Tsivory

24.066670°S 46.083330°E / -24.066670; 46.083330

Tsivory
Velarantany	1 227 km2
Isam-ponina	18 694 mponina
Tanànan-dehibe	Tsivory
Ben'ny tanàna	NC
Firenena	Madagasikara
Faritany	Toliary
Faritra	NC

I Tsivory dia kaominina malagasy ao amin' ny distrikan' Amboasary Atsimo, Faritra Anosy, Faritanin' i Toliary. Mirefy 1 227 km² ny velerany. Ny isan' ny mponina ao aminy dia 18 694 araka ny fanisana natao tamin' ny taona 2018. Ny kaodin-kaominina dia 51923 ary ny kaodin-distrika dia 519. Nisy mponina eo amin' ny 11 500 eo ho eo miparitaka amin' ny fokontany 13. Ny mponina ao dia ahitana ny Antanosy (ny ankamaroany), ny Antandroy ary ny Bara. Io no toerana nipoiran' ny foko Bara Tsienimbalala. Mandroso ny fiompiana omby any nefa tsy folaka tanteraka ny halatra omby.

Jeôgrafia

Toerana misy azy

I Tsivory dia kaominina ambanivohitra, izay manana ny renivohiny mitovy anarana aminy, tanàna kely 113 km any avaratr' Amboasary-Atsimo. Ny laharam-pehintaniny dia 24°04'06 Atsimo ary ny laharan-jarahasiny dia 46°04'32 Andrefana.

Vohon-tany sy rano

Ao amin' ny faritra be tendrombohitra no misy an' i Tsivory. Ao avarany no misy ny Tangoron-tendrombohitra Ivakoany izay manana ny tendrony mirefy 1 632 m, 45 km any avaratra-atsinanan' i Tsivory. Ny tanànan' i Tsivory dia 400 m ambonin' ny haabon' ny ranomasina. Mampiavaka ny vohon-tany ao amin' ilay kaominina ny fisian' ny havoana sy lohasaha tery sy mando.

Ny kaominina Tsivory dia ao amin' ny tapany ambony amin' ny faritanin-dranon' ny ony Mandrare. Ny taniny dia tondrahan' ny renirano maro madinika, anisan' izany ny reniranon' i Tsivory sy ny reniranon' Ankidona izay samy sakelidranon' i Mandrare. Ny reniranon' i Tsivory dia manana ny loharanony eo amin' ny Tangoron-tendrombohira Ivakoany ary mandalo any andrefan' ny tanàn' i Tsivory. Ambany dia ambany ny fikorianan' ireo renirano ireo amin' ny volana Septambra sy Ôktôbra.

Toetany sy zavamaniry

Ny toetanin' i Tsivory dia toetany trôpikaly. Misy fizaràn-taona roa miavaka tsara ny faritra misy an' io kaominina io: ny manorana sy ny maina. Maharitra dimy volana ny vanin-taonan' ny orana izay manomboka amin' ny volana Nôvambra ka miafara amin' ny Marsa, fa maharitra fito volana kosa ny vanin-taona maina izay manomboka amin' ny volana Avrily ka miafara amin' ny Ôktôbra. Ny salan-kaben' ny rotsak' orana dia 924 mm isan-taona.

Ny volana roa mafana indrindra dia ny volana Desambra (ny maripana ambany indrindra dia 19,2 °C, ny ambony indrindra 34 °C ,fa ny salany kosa 26,6 °C) sy ny volana Janoary (19, 6 °C ny maripana ambany indrindra, fa 33,3 °C kosa ny ambany indrindra, ary 26,4 °C ny salany). Ny volana roa mangatsiaka indrindra dia ny volana Jona (ny maripana ambany indrindra dia 9,7 °C, ny ambony indrindra 25, 9°C, ary ny salany 17,8 °C) sy ny volana Jolay (ny maripana ambany indrindra dia 9,7 °C, ny ambony indrindra 27 °C, ary ny salany 18,3 °C).

