Fiangonan' Andriamanitra
Ny Fiangonan' Andriamanitra, izay fantatra amin' ny anarana frantsay hoe Assemblées de Dieu (ADD), dia fiangonana kristiana evanjelika pentekôtista izay misy mpino miisa 53,7 tapitrisa tamin' ny taona 2022 izay miely any amin' ny firenena miisa 190. Atao hoe Assemblies of God izy amin' ny teny anglisy fa Asambleas de Dios kosa amin' ny teny espaniôla.
Tantara hanova
Fiandohany hanova
Ny tantaran' ny Fiangonan' Andriamanitra dia nanomboka tamin' ny fiandohan' ny fifohazana ara-pilazantsara fantatra amin' ny anarana hoe pentekôtisma. Tamin' ny taona 1901, ny "Fifohazana Pentekôsta" dia nanomboka tao amin' ny tontolon' ny Metôdista izay nisy ny "Hetsika Fanamasinana" na Hetsiky ny Fahamasinana" notarihin' ny pastora amerikana Charles Fox Parham, tao Topeka (Fanjakan' i Kansas, Etazonia), izay nanamafy ny fitohizana ao amin' ny Tantara Kristiana sy ny maha zava-misy amin' izao fotoana izao ny "traikefan' ny Pentekôsta", antsoina koa hoe "batisan' ny Fanahy Masina" na "batsisa ao amin' ny Fanahy Masina", izay foto-pampianarana manan-danja izay manome ny maha-izy azy manokana ny pentekôtisma. Tamin' ny 1 Janoary 1901, taorian' ny traikefa voalohany tamin' ny "fitenenana amin' ny fiteny tsy fantatra" (glossolalia) tao amin' ny Bethel Bible College tao Topeka, dia nihevitra koa i Parham fa io fanomezana io dia iray amin' ny famantarana lehibe amin' ny batisan' ny Fanahy Masina. Taty aoriana dia maromaro ny tobim-bavaka nalamina teo ambany fitarihany. Noho izany dia nitombo tany Missouri sy tany Texas sy tany Kalifornia ary tany an-toeran-kafa ny "Hetsiky ny Finoana Apôstôlika" (araka ny lohatenin' ny famoahan-dahatsoratr' i Parham). Nitohy nandritra ny Fifohazam-panahy Galoà tamin' ny taona 1904-1905 notarihin' ny evanjelista pentekôtista (mpitory ampahibemaso ny Filazantsara) Jessie Penn-Lewis sy Evan Roberts. Avy eo tamin' ny taona 1906, ny Fifohazam-panahin' i Azusa Street dia natao tao afovoan-tanànan' i Los Angeles teo ambany fitarihan' ny pastora batista William Joseph Seymour.
Fielezany any ivelan' i Etazonia hanova
Tamin' ny Avrily 1914 dia mpitandrina sy laîka 300 teo ho eo avy amin' ny fanjakana miisa 20 sy avy tamin' ny firenena any ivelany no nivory tao amin' ny Fivoriambe tao Hot Springs, any amin' ny Fanjakan' i Arkansas, Etazonia, mba hiresaka sy handray andraikitra momba ireo zavatra ireo sy ny momba ny filana lehibe hafa momba ny fiangonana. Na dia tsy afaka nanangana filan-kevitry ny fiangonana pentekôtista maneran-tany aza io Fihaonambe io tamin' izany fotoana izany (indrindra fa ny pentekôtisma no nandova tamin' ny batisma ny fomba fijery mazava momba ny fizakan-tenan' ny fiangonana eo an-toerana na ny kôngregasiônalisma), ny vondrona sisa izay nipoitra avy amin' ilay fivoriana dia avy hatrany dia nanangana ny "Fiombonamben' ny Fiangonan' Andriamanitra ao Etazonia (frantsay: Conseil Général des Assemblées de Dieu aux États-Unis d'Amérique; anglisy: General Council of the Assemblies of God in the United States of America).
Nanomboka tamin' ny taona 1914 dia misiônera amerikanina 27 no nalefa tany ivelany, ary nisy 250 tamin' ny taona 1925.
Rehefa nandeha ny fotoana dia niforona ny antokom-pinoana mitantan-tena tany amin' ny firenena maro eran-tany, na avy amin' ny hetsika pentekôtima rehetra teo an-toerana na tamin' ny alalan' ny misiôna avy amin' ny General Council of the Assemblies of God in the United States of America.
Tamin' ny taona 1916 dia navoaka tamin' ny fomba ôfisialy ny "Fanambaràna ny fahamarinana fototry ny Fiangonan' Andriamanitra" (frantsay: Déclaration de vérités fondamentales des Assemblées de Dieu; anglisy: Assemblies of God Statement of Fundamental Truths), ary neken' ny Fiangonan' Andriamanitra any Etazonia.
