Fanjakan'Imerina
Ny Fanjakan'Imerina (nanomboka tamin'ny taona 1787 ka nifarana tamin'ny taona 1897) dia fanjakana nanapaka ny faritra afovoany sy ny faritra maro hafa teto Madagasikara nadritry ny taonjato faha 19. Antananarivo no renivohiny. Taty aoriana io fanjakana io dia nitondra ny anarana hoe na Fanjakan'i Madagasikara ary ireo mpanjaka nitondra tao dia nitonon-tena ho "mpanjakan'i Madagasikara".
Ny Fanjakan'Imerina dia nipoitra tamin'ny andro nanjakan-dRalambo tamin'ny taonjato faha-16, eo amin'ny faritra avaratra atsinanan'Imerina ankehitriny. Ny mpanjaka voalohany araka ny lovantsofin'ny Ntaolo dia nanjaka tao Imerina tany amin'ny taonjato faha-12. Tamin'izany fotoana izany, ny faritra andrefan'Imerina, izay nitondra ny anarana hoe Imamo, dia fanjakana ihany koa, fa mbola lehibe noho Imerina. Afaka eninjato taona dia lasa tokana ny fanjakan'Imerina tamin'ny andro nanjakan' Andrianampoinimerina tamin'ny faran'ny taonjato faha-18. Tamin'ny andron' Andrianampoinimerina no nipoiran'ny atao hoe "fokontany". Nofoanan'ny Repoblika Frantsay ny Fanjakana Merina tamin'ny fandresen'ny Frantsay tamin'ny Ady Hova-Frantsay izay nifarana tamin'ny 1895, ary lasa zanatany frantsay i Madagasikara, ary i Gallieni no governora.
FiavianaHanova
Araka ny fikarohana nataon'ireo arkeôlôga, jenetisianina, mpandinika fiteny ary tantarata, ny ankamaroan'ny mponina malagasy dia avy amin'ny tamba-nosy indonezianina. Tonga teo amin'ny morontsiraka andrefan'i Madagasiakra tamin'ny alalan'ny lakan-jejo tamin'ny taonjato faha-4. Ireo mponina ireo dia antsoina hoe Ntaolo. Ireo atao hoe Ntaolo ireo dia niparitaka eran'i Madagasikara: misy ireo atao hoe Vezo izay nijanona teo amin'ny morontsiraka, ary ireo Vazimba izay lasa nipetraka eny amin'ny tany avo, izay mbola be ala tamin'ny andron'ny Ntaolo.
Mpahita an'i Madagasikara voalohanyHanova
Ireo mponina nahita an'i Madagasikara voalohany dia ireo mponina nipetraka teo amin'ny faritra atsimon'ny Nosy Kalimantan, toerana mbola ahitana ireo mpiteny daia (fiteny maaniany indrindra indrindra) fiteny iray fianakaviana amin'ny fiteny malagasy rehetra.
Ny fe-potoana nahatongavan'ny Aostrônezianina indrindra tao Madagasikara dia tamin'ny taonjato faha-4 hatramin'ny taonjato faha-11. Araka ny fitodiky ny korian-dranomasina, dia avy any avaratra ny Malagasy ntaolo (prôtô-malagasy) no tonga teto Madagasikara.
Nitondra karazam-javamaniry maro dia maro ireo mpamily sambo avy any Azia Atsimo Andrefana, toy ny vary, ny akondro, ny voaniho, ny fary. Hain'ny Ntaolo malagasy ny mirafi-by ary ny manenona landy.[1]
Ny foko merinaHanova
Ny vahoaka merina dia avy amin'ny sampanan'ny Vazimba (izay nisafidy ny hipetraka anaty ala). Ao amin'ny faritra atsinanan' Analamanga ankehitriny no nisian'izy ireo.
Ny fanjakan'ImerinaHanova
Ny vanimpotian'ny Merina dia tamin'ny taonjato faha-17 hatramin'ny taona 1895, izay nandimby ny vanimpotoan'ny Vazimba.
Nanomboka tamin'ny taonarivo faharoa, ireo Vazimba izay mipetraka eo amin'ny tany avo, dia nandray vahiny avy any avaratra (Arabo avy any Omàna, Persana avy any Shiraz) ary tatsinanana (Maley, Javaney, Boginesa) izay nitambatra tamin'ny Vezo sy ny Vazimba, amin'ny alalan'ny fanambadiana. Ny fahatongavan'ireo vahiny ireo teto Madagasikara dia nanova lalina ny fiainan'ny foko vazimban'ny tany avo (izay antsoina koa hoe Hova na Ambaniandro). Tamin'ny nahatongavan'ny vahiny teto Madagasikara no nipoiran'ny fanjakana merina, ny fanjakana betsileo, ny fanjakana bezanozano ary sy ny fanjakana bara.
Nanomboka tamin'ny taonjato faha-16 ny fampiraisana ny teny hoe "Merina", tamin'ny andron' Andriamanelo, hova-vazimba iray ary mpandova an-dRafohy, mpanjakan'i Alasora. Ny zanak' Andriamanelo, atao hoe Ralambo (1575-1600), tamin'ny alalan'ny fanambadiany ny zana-dRabiby dia namorona ny fanjakan' Imerina Roa Toko, manana faritra roa. Nanaraka azy i Andriamasinavalona (1675-1710) izay namorona ny fanjakan'Imerina Efa-Toko manana faritra efatra. Tamin'ny nanjakan' Andrianampoinimerina (1778-1810) ilay fanjakan'Imerina Efa-toko vao tena tanteraka. Ny zanaka sy mpandimby an' Andrianampoinimerina, atao hoe Radama I (1810-1828), dia nanan-tanjona ny hamorona ny fanjakan'i Madagasikara.
Ny vokatry ny kolontsaina eoropeana sy ny Fanjakan'i MadagasikaraHanova
Nanomboka nianjadian'ny kolontsaina eoropeana ny firenena merina izay efa manjaka tamin'ny ampahany be amin'i Madagasikara. Ny fiantsoan'ny Eoropeana an'izany fanjakana merina izany dia "Fanjakan'i Madagasikara" nanomboka tamin'ny taonjato faha-19 hatramin'ny taona 1896. Ireto ny vokatry ny kolontsaina eoropeana ao Madagasikara: ny abidy latina (1823), ny finoana kristianina (niova ho kristianina i Ranavalona II (1868-1883)), ny fampianarana, ny basy sy ny tafondro, sns.
Jereo koaHanova
Rohy ivelanyHanova
- En Imerina, des Vazimba aux Andriana - J-P Domenichini ary Bakoly D-Ramiaramanana
- L’Histoire de l’Imerina - Mamelomaso
TsiahyHanova
|
|