Ny zavamaniry dia ahitana kirihitra sy ahitra hivoka izay anjakan' ny ahidambo (heteropogon contortus).

Toekarena

Mifototra amin' ny fambolena sy fiompiana ny toekaren' ny kaominina Tsivory. Eo koa anefa ny fitrandrahana harena an-kibon' ny tany sy ny asa ara-toekarena hafa.

Fambolena

Ny 84 % amin' ny mponina no miasa tany. Ahitana fikambanan-tantsaha ny ao Tsivory. Ahitana fikambanan' ny mpampiasa rano koa ny ao. Ny halavan' ny vanim-potoana mety ahalanian' ny vokatry ny taon-dasa dia 4 volana.

Ny karazam-boly amin' ny faritra trôpikaly manana toetany somary maina dia ataon' ny mpamboly ao Tsivory, indrindra ny voanjo, ny vary, ny mangahazo, ny vomanga ary nykatsaka. Ny vary sy mangahazo no tena vokarin' ilay kaominina. Mamatsy vary sy mangahazo any an-toeran-kafa toa an' i Tranomaro, Amboasary-Atsimo, Tôlagnaro ary Ambovombe ity kaominina ity raha tsara ny taona. Ny zava-bolena lehibe indrindra amin' ny lafin' ny velarantany dia vary.

Tamin' ny taona 1996 ka hatramin' ny 2008 dia nahazo tombony tamin' ny fanampian' ny tetikasa Projet de développement du Haut Bassin du Mandrare (PHBM) i Tsivory, tetikasam-panjakana novatsian' ny Tahirim-Bola Iraisam-Pirenena ho an' ny Fampandrosoana ny Fambolena (frantsay: Fonds International pour le Développement Agricole -- FIDA), izay nanamboatra lakandrano fanondrahana sy tohodrano madinika izay nahafaha-nanondraka tanimboly mirefy 5 000 ha. Nanampy tamin' ny firoboroboan' ny fambolem-bary izany. Mahalana ny mponina ao Tsivory no tratran' ny tsy fahampian' ny vary na tratran' ny kere. Ny 60 % amin' ny tanimbary no voatondraka amin' ny tohodrano na paompy. Tafakatra hatramin' ny 22 000 taonina ny voka-bary taorian' izany raha 1 500 taonina fotsiny tamin' ny taompolo 1990. Ankehitriny dia nihena izany vokatra izany noho ny tsy fahampian' ny fikojakojana ny tohodrano sy ny lakandrano ary noho ny haintany.

Fiompiana

Miompy omby ny mponina ao amin' ny kaominina Tsivory. Toy ny any amin' ny kaominina hafa manodidina, efa nandroso tsara io fiompiana io talohan' ny taona 2010 saingy nihena izany taorian' izay noho ny firongatry ny halatra omby sy ny asan-jiolahy teo anelanelan' io taona io sy ny taona 2014.

Miompy kisoa sy osy ary akoho amam-borona koa ny mponina. Zara raha ataon' ny mpiompy ny fiompiana ondry satria mora voan' ny lagaly io biby io.

Fitrandrahana hrena an-kibon' ny tany

Anisan' ny kaominina ao amin' ny faritra Anosy izay misy eledrano (flôgôpita sy moskôvita) ary vatosoa sasany ny kaominina Tsivory. Ao amin' ny fokontany Imanjola no misy ny tahiry eledrano lehibe indrindra. Tsy misy fiantraikany firy amin' ny fari-piainan' ny mponina any an-toerana anefa izany fitrandrahana izany.

Tsena sy ny varotra

Ny tsena isan' andro no ahafahan' ny mponin' i Tsivory mamaly ny filan' izy ireo amin' ny filàna fototra sy ny vokatra madinika ilaina amin' ny fiainana andavanandro. Ny tsena isan-kerinandro dia isaky ny Asabotsy izay mahavory ny mpivarotra sy ny mpividy avy ao Tsivory sy ny tanàna manodidina ary avy any Amboasary-Atsimo mihitsy aza.

