny. Ny savoka maina, izay hita any andrefana, eo anelanelan' i Ranopiso sy Amboasary Atsimo, dia feno kirihitrala sy raketa ary karazana kirihitrala misy tsilo.

Ny ampahany be amin' ny fizaran-tanin' ny Faritra Anosy dia misy hivoka, manomboka any avaratra ka hatrany atsimo. Ny karazana zava-maniry mameno ireo hivoka ireo dia miovaova arakaraka ny toerana. Ny hivoka any amin' ny lembalemba avaratra dia misy karazana ahitra indrindra ny ahidambo (Andropogon) sy ny horona (Aristida), fa ny fatran' ny renirano sy ny tany mando kosa dia anirian' ny bararata (Phragmites) sy ny harefo (Cyperaceae). Raha somary mianatsimo dia hita any ny hivoka anirian-kazo sy ny hivoka misy kirihitra ary hivoka feno ahitra. Eny amin' ny tehezan-tendrombohitra efa mitanjaka dia mitombo ny karazana kirihitra manafika, toy ny randriaka (Lantana camara) amin' ny sisin' ny alan-tany mando, ny taretra (Agave sisalana), ny anjavidy (Philippia sp na Erica sp). Ireo kirihitra ireo dia miara-miaina amin' ny karazana ahitra Aristida roa lehibe: ny Stenotaphrum sy ny Exonepus. Ny zavamaniry any amin' ny faritra mando dia ny vondrona (Typha angustifolia) sy ny harefo (Cyperaceae), ary koa ny Niaouli (Melaleuca sp.).

Toetany

Mizara roa miavaka tsara ny toetany ao amin' ny Faritra Anosy: andaniny ny toetany mafana sy mando any amin' ny faritra atsimo sy atsimo-atsinanana, ary ankilany ny toetany trôpikaly tsy tena mando any amin' ny faritra avaratra.

Manodidina ny 23 °C hatramin' ny 24 °C ny sala-maripana isan-taona ao amin' ny Faritra Anosy. Miova be anefa ny maripana raha avy any avaratra mianatsimo. Ao Tolagnaro any amin' ny faritra atsimo-atsinanan' ny Nosy, dia 28 °C ny maripana amin' ny volana Febroary ary midina manodidina ny 17 °C izany amin' ny volana Jona sy Jolay. Mifanohitra amin' izany ny any Betroka, any avaratra, amin' ny Lembalemban' Ihorombe, izay manana maripana tsy mihoatra ny 20 °C ny ambony indrindra amin' ny volana Febroary ary mety hidina hatramin' ny 10 °C ny volana Jona sy Jolay.

Amin' ny ankapobeny, ny Faritra Anosy dia manana toetany somary mando, ary manodidina ny 1 200 mm ny rotsak' orana isan-taona. Miovaova be anefa ny rotsak' orana raha avy any avaratra mianatsimo. Ny tapany avaratra amin' iiay faritra, ao amin' ny distrikan' i Betroka, dia ao anatin' ny faritra mando fa ny tapany atsimo sy atsimo-atsinanana (distrikan' Amboasary-Atsimo sy distrikan' i Tolagnaro) kosa dia mando. Ao amin' ny tapany avaratry ny faritra, dia manodidina ny 850 mm ny salan' ny rotsak' orana isan-taona, fa 1 500 mm kosa izany any antsimo-atsinanana.

Fitantanana

Distrika

Distrika telo no mandrafitra ny faritra Anosy: Amboasary-Atsimo (5 498 km²) sy Betroka (10 173 km²) ary Tolagnaro (14 060 km²). Ny renivohiny dia ny tanànan' i Tolagnaro, fantatra ihany koa amin' ny anarana frantsay hoe Fort-Dauphin, any amin' ny 1 120 km miala an' Antananarivo renivohitr' i Madagasikara.

Kaominina

Kaominina ao amin' ny Distrikan' Amboasary-Atsimo

Ireto ny kaominina ao amin' ny Distrikan' Amboasary Atsimo:Amboasary-Atsimo, Behara, Berano Ville, Ebelo, Elonty, Esira, Ifotaka, Mahaly, Manevy, Maromby, Marotsiraka, Ranobe, Sampona, Tanandava Sud, Tomboarivo, Tranomaro, Tsivory.

