Fivavahana aty Afrika
Ny fivavahana aty Afrika dia maro isan-karazany izay efa nisy hatry ny Andro Taloha sady nisy fiantraikany teo amin' ny kolontsaina sy ny filôzôfia. Tafaorina aty Afrika tamin' ny taonjato voalohany ny fivavahana kristiana, indrindra tao Afrika Avaratra nofehezin' ny Rômana, ka tsy namela toerana ho an' ny silamo izany raha tsy tamin' ny taonjato faha-7. Ny silamo dia niorina tamin' ny morontsiraka atsinanan' i Afrika sy tao amin' ny tapany avaratr' ity kôntinenta ity, ary tamin' ny morony avaratry ny faritra atsimon' i Saharà. Hatramin' ny fiantombohan' ny taonjato faha-21 dia mitana anjara toerana lehibe aty Afrika atsimon' i Saharà ny fivavahan-drazana afrikana.
Tamin' ny fiantombohan' ny taonjato faha-21 dia ny kristianisma sy ny silamo no fivavahana lehibe indrindra aty Afrika. Manjaka manerana an' i Afrika Avaratra ny silamo, ary saika manjaka tokana ao Afrika Andrefana (izay ahitana koa ny animisma), ary ampahany ao Afrika Afovoany (any Tsady) ary ahitana Miozolmàna vitsy ny aty Afrika tapany Atsimo. Ny kristianisma kosa dia hita aty Afrika tapany Atsimo ary saika manerana an' i Afrika Afovoany sy Afrika Atsinanana. Ny fivavahan-drazana afrikana kosa dia mahalana no manjaka ao amin' ny firenena iray nefa hita manerana an' i Afrika atsimon' i Saharà, ka miara-misy amin' ny kristianisma sy ny silamo sady matetika miteraka fifangaroam-pivavahana. Vitsy mpanaraka ny fivavahana hafa, ankoatry ny ao amin' ny faritra Maskareina izay ahitana mpino hindoa tsy azo tsinontsinoavina.
Ny fivavahan-drazana afrikana
hanova
Ny fivavahan-drazana afrikana dia fivavahana nentim-paharazana izay maro aty Afrika sy any amin' ny tany hafa, fa tsy nampidirina avy any ivelany toy ny fivavahana kristiana sy ny fivavahana silamo.
Amin' ny ankapobeny, ny fampianaran' ireo fivavahana ireo dia tsy voasoratra fa miampita amin' ny alalan' ny lovantsofina am-bava. Inoana ao amin' ireo fivavahana ireo ny fisian' ny andriamanitra ambony sy ny andriamanitra ambany. Misy amin' ireo fivavahana ireo no azo lazaina ho manana endrika animista, ny sasany ho pôliteista, ny sasany ho panteista. Ao koa ireo fivavahana izay mino ny fisian' ny Andriamanitra tokana faratampony (miova arakaraka ny faritra sy ny firenena ny anarany: Chukwu, Nyame, Olodumare, Ngai, Roog, sns. Ny sasany mino ny fisian' ny andriamanitra roa izay lahy sy vavy (doalista) (ohatra: Mawu-Lisa). Ny finoana ny fisian' ny fiainana aorian' ny fahafatesana sy ny fisian' ny tontolon' ny fanahy ary ny fivavahana amin' ny razana dia isan' ireo singa fototra mamaritra ny fivavahan-drazana afrikana. Hita koa ny fivavahana izay tsy miorina amin' ny fisian' ny andriamanitra sady tsy mahalala izany (fivavahana tsy misy andriamanitra).
Ankehitriny, ny mpanaraka ny fivavahan-drazana afrikana dia hita amin' ny firenena miisa 43 aty Afrika, ka tombanana eo anelanelan' ny 100 000 000 sy 200 000 000 ny mpino ao aminy, ka 70 %n' ny mpanaraka ny fivavahan-drazana maneran-tany izany, ary 12 %n' ny mponina aty Afrika, raha 45 %n' ny Afrikana no Kristiana ary ny 40 % no Miozolmàna.