Amidy ao ny vokatra eto an-toerana toy ny voamadinika (ny vary sy ny katsaka indrindraindrindra), ny mangahazo sy ny vomanga, ny akoho amam-borona, ny anana, ny voankazo (voasary, akondro, voazavo, manga, sns.) ary ny hena (indrindra ny henan' omby, hena kisoa ary hena osy). Amidy ao koa ny vokatra avy any ivelan' ilay kaominina toy ny lamba, ny kojakoja an-dakozia (vilany, vilia, sns), ny kojakoja mandeha herinaratra sy elektrônika (radiô, finday, sns.). Ny vokatra lafo vidy indrindra dia vary. Ny entana faharoa lafo vidy indrindra dia mangahazo. Ny entana fahatelo lafo vidy indrindra dia ny voanjo.

Angovo

Olana tsy azo tsinontsinoavina amin' ny sehatra rehetra ny tsy fahampian' ny herinaratra. Ny fianakaviana sasany dia manomboka mampiasa ny angovon' ny masoandro hahazoana hazavana sy handefasana radiô sy fahitalavitra ary videô. Mahalana ny fampiasana milina mpamokatra herinaratra noho ny vidin' ny lasantsy (4 800 Ariary ny litatra tamin' ny taona 2017, 8 000 Ariary tamin' ny taona 2022). Ny ankamaroan' ny fianakaviana àry dia mionona amin' ny fandrehetana labozia na jiro mandeha amin' ny solitany amin' ny hariva.

Mampiasa kitay na arina ny olona amn' ny fandrahoana sakafo. Koa satria lavitra ny tanànan' i Tsivory ny faritra misy ala dia mihamitombo ny vidin' ny kitay.

Fandraharahana ara-bola

Ny Fitehirizana Vola Ifampisamborana (FIVOY), antsoina koa hoe Mutuel de Mandrare, no efa miasa ao amin' io kaominina io nanomboka tamin' ny taona 2005, izay misahana ny fampindramam-bola, indrindra ho an' ny tantsaha sy ny mpivarotra madinika, hamatsiana ny asany.

Fitaterana

Kamiao na fiarabe no mitatitra entana avy any Tolagnaro na Amboasary-Atsimo, mitatitra indrindra ny entana tsy vokarina ao amin' ny kaominina Tsivory. Taterina mankany Amboadary-Atsimo sy mankany Tolagnaro na mankany Ambovombe ny vokatry ny fambolena (vary, mangahazo, sns.) avy ao Tsivory. Ny vokatry ny fitrandrahana harena an-kibon' ny tany (eledrano, kristaly) dia alefa any Tolagnaro.

Manana olana goavana eo amin' ny fitaterana, indrindra fa ny fitaterana olona, ny kaominina Tsivory. Tsy misy afa-tsy fiara iray natokana ho an' ny fitaterana olona (2023). Ankoatra izay dia samy mitondra mpandeha sy entana (vary, mangahazo, katsaka, sns) ny fiarabe hafa rehetra. Tsy ampy ny fiara raha oharina amin' ny isan' ny mpandeha.

Ny saran-dalan' ny olona tokana mankany Tolagnaro (lalana 225 km) dia 9 000 Ariary tamin' ny taona 2000. Tamin' ny taona 2022 izany dia tafakatra 20 000 Ariary.

Misy toeram-piantsonan' ny fiaramanidina madinika ny ao Tsivory saingy efa ela no tsy nampiasaina ka tsy azo ampiasaina intsony noho ny tsy fisian' ny fikojakojana.

Lalana

Ny lalana mampitohy an' i Tsivory amin' ny kaominina hafa dia lalanan-tany, izay tsy misy fikojakojana ny ankamaroany sy fanarenana. Raha ho any Tsivory avy eo Amboasary Atsimo, manaraka ny lalana RIP 107, dia izao ny elanelana handehanana: Amboasary-Atsimo – Behara: 11 km, Behara – Tranomaro: 45 km, Tranomaro – Amboangy: 39 km, Amboangy – Tsivory: 50 km. Mirefy 145 km ny lalana manelanelana an' i Tsivory sy Amboasary-Atsimo raha tsy heverina ny fivilian-dalana madinidinika noho ny faharatsian' ny lalana ka mahatratra 5 km mahery. Tapaka intelo ny lalana tao anatin' ny taona 1999-2001.