Tany Eorôpa, ny "Fiangonan' Andriamanitra any Frantsa" dia niorina tany taorian' ny fitorian' ny evanjelista pentekôtista anglisy Douglas Scott sy ny pastora danoà Owe Falg izay nanomboka tamin' ny taona 1930. Tany Le Havre tamin' ny taona 1932 dia niorina ilay antokom-pivavahana.
Aty Afrika, ny Fiombonamben' ny Fiangonan' Andriamanitra Nizeria (frantsay: Conseil général des Assemblées de Dieu Nigeria; anglisy: General Council of the Assemblies of God Nigeria) dia niandoha tao amin' ny Fiangonana Nizerianan' i Jesoa Kristy (anglisy: Nigerian Church of Jesus Christ) sy fiaraha-miasa tamin' ny Fiangonan' Andriamanitra any Etazonia (anglisy: Assemblies of God in the United States of America) tamin' ny taona 1934. Niorina tamin' ny 1964 ilay fiombonana.
Fikambanana maneran-tany hanova
Tamin' ny volana Jolay 1988 no namoronan' ny Fiangonan' Andriamanitra isankarazany maneran-tany tany Springfield (Fanjakan' i Missouri, Etazonia) ny fiombonambe iraisam-pirenena pentekôtista antsoina hoe "Fikambanan' ny Fiangonan' Andriamanitra Maneran-Tany" (anglisy: World Assemblies of God Fellowship; frantsay: Association Mondiale des Assemblées de Dieu).
Fampianarana sy finoana hanova
Ankapobeny hanova
Manaraka fanekam-pinoana pentekôtista sy teôlôjia evanjelika ny Fiangonan' Andriamanitra. Ny zavatra inoany dia voarakitra ao amin' ny "Fanambaràna ny fahamarinana fototry ny Fiangonan' Andriamanitra" (Assemblies of God Statement of Fundamental Truths), ilay noraisin' ny Fiangonan' Andriamanitra any Etazonia tamin' ny taona 1916. Araka io fanambaràna io, ny Pentekôtista dia mandray ny hevitry ny Prôtestanta evanjelika batista momba ny kôngregasiônalisma (fahaleovan-tena hentitry ny fiangonana eo an-toerana ao amin' ny fiombonan' ny mpirahalahy, izay tsy manakana velively ny fiarahana amin' ny endrika "kônsily", "fikambanana" na "federasiôna") sy momba ny kredôbatisma (na batisan' ny mino, amin' ny fiaiken' ny tena manokana sy malalaka ny finoana, ho an' ny olona matotra, izany hoe ny olon-dehibe na ny tanora).
Ny toeran' ny foto-pampianarana ao amin' ny Fiangonan' Andriamanitra dia voarafitra ao anatin' ny tontolon' ny pentekôtisma sy evanjelisma mahazatra. Mino ny Trinite ny Fiangonan' Andriamanitra. Mino izy fa ny Baiboly dia avy amin' ny tsindrimandrin' Andriamanitra sady fitsipika tsy mety diso sady manam-pahefana ho an' ny finoana sy ny fitondran-tena. Ny batisa asitrika anaty rano dia atao amin' ny maha ôrdônansy naorin' i Kristy azy ho an' ireo izay voavonjy. Ny batisa dia raisina ho famantarana ivelany ny fiovana ao anaty, ny fiovan' ny maty ao amin' ny fahotana ho velona ao amin' i Kristy. Amin' ny maha-ôrdônasy azy koa ny fandraisana ny fanasan' ny Tompo. Ny Fiangonan' Andriamanitra dia mino fa ireo singa raisina ireo dia tandindona maneho ny fizarana ny maha-Andriamanitra an' i Jesoa avy any Nazareta; fahatsiarovana ny fijaliany sy ny fahafatesany; ary faminaniana momba ny fiaviany fanindroany. Ny Fiangonan' Andriamanitra koa dia manindry mafy ny fanatanterahana ny Iraka Lehibe ary mino fa izany no fiantsoana ny fiangonana.
Amin' ny maha pentekôtista klasika azy, ny Fiangonan' Andriamanitra dia mino fa ny Kristiana rehetra dia manan-jo amin' ny ny batisan' ny Fanahy Masina ary tokony hikatsaka izany. Ny Fiangonan' Andriamanitra dia mampianatra fa io traikefa io dia miavaka amin' ny traikefan' ny famonjena ary manarakaraka izany. Ny batisan' ny Fanahy Masina dia manome hery ny mpino ho amin' ny fiainana sy ny fanompoana kristiana. Ny porofo voalohany amin' ny batisan' ny Fanahy Masina dia ny fitenenana amin' ny fiteny tsy fantatra “tahaka ny fitenenan' ny Fanahy” (Asa 2:4), izy koa dia mino ny fampiasana amin' izao andro ankehitriny izao ny fanomezana hafa avy amin' ny Fanahy Masina toy ny fanasitranana avy amin' Andriamanitra.
