Fiteny indô-iraniana
Ny fiteny indô-iraniana vondrom-piteny sampan' ny fianakaviam-piteny indô-eorôpeana, izay ahitana ireo fiteny iraniana sy ireo fiteny indô-ariana ary ny fiteny noristany.
Fiteny iranikaHanova
Ireto ireo fiteny iranika na iraniana: ny fiteny avestika, ny fiteny persiana taloha, ny fiteny iraniana antenantenany, ny fiteny persana vaovao, ny fiteny pastô (ao Afghanistàna), ny fiteny korda, ny fiteny balotsy, ny fiteny skitiana, ny fiteny sarmatiana ary ny fiteny ôseta. Ny toerana ahitana mpiteny iraniana dia tsy voafetran' ny tanin' ny Repoblika Islamikan' i Iràna fa mivelatra mankany amin' ny faritra Afovoany Atsinanana (ao amin' ireo faritra miteny korda ao Torkia sy Siria ary Iràka), ao Kaokazy (any Ôsetia sy ao amin' ireo faritra miteny tatô any Azerbaijàna), ary any Azia Afovoany (ao Iràna sy ao Afganistàna ary ao Pakistàna). Manampy azy ireo vahoaka mpifindra monina, indrindra ny Korda.
Ny fiteny zazakyHanova
Ny fiteny zazaky dia fiteny tetenin'ny vahoaka zaza ao amin' ny faritr' i Dersim sy i Elâzığ ary i Diyarbakır ao Torkia. Isan'ny fiteny korda ny fiteny zazaky. Misy miteny azy koa ny ao amin' ny faritany sasany ao Kordistàna (ao atsimo).
Ny fiteny ôsetianaHanova
Ny fiteny ôsetiana na ôseta dia tetenin' ny vahoaka ôsetiana (na ôseta) izay monina ao Kaokazy indrindra ao Ôsetia (Ôsetia Avaratra sy Ôsetia Atsimo) any Jeôrjia. Mizara roa ny fiteny ôsetiana, dia ny fiteny irôna izay fiteny ampiasaina amin' ny haisoratra, sy ny fiteny digôa izay tenenin' ny olona miisa 100 000 any ho any.
Ny fiteny lôryHanova
Ny fiteny lôry dia vondrom-piteny madinika ao tapany atsimo-andrefan' i Iràna izay tetenin' ny vahoaka lôry sy ny vahoaka baktiary izay monina ao amin' ny faritany iranianan' i Lorestan, Ilam, Chahar Mahaal sy Bakhtiari, Kohkiluyeh ary Buyer Ahmad, sy ao amin' ny faritra sasany ao Khuzestan.
Ny fiteny kordaHanova
Ny fiteny korda na kordy dia fiteny iraniana andrefana, tenenin'ny vahoaka korda (miia 44 000 000 any ho any) izay monina ao amin'ny faritra malalaka atao hoe Kordistàna, izay mizara amin'i Torkia afovoany sy atsinanana, ao avaratra-andrefan'i Iràna, ao Iràka atsimo ary ao Siria atsimo.
Ny fiteny farsy sy ny fiteny dary ary ny fiteny tajikyHanova
Ny fiteny farsy na persàna dia fiteny ôfisialin'i Iràna sy be mpiteny indrindra ao amin'io firenena io (ao afovoany, ao afovoany atsimo, ao avaratra atsinanana), ao Afganistàna ary ao Tajikistàna. Ahitana olona miteny azy koa ny ao Bareina, ny ao Katara, ny ao amin'ny Emirata Arabo Mitambatra. Endriky ny fiteny persàna isam-paritra koa ny fiteny dary (fiteny ôfisialy ao Afganistàna), ny fiteny tajiky (fiteny ôfisialin'i Tajikistàna) izay tenenina koa ao Kirgizistàna, ao Torkmenistàna, ao Ozbekistàna ary koa ao Kazakstàna. Ny fiteny dary dia endriky ny fiteny persàna (na farsy) teneina indrindraindrindra ao Afganistàna. Ny fiteny tajiky, na fiteny tôjiky, dia endriky ny fiteny persàna (na farsy) tenenina ao Tajikistàna.