Mandritra ny fanompoam-pivavahana amin' ireo zanahary sy ny fanahy isan-karazany na amin' ny razana dia matetika ahitana fisotroana zava-pisotro (toaka, sns), fanaovana sorona sy fanatitra (biby, anana, sakafo masaka, voninkazo, vato sarobidy, volafotsy, volamena, sns) ary fanaovana sikidy.
Fivavahana abrahamika
hanovaNy fivavahana kristiana
hanova
Tamin' ny taona 1910 dia ny 1 %n' ny Kristiana no hita taty Afrika, tamin' ny taona 2010 dia nahatratra ny 23 % izany. Vitsy anisa ny Kristiana any Afrika Avaratra ha fivavahan' ny maro anisa kosa izy aty Afrika atsimon' i Saharà (63 %, raha 30 % ny Miozolmana).
Ny isan' ny Kristiana aty Afrika no mahery mitombo indrindra maneran-tany tamin' ity taonjato faha-21 ity. Izany fitomboana izany dia vokatry ny fielezan' ny kristianisma evanjelika sy ireo fiangonana teratan afrikana izay 36 %n' ny mponina aty Afrika atsimon' i Saharà, ka Katôlika ny 21 % amin' izany.
Ny fivavahana silamo
hanova
Ny 45 %n' ny vahoaka afrikana dia Miozolmana, izany hoe 1/3n' ny Miozolmana maneran-tany. Ny fitsinjaràna eo amin' ny kôntinenta dia tsy ranoray: any Afrika Avaratra no ahitana ny 98 %n' ny Miozolmana, nefa manodidina ny 30 % izany aty Afrika atsimon' i Saharà. Ny ankamaroan' ny Miozolmana aty Afrika dia Sonita. Ao Tanzania sy ao Nizerià no ahitana Siita vitsy anisa.
Jodaisma
hanova
Ahitana mpanaraka ny jodaisma vitsy anisa ny ao Afrika Atsimo, izay ahitana Jiosy miisa 70 000 any ho any, ka Askenazy avy any Eorôpa ny ankamaroany. Ny vahoaka sasany toy ny Lemba ao Afrika Atsimo, ny Abaiodaia any Oganda sy ny Jiosy Igbô ao Nizerià dia mitaky ny hiheverana azy ireo ho isan' ny jodaisma amin' ny fiheverany ny tenany fa taranaky ny foko verin' i Israely azy ireo. Ny Beta Israely, izay efa nisy tao Etiôpia tamin' ny fotoana nanjakan' ny mpanjaka Sôlômôna sy ny mpanjakavavin' i Saba, dia betsaka nifindra monina any Israely tamin' ny taona 1984 sy tamin' ny taona 1991.
Ankehitriny dia ahitana ny jodaisma ny ao Afrika Avaratra, ny ao Etiôpia, ny ao Oganda, ny ao Kenia, ny a ao Kamerona, ny ao Gabôna, ny ao Ganà, ny ao Kôtidivoara, ny ao Siera Leôna, ny ao Nizerià ary ny ao Afrika Atsimo.
Bahaisma
hanovaFivavahana avy any India sy Azia Atsinanana
hanovaHindoisma
hanovaBe mpanaraka ao amin' ny nosy Maorisy ny hindoisma.