Ny taona 2008 dia lalana mirefy 200 km eo ho eo no namboarina sy nohavaozina tamin' ny alalan' ny famatsiam-bola avy amin' ny Projet de développement du Haut Bassin du Mandrare (PHBM), izay nampihena ny fotoana andehanana avy ao Tsivory mankany amin' ireo tanàna hafa toa an' Amboasary-Atsimo. Saingy nanomboka tamin' io taona io dia zara raha misy ny fikojakojana ny ankamaroan' ireo lalana ireo.

Tamin' ny taona 2017 dia 12 ora ny faharetan' ny dia eo anelan’ i Tsivory sy Amboasary-Atsimo, ary amin' ny vanim-potoanan' ny orana dia naharitra 16 ora na mihoatra ny dia raha tondraka ny renirano na simba ny fiarabe. Ny fiara 4x4 sy ny môtô ihany no azo antoka raha te ho tonga malaky any amin' ny toerana haleha. Mirefy 225 km ny lalana manasaraka an' i Tolagnaro sy Tsivory.

Fitantanan-draharaha ao amin' ny kaominina

I Tsivory dia kantao teo aloha. Lasa kaominina ambanivohitra ao anatin' ny distrikan' Amboasary-Atsimo, ao anatin' ny faritra Anosy sy ny faritanin' i Toliara, izy ankehitriny.

Fandraharahana ny kaominina

Ny kaominina ambanivohitr' i Tsivory, amin' ny maha vondrom-bahoaka itsinjaram-pahefana azy, dia tantanin' ny ben' ny tanàna, ampian' ny lefiny izay mandrafitra ny birao mpanatanteraka, sy ny mpanolotsaina kaominaly eo anivon' ny filankevitra kaominaly. Izy ireo no mandrindra ny hetsika sasantsasany ao amin' ny fokontany 17 izay itsinjaràn' ny vohitra miisa 55.

Ireto ny fokontany sy ny halavirany raha miala avy eo an-tampon-tananan' i Tsivory: Akotika (15,6 km ao atsimo-andrefana), Amborompotsy (4,2 km ao atsinanana), Ampiha (3 km), Ankilimary (0,8 km ao andrefana ), Ankily (13,2 km a atsimo-andrefana), Belenalena (5,5 km ao atsimo-atsinanana), Bevahy (6 km ao avaratra-atsinanana), Bevovoka (1,7 km ao atsimo-andrefana), Fandranarivo (8,5 km ao atsimo-andrefana), Farivolo (9,8 km ao atsimo-atsinanana), Iaborotsy (2,2 km ao avaratra-atsinanana), Imanjola (13,8 km ao atsimo-andrefana), Marovotry (26 km any ao atsimo-andrefana), Miangala (), Tsapà (5,5 km ao atsimo), Tsilanja (6 km ao atsinanana) ary Tsivory-Centre (0 km).

Solon-tenam-panjakana

I Tsivory dia boriborin-tany ao amin' ny distrikan' Amboasary-Atsimo izay eo ambany fiahian' ny Minisiteran' ny Atitany.

Fitandroana ny filaminana sy filaminam-bahoaka

Ny Borigadin' ny zandarimariam-pirenena (fehin' ny Kaompanian' i Tôlagnaro) sy ny Biraon' ny pôlisy an-toerana (fehin' ny Kaomisarià Amboasary-Atsimo) no miantoka ny fitandroana filaminana ao an-tanàna sy manerana kaominina Tsivory. Misy ihany koa ny mpandraharaha fonja. Misy toby madinika an' ny zandarima miankina amin' ny borigadin' i Tsivory ny any amin' ny kaominina Mahaly.

