Manjarano
Ny manjarano na grafita dia karazana mineraly izay anisan' ny fanova endrika voajanaharin' ny karbônina, sahala amin' ny diamondra, ny lônsdaleita ary ny saôita koa. Endrika kristalin' ny karbônina ny manjarano. Sosona grafenina maro mitambatra no mamorona azy. Ny eva simikany dia C nefa ny eny amin' ny natiora dia ahitana soritra hidirôzenina (H), azôta (N), ôksizenina (O), silisiôma (Si), viraty (Al), vy (Fe) na tanimanga mihitsy aza. Miseho eny amin' ny natiora ny manjarano ary izy no endriky ny karbônina mari-toerana indrindra amin' ny fepetra mahazatra.
I Abraham Gottlob Werner, mineralôjista alemàna, no namorona ny teny hoe "grafita" tamin' ny taona 1789, avy amin' ny teny grika hoe γράφω / gráphô, izay midika hoe “manoratra”.
Manjarano voatr' olombelona sy voajanahary be dia be no ampiasaina (300 000 taonina isan-taona tamin' ny taona 1989) amin' ny fanamboarana pensilihazo sy menaka fandamana ary lahinaratra. Manova azy ho diamondra ny tsindry sy ny hafanana ambony. Mpampita aratra sy hafanana tsara izy (fa tsy tena tsara).
Famokarana hanova
Araka ny fanadihadiana nataon' ny United States Geological Survey (USGS) dia nahatratra 1.200.000 taonina ny famokarana eran-tany tamin' ny taona 2016, ka ny mpanondrana lehibe dia ireto: Sina (780.000 taonina), India (170.000 taonina), Brezila (80.000 taonina), Torkia (32.000 taonina) sy Kôrea Avaratra (6.000 taonina).
Tsy trandrahana ny manjarano any Etazonia amin' izao fotoana izao, nefa misy toerana fitrandrahana manan-tantara maro ny any ka ao anisan' izany ny any Alabama, ny any Montana, ary ny ao amin' ny Adirondacks any New York. Ny Westwater Resources dia eo amin' ny dingana fampandrosoana amin' ny famoronana orinasa pitari-dalana ho an' ny Coosa Graphite Mine any akaikin' i Sylacauga (Alabama any Etazonia). Ny famokarana manjarano voatr' olombelona any Etazonia tamin' ny taona 2010 dia 134 000 tana ary mitentina 1,07 lavitrisa dôlara.