Bodisma
hanovaFivavahana hafa
hanovaIreo tsy manana fivavahana
hanovaFivavahana isam-pirenena
hanovaIty ny fafana maneho ny fitsinjaràn' ny fivavahana aty Afrika isam-pirenena tamin' ny taona 2010[1]:
| Firenena | Kristianisma (%) | Silamo (%) | Hafa (%) |
| Afrika Atsimo | 81,2 | 1,7 | 17,1 |
| Alzeria | 0,2 | 97,9 | 1,9 |
| Angôla | 90,5 | 0,2 | 9,3 |
| Benîno | 53,0 | 23,8 | 23,2 |
| Borkina Fasô | 22,5 | 61,6 | 15,9 |
| Borondy | 91,5 | 2,8 | 5,7 |
| Bôtsoana | 72,1 | 0,4 | 27,5 |
| Ejipta | 10,0 | 90,0 | 0,0 |
| Eritrea | 62,9 | 36,6 | 0,5 |
| Esoatiny | 88,1 | 0,2 | 11,7 |
| Etiôpia | 62,8 | 34,6 | 2,6 |
| Gabôna | 76,5 | 11,2 | 12,3 |
| Gambia | 4,5 | 95,1 | 0,4 |
| Ganà | 74,9 | 15,8 | 9,3 |
| Ginea | 10,9 | 84,4 | 4,7 |
| Ginea Ekoatôrialy | 88,7 | 4,0 | 7,3 |
| Ginea-Bisao | 19,7 | 45,1 | 35,2 |
| Jiboty | 2,3 | 96,9 | 0,8 |
| Kamerona | 70,3 | 18,3 | 11,4 |
| Kapvera | 89,1 | 0,1 | 10,8 |
| Kenia | 84,8 | 9,7 | 5,5 |
| Kômôro | 0,5 | 98,3 | 1,2 |
| Kôtidivoara | 44,1 | 37,5 | 18,4 |
| Lesôtô | 96,8 | 0,1 | 3,1 |
| Liberià | 85,9 | 12,0 | 2,1 |
| Libia | 2,7 | 96,6 | 0,7 |
| Madagasikara | 85,3 | 3,0 | 11,7 |
| Malaoy | 82,7 | 13,0 | 4,3 |
| Maly | 3,2 | 92,4 | 4,4 |
| Maorisy | 25,3 | 16,7 | 58,0 |
| Maoritania | 0,3 | 99,0 | 0,7 |
| Marôka | 0,1 | 99,9 | 0,1 |
| Môzambika | 56,7 | 18,0 | 25,3 |
| Namibia | 97,5 | 0,3 | 2,2 |
| Nizera | 0,8 | 98,4 | 0,8 |
| Nizerià | 49,3 | 48,8 | 1,9 |
| Oganda | 86,7 | 11,5 | 1,8 |
| Repoblika Demôkratikan' i Kôngô | 95,8 | 1,5 | 2,7 |
| Repoblikan' i Afrika Afovoany | 89,5 | 8,5 | 2,0 |
| Repoblikan' i Kôngô | 85,9 | 1,2 | 12,9 |
| Roanda | 93,4 | 1,8 | 4,8 |
| Sahara Andrefana | 0,2 | 99,0 | 0,8 |
| Saô Tôme-e-Prinsipe | 82,2 | 0,1 | 17,7 |
| Seisely | 94,0 | 1,1 | 4,9 |
| Senegaly | 5,0 | 94,0 | 1,0 |
| Siera Leôna | 20,9 | 78,0 | 1,1 |
| Sodàna | 5,4 | 90,7 | 3,9 |
| Sodàna Atsimo | 60,5 | 6,2 | 33,3 |
| Sômalia | 0,0 | 100,0 | 0,0 |
| Tanzania | 61,4 | 35,2 | 3,4 |
| Tôgô | 43,7 | 14,0 | 42,3 |
| Tonizia | 0,2 | 99,0 | 0,8 |
| Tsady | 40,6 | 55,3 | 4,1 |
| Zambia | 97,6 | 0,5 | 1,9 |
| Zimbaboe | 87,0 | 0,9 | 12,1 |
Jereo koa
hanovaFivavahana isam-pirenena aty Afrika
- Fivavahana eto Madagasikara
- Fivavahana ao Roanda
- Fivavahana ao Borondy
- Fivavahana ao Gabôna
- Fivavahana ao Oganda
- Fivavahana ao amin' ny Repoblikan' i Kôngô
- Fivavahana ao amin' ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô
Karazam-pivavahana aty Afrika
- Kristianisma aty Afrika
- Silamo aty Afrika
- Bahaisma aty Afrika
- Hindoisma aty Afrika
- Fivavahan-drazana afrikana
- Fiangonana kristiana afrikana tsy miankina
Fivavahana maneran-tany
Loharano sy fanamarihana
hanova- ↑ "Global Religious Landscape Archived Novambra 16, 2013 at the Wayback Machine" [tahiry], The Pew Forum