Kaominina ao amin' ny Distrikan' i Betroka

Ireto ny kaominina ao amin' Distrikan' i Betroka: Ambalasoa - Ambatomivary - Analamary - Andriandampy - Beapombo I - Beapombo II - Bekorobo - Benato-Toby - Betroka - Iaborotra - Ianabinda - Ianakafy - Isoanala - Ivahona - Jangany - Mahabo - Mahasoa Est - Nagnarena - Naninora - Tsaraitso

Kaominina ao amin' ny Distrikan' i Tolagnaro

Tolagnaro (Fort Dauphin)

Ireto ny kaominina ao amin' ny Distrikan' i Tolagnaro: Ambatoabo - Ampasimena - Ampasy Nahampoa - Analamary - Analapatsy - Andranombory - Ankaramena - Bevoay - Enakara-Haut - Enaniliha - Fenoevo - Iabakoho - Ifarantsa - Isaka-Ivondro - Mahatalaky - Manambaro - Manantenina - Mandiso - Mandromodromotra - Ranomafana - Ranopiso - Sarasambo - Soanierana - Tôlanaro

Jereo koa

Faritany sy faritra eto Madagasikara:

• Faritanin' Antananarivo (Faritra Itasy - Analamanga - Bongolava - Vakinankaratra)
• Faritanin' Antsiranana (Faritra Diana - Sava)
• Faritanin' i Fianarantsoa (Faritra Atsimo-Atsinanana - Amoron' i Mania - Ihorombe - Matsiatra Ambony - Vatovavy - Fitovinany)
• Faritanin' i Mahajanga (Faritra Boeny - Betsiboka - Melaky - Sofia)
• Faritanin' i Toamasina (Faritra Alaotra-Mangoro - Analanjirofo - Atsinanana)
• Faritanin' i Toliara (Faritra Atsimo-Andrefana - Anosy - Androy - Menabe)

Samihafa

• Antanosy
• Tolagnaro

Rohy ivelany

Lahatsoratra samihafa

• "Communes et régions à Madagascar, De nouveaux acteurs dans la gestion locale de l'environnement", cairn.info
• "Lois annotées sur la décentralisation", fes.de
• "Maroantsetra – Mananara : La création de la 24ème région adoptée en Conseil des ministres Archived Jiona 14, 2023 at the Wayback Machine", midi-madagasikara.mg
• "Gouverneur de région : du provisoire permanent Archived Jiona 30, 2023 at the Wayback Machine", madagascar-tribune.com
• Jean-Michel, Le Petite encyclopédie du Grand Sud de Madagascar, 2016.

Disy aman-dalàna

• "Loi n°2004-001 relative aux Régions" (pdf), faolex.fao.org
• "Loi n°2014-020 du 27 septembre 2014 Relative aux ressources des Collectivités territoriales décentralisées, aux modalités d’élections, ainsi qu’à l’organisation, au fonctionnement et aux attributions de leurs organes Archived Desambra 11, 2022 at the Wayback Machine.", ceni-madagascar.mg
• "Loi organique n° 2014-018 du 12 septembre 2014 régissant les compétences, les modalités d’organisation et de fonctionnement des Collectivités territoriales décentralisées, ainsi que celles de la gestion de leurs propres affaires Archived Jiona 30, 2023 at the Wayback Machine.", dgfag.mg
• "Loi n°2014-021 relative à la représentation de l’Etat" (pdf), droit-afrique.com
• "Loi n°2015-002 complétant l’annexe n°01 de la loi n° 2014-020 du 27 septembre 2014 relative aux ressources des Collectivités territoriales décentralisées, aux modalités d’élections, ainsi qu’à l’organisation, au fonctionnement et aux attributions de leurs organes Archived Novambra 11, 2021 at the Wayback Machine.", ceni-madagascar.mg
• "Loi n° 2021-012 modifiant l’annexe n° 01 de la Loi n° 2014-020 du 27 septembre 2014, modifiée et complétée par la Loi n° 2018-011 du 11 juillet 2018, relative aux ressources des Collectivités Territoriales Décentralisées, aux modalités d’élections, ainsi qu’à l’organisation, au fonctionnement et aux attributions de leurs organes" (pdf), assemblee-nationale.mg