Raha manana fanambaram-pinoana ny "Fikambanan' ny Fiangonan' Andriamanitra Maneran-Tany" (World AG Fellowship) izay mamaritra ny finoana fototra izay mampiray ireo sampana isan-karazany amin' ilay hetsika, ny Fiangonan' Andriamanitra isam-pirenena tsirairay dia mamolavola ny fanambaràna ara-poto-pampianarany manokana. Ny Fiangonan' Andriamanitra any Etazonia (Assemblies of God USA), ohatra, dia mifikitra amin' ny "Fanambaràna ny fahamarinana fototry ny Fiangonan' Andriamanitra" (Assemblies of God Statement of Fundamental Truths).
Ny Fanambaràna ny fahamarinana fototry ny Fiangonan' Andriamanitra hanova
Izao ny famintinana ny fahamarinana fototra miia 16 ao amin' ny "Fanambaràna ny fahamarinana fototry ny Fiangonan' Andriamanitra" (Assemblies of God Statement of Fundamental Truths):
- Ny Baiboly dia avy amin' ny tsindrimandrin' Andriamanitra ary izy no fitsipika tsy mety diso sy manan-pahefana momba ny finoana sy ny fitondran-tena.
- Tsy misy afa-tsy Andriamanitra marina iray ihany izay misy amin' ny maha Andriamanitra Telo Izay Iray azy (Trinite).
- I Jesosy Kristy dia Zanak' Andriamanitra ary, amin' ny maha-persôna faharoan' ny Trinite azy, dia Andriamanitra izy.
- Ny olombelona dia noforonina tsara sy mahitsy, nefa lavo noho ny fandikan-dalàna an-tsitrapo ka nahatonga ny fahafatesana ara-batana sy ny fahafatesana ara-panahy, izay fisarahana amin' Andriamanitra.
- Ny famonjena dia raisina amin' ny fibebahana amin' Andriamanitra sy amin' ny finoana an' i Jesosy Kristy Tompo.
- Roa ny ôrdônansy. Ny batisan' ny mino asitrika dia fanambaràna amin' izao tontolo izao fa ny mino dia efa maty sy nitsangana niaraka tamin' i Kristy, ka lasa olom-baovao. Ny Fanasan' ny Tompo (na Eokaristia) dia tandindona maneho ny fiombonan' ny mino amin' ny maha-Andriamanitra an' i Kristy, sy fahatsiarovana ny fijalian' i Kristy sy ny fahafatesany, ary faminaniana momba ny fiavian' i Kristy fanindroany.
- Ny batisa ao amin' ny Fanahy Masina dia traikefa miavaka sy manaraka aorian’ny fiovam-po. Ny batisan' ny Fanahy dia mitondra hery mba hiaina fiainana kristiana mandresy sy ho vavolombelona mahomby.
- Ny fitenenana amin' ny fiteny tsy fantatra no porofo azo tsapain-tanana voalohany amin' ny batisan' ny Fanahy Masina.
- Ny fanamasinana dia fanasarahana amin’ ny ratsy sy fanoloran-tena ho an’ Andriamanitra. Mitranga izany rehefa mampitovy ny mpino sy mino an’ i Kristy amin’ ny fahafatesany sy ny fitsanganany amin’ ny maty. Heverina fa dingana izany satria mitaky ny fanekena tsy tapaka ny Fanahy Masina.
- Ny asa nanirahana ny Fiangonana dia ny hitady sy hamonjy izay rehetra very amin’ ny fahotana; ny Fiangonana dia Vatan' i Kristy ary ahitana ny olona rehetra izay manaiky an' i Kristy, na inona na inona antokom-pinoana kristiana.
- Manompo ny Fiangonana ny mpanompo voantso sy voahosora araka ny Soratra Masina.
- Ny fanasitranan' Andriamanitra ny marary dia omena ao amin' ny sorom-panavotana.
- Ny fanantenana efa akaiky sy voatahy momba ny Fiangonana dia ny fampiakarana azy mialoha ny fiverenan' i Kristy ara-batana eto an-tany.
- Ny fampakarana ny Fiangonana dia arahin' ny fiverenan' i Kristy hita maso sy ny fitondrany eto an-tany mandritra ny arivo taona.
- Hisy fitsarana farany sy fanamelohana mandrakizay ho an' ireo maty ratsy fanahy.
- Hisy lanitra vaovao sy tany vaovao hoavy izay itoeran' ny fahamarinana.