Ny fiteny pastôHanova
Ny fiteny pastô dia fiteny iraniana atsinanana izay tetenina ao Afganistàna (isan' ny fiteny ôfisialin' io firenena io, manampy ny fiteny persàna sy ny fiteny dary) sy ao Pakistàna sady tetenin' ny olona miisa 45 000 000 any ho any.
Ny fiteny balotsyHanova
Ny fiteny balotsy dia tetenina ao Balotsistàna. Ahitana olona miteny azy koa ny ao Torkmenistàna sy ny ao Ômàna. Fiteny lavidavitra ny fiteny farsy ny fiteny balotsy.
Ny fiteny gilakyHanova
Ny fiteny gilaky dia fiteny ao amin' ny faritanin' i Gilan (na Guilan) ao Iràna. Akaiky dia akaiky ny fiteny mazandarany ny fiteny gilaky raha amin' ny lafiny voambolana fa akaiky ny fiteny zazaky amin' ny lafiny rafi-piteny. Miisa 3 600 000 any ho any ny mpiteny gilaky tamin' ny taona 1993.
Ireo endri-piteny taty na azaryHanova
Ny endri-piteny taty na azary dia fitambarana endri-piteny iraniana tetenina ao avaratra andrefan 'i Iràna. Isan' ireo fiteny iraniana avaratra-andrefana izy ireo. Ireo endri-piteny taty dia miparitaka amin' ireo faritra misy ny mpiteny azery ao Iràna.
Ny fiteny talisyHanova
Ny fiteny talisy dia fiteny tenenina ao Iràna, ao amin' ny faritra atsimon' ny ranomasina Kaspiana sy tenenin' ireo Talisy ao Azerbaijàna.
Ny fiteny mazandaranyHanova
Ny fiteny mazandarany dia fiteny iraniana avaratra-andrefana tetenina ao Iràna ao amin' ny faritanin' i Mazanderan. Mitovitovy amin' ny fiteny gilaky ny fiteny mazandarany, indrindra raha ny voambolana no heverina. Nisy 3 000 000 eo ho eo ny mpiteny mazandarany manao azy ho fiteny nibeazana tamin' ny taona 1993.
Fiteny indô-arianaHanova
Ireto ireo fiteny indô-ariana: ny fiteny sanskrita, ireo fiteny prakrita, ny fiteny hindy, ny fiteny ordò, ny fiteny bengaly, ny fiteny gojaraty, ireo fiteny indiana, ny fiteny nepaly, ny fiteny singaley, ireo fiteny darda (fiteny kasmiry, fiteny romany). Ao Azia Atsimo no tena ahitana olona maro miteny azy ireo: ao amin' ny roa ampahatelo avaratr' i India, ao Pakistàna, ao amin' ny tapany avaratra-atsinanan' i Afganistàna, ao Bangladesa, ao Nepaly, ao Srilanka ary ao Maldiva.
Ny fiteny hindostanyHanova
Miseho amin' ny endrika roa ny fiteny hindostany, dia ny fiteny hindy sy ny fiteny ordo. Ny fiteny hindỳ dia tenim-pirenen' i India. Amin' ny lafiny ofisialy, nampiasaina ho lingua franca any India ny fiteny hindỳ, kanefa 40 %n' ny olona fotsiny no mampiasa io fiteny io any India. Any avaratr'i India no misy ny ankabeazan'ny mpiteny hindỳ. Ny fiteny ordò dia fiteny any Pakistana sy any India, mitovitovy be amin' ny fiteny hindy izy fa soratana amin' ny abidy arabo. Betsaka ny teny indramin' ny fiteny ordò amin'ny fiteny persana sy fiteny arabo, ary nanampy feo vaovao ireo fiteny ireo tao anatin'ny rafi-peony.
Ny fiteny bengalyHanova
Ny fiteny bengaly dia Any Bangladesy sy any India atsinanana. Tenim-pirenena izy any Bangladesy ary anisan'ny teny Öfisialin'i India, indrindra any amin'ny faritan'ny Bengaly Andrefana sy any Tripura. Araka ny fanontan'ny World Almanac 1999, ny teny bengaly no tenin-drenin'ny olona 207 tapitrisa. Teny indô-eorôpeana any atsinanana indrindra ny fiteny bengaly sy ny fiteny asamesa. Manana abjady (na abogida) azy manokana ny fiteny bengaly. betsaka ny voambolana bengaly avy amin'ny fiteny sanskrita sy avy amin'ny fiteny arabo sy persana.