Ny isan' ny vono olona tanatin' ny taona 1999-2001 dia 2. Ny isan' ny vakitrano tanatin' ny taona 1999-2001 dia 19. Iray no isan' ny mpamono olona tratra tanatin' ny taona 1999-2001. Nandritra ny vanim-potoana nanjakan' ny tsy fandriam-pahalemana (2011-2014) dia tsy azo atao ny mandeha amin' ny alina amin' ny toerana lavitra. Voatery miara-dia ny fiara mba hampitahotra ny jiolahy.

Ny ezaka nataon' ny zandarimariam-pirenena tao amin' ny Compagnie territoriale de Tôlagnaro, Groupement de l'Anosy, izay nandray ny paikady mampandray anjara ny rehetra amin' ny fanamafisana ny "Jado", dia nampihena be ny tsy fandriam-pahalemana, tsy ny tao amin' ny kaominina Tsivory ihany fa manerana ny distrika roa Tolagnaro sy Amboasary-Atsimo izay samy ao amin' ny Faritra Anosy. Izany dia nampiroborobo ny asa ara-toekarena rehetra, indrindra ny fiompiana omby sy ny fitrandrahana harena an-kibon' ny  tany.

Fahasalamana

Ao amin' ny kaominina Tsivory dia misy tobim-pahasalamana fototra ambaratonga faharoa (centre de santé de base -- CSB-II), izay hita ao an-tanànan' i Tsivory sy ao amin' ny fokontanion' Ankilitelo. Ny kankandio no aretina matetika mamely ny mponina ao amin' ny kaominina Tsivory, toy ny any amin' ny kaominina hafa manodidina azy.

Asa hafa fikarakarana vahoaka

Na tsy renivohity ny distrika aza i Tsivory dia misy sampan-draharahan' ny tahirim-bolam-panjakana (perception principale) izay miandraikitra ny fandoavana ny karaman' ny mpiasam-panjakana sy ny fisotroan-dronono.

Ao amin' ny kaominina ihany koa dia misy ny sampan-draharaha momba ny fitsaboana ny biby, ny fiarovana ny ala ary ny biraon' ny paositra (ny kaodim-paositra dia 603). Miantoka ny fitsinjarana ny rano fisotro ao an-tanànan' i Tsivory ny Alimentation en Eau du Sud (AES) izay manana ny foibeny any Ambovombe.

Fiarahamonina sy kolontsaina

Mponina

Ny Antanosy, sy ny Antandroy ary ny Bara no foko maro an' isa ao Tsivory. Misy ihany koa anefa ny foko avy any amin' ny faritra atsimo-atsinanana amin' i Madagasikara (Antesaka, sns) sy ny foko avy any afovoan-taniny (Merina, Betsileo, sns).

Niisa 12 054 ny mponina tao amin' ny kaominina Tsivory tamin' ny taona 2001 fa nitombo 18 694 izany tamin' ny taona 2018, izay monina amin' ny velaran-tany mirefy 1 227 km².

Mpamboly sy mpiompy ny ankamaroan' ny mponina ao amin' ilay kaominina. Ny 84 % amin' ny mponina no miasa tany, ny 1 % no miasa amin' ny fanjonoana, ny 5 % no miasa amin' ny fiompiana, ny 10 % no miasa amin' ny sampan-draharaha.

Ny 10 % amin' ny mponina no tena mahantra dia mahantra, ny 50 % no mahantra, ny 30 % no manana fari-piainana antonontonony, ny 10 % amin' ny mponina no manan-karena. Nitombo ny tahan' ny fahantrana nanomboka tamin' ny taona 2018-2022 noho ny haintany namely ilay kaominina sy ny kaominina manodidina azy ka tsy nahafahan' ny mponina nanao ny asa fambolena sy fiompiana.