Ny fiteny penjabyHanova
Ny fiteny maratyHanova
Ny fiteny maraty dia teny ampiasain' ny olona 75 tapitrisa ny olona any India, indrindra ao amin'ny fanjakan' i Maharashtra sy Goa. Ny fiteny maraty dia iray amin'ireo fiteny ôfisialy any India.
Ny fiteny gojaratyHanova
Ny fiteny gojaraty no fiten' ny tompontanin'i Gujarat. Misy olona 46 tapitrisa no miteny gojaraty any India sy maneran-tany.
Ny fiteny oriàHanova
Ny fiteny sindyHanova
Ny fiteny sindý dia fiteny ao Sindy, ao Azia Atsimo, izay lasa faritanin'i Pakistàna, ampiasain'ny Pakstaney miisa 17 000 000 any ho any ary Indiana miisa 2 800 000 any ho any koa. Fiteny ofisialin'i Pakistàna sy India ny fiteny sindý. Azo soratana amin'ny tarehin-tsoratra arabo (avy amin'ny abidy arabo) na amin'ny devanagry ny fiteny sindý.
Ny fiteny nepaleyHanova
Ny fiteny nepaley dia anisan' ny fiteny manjaka any Nepaly. Voasokajy ao amin' ny fiteny Sinô-tibetana io fiteny io, fa soratana amin' ny fanoratana devanagary. Ny ankabeazan' ny olona miteny nepaley dia ny foko neoara, miaina ao amin' ny lohasahan' ny Katmandu, voanjadian' ny fiteny indô-eorôpeana io fiteny io na dia fiteny sinô-tibetana aza.
Ny fiteny singaleyHanova
Ny fiteny singaley dia fiteny ôfisialy any Sri Lanka satria maherin'ny 70%-n'ny olona mipetraka any no miteny singaley. Ny singaley dia fitenin'ny vahoaka sri-lankey any Azia Andrefana, an Aostralia, any Eoropa (Angletera, Frantsa, Italia) ary any Amerika Avaratra, ny tontalin'ny mpiteny singaley dia 19 tapitrisa eo ho eo.
Ny fiteny seraikyHanova
Ny fiteny asameyHanova
Ny fiteny asamey dia fiteny any amin'ny faritany mizakatenan'i Assam any avaratra atsinanan'i India, misy miteny io fiteny io koa any Arunachal Pradesh sy any amin'ny firenena hafa any avaratra-atsinanan'i India. Misy olona miteny asamey koa any Bhutan. Izy no tena atsinanana indrindra amin'ny fiteny indo-eoropeana ary misy olona 13 tapitrisa no miteny io fiteny io. Manana fomba fanoratana azy manokana izy, ampiasaina matetika rehefa manoratra io fiteny io.
Fiteny noristanyHanova
Ny fiteny noristany dia fiteny ireo dia tenenin' ny olona miisa 500 000 any ho any, indrindra ao Nuristan, any Afganistàna. Ny faritra onenan' ny vahoaka noristany dia ao amin' ny tapany atsimon' ny tendrombohitra Hindu Kush. Misy sokajy roa ny fiteny noristany, dia ny fiteny noristany avaratra sy ny fiteny noristany atsimo.
Fiteny noristany avaratraHanova
Ny fiteny noristany avaratra dia ahitana ny fiteny kamkata-vary (tenenin' ny olona miisa 40 000 any ho any ao Bashgali, miseho amin' ny endrika fitenim-paritra kata-vary sy kamviry ary momviry) sy ny fiteny vasi-vary na prasony (tenin' ny olona miisa 8 000 any ho any ao Prasuni).
Fiteny noristany atsimoHanova
Ny fiteny noristany atsimo dia mamondrona ny fiteny askono (tenenin' ny olona miisa 40 000 any ho any ao Ashkun), ny fiteny oaigaly (tenenin' ny olona miisa 12 000 any ho any ao Kalasha-ala), ny fiteny tregamy (Aampiasain' ny olona miisa 3 500 any ho any ao Gambiri) ary ny fiteny zemiaky (tenenin' ny olona 500 any ho any ao amin' ny faritanin' i Kunar).