Fanabeazana

Eo amin' ny lafiny fanabeazana dia Zone Administratif et Pédagogique (ZAP) i Tsivory, ambany fifehezan' ny Fari-Piandidiam-Pampianara (Circonscription scolaire -- CISCO) Amboasary-Atsimo, izay ao anatin' ny Fitaleavam-Paritry ny Fanabeazam-Pirenena (Direction régionale de l'éducation nationale - DREN) Anosy. Misy sekoly ambaratonga fototra (école primaire publique) ny ankamaroan' ny fokontany ao amin' ny kaominina Tsivory. Misy kôlejy fampianarana ankapobeny (collège d'enseignement général) iray koa ny ao. Misy mpampianatra sy mpianatra amin' ny lisea (lycée) ny ao Tsivory nefa mbola olana lehibe ny tsy fahampian' ny mpampianatra sy ny tsy nananan' io lisea io trano fianarana hatramin' ny nananganana azy, ny efitrano sasany an' ny EPP ao Tsivory no indraminy hatao birao sy efitrano fianarana.

Ahitana sekoly miahy tena telo koa ny ao Tsivory: ny sekoly katôlika "Fo Masin' i Jesoa"(Sacré-Coeur) izay misy akanin-jaza sy sekoly fanabeazana fototra ihany koa; ny sekoly tsy miankina na amin' ny fanjakana na amin' ny fiangonana "La Victoire" sy "Le Vainqueur".

Fivavahana

Ny ankamaroan' ny mponina ao amin' ny kaominina Tsivory dia manaraka fivavahana nentim-paharazana. Ny ankoatr' izay dia manaraka ny fivavahana kristiana sy ny fivavahana silamo. Hita ao Eglizy Katôlika Apôstôlika Rômanina (EKAR), ny Fiangonana Loterana Malagasy (FLM), ny Fiangonan' i Jesoa Kristy eto Madagasikara (FJKM), ny fikambanan' ny Vavolombelon' i Jehovah, ny Pentekôtista Mitambatra, ny Fiangonan' Andriamanitra (Assemblée de Dieu), ny Fiangonana Jesosy Mamonjy. Ny FLM ao Tsivory dia ao amin'ny Synodam-Paritany Ambovombe-Androy (SPAA) fa ny Eglizy Katôlika kosa dia miankina amin' ny Diôsezin' i Tolagnaro.

Fifandraisan-davitra sy fampahalalam-baovao

Nihatsara ny fifandraisan' ny mponina ao amin' ny kaominina Tsivory sy ny any ivelany noho ny fisian' ny tambajotra sahanin' ny orinasam-pifandraisan-davitra telo: ny Orange sy ny Airtel ary ny Telma. Na izany aza dia matetika misy olana ny fifandraisana.

Afaka mihaino ny radiôm-pirenena (RNM) ny tanànan' i Tsivory noho ny fisian' ny fitaovana fandraisana sy fandefasana feo ao an-toerana. Ireo manan-katao vitsy anisa dia afaka mividy fitaovana fandraisana sary sy feo amin' ny orinasa misahana ny televiziona an-janabolana, toy ny Canalsat sy ny Parabole Madagascar, izay anaovana famandrihana isam-bolana, ka amin' ny alalan' izany no ahafahana mijery ny fahitalavi-pirenena (Televiziona Malagasy -- TVM). Na izany aza, ny olana momba ny angovo dia mametra ny fotoana hijerena azy ireo.

Amin' ity toerana ity dia tsy misy fivarotana gazety.

Jereo koa

• Distrikan' Amboasary Atsimo

• Faritra Anosy
• Bara
• Tanosy
• Tandroy
• Kaominina ao amin' ny Distrikan' Amboasary Atsimo: Amboasary-Atsimo - Behara - Ebelo - Elonty - Esira - Ifotaka - Mahaly - Manevy - Maromby - Marotsiraka - Sampona - Tanandava Sud - Tranomaro - Tsivory.

Rohy ivelany

• ilo.cornell.edu - Statistika momba ny kaominina malagasy ary loharanom-pahaizana namoronana an' ity lahatsoratra ity.
• Meteo Tsivory