Wikipedia

Ravalomanana Marc

Filoham-pirenena malagasy
(tonga teto avy amin'ny Marc Ravalomanana)
Marc Ravalomanana
Ankapobeny
Anarana Marc Ravalomanana
Teraka 12 Desambra 1949
Fiaviana sy ny andraikitra
Firenena Madagasikara
Asa :
Fiainana manokana

I Marc Ravalomanana dia mpanao pôlitika malagasy, efa filohan' ny Repoblikan' i Madagasikara. Teraka tao Imerinkasinina tao Antananarivo renivohitr' i Madagasikara tamin' ny taona 1949 izy, manambady an' i Lalao Ravalomanana ary manan-janaka efatra. Izy no ben' ny tanànan' Antananarivo tamin' ny taona 1999 ka hatramin' ny 2002 ary filohan' ny Repoblikan' i Madagasikara tamin' ny 2002 ka hatramin' ny 2009, taona nanerena azy hametra-pialana sy nanolorany ny fahefana ho an' ny filankevira miaramila, izay manome fahefana an' i Andry Rajoelina ho fiohan' ny Fahefaha Avon' ny Tetezamita (FAT). Resy tamin' ny fifidianana filoham-pirenena tamin' ny 2018 izy.

Fahazazana, fahatanorana, fianakaviana

hanova

Fahazazany

hanova

I Marc Ravalomanana no zandriny indrindra amin' ny valo mianadahy, teraka tamin' ny 12 Desambra 1949 tao amin' ny fianakaviana mpamboly sy mpiompy sahirana tao amin' ny tanànan' Imerinkasinina, 40 km atsinanan' Antananarivo ao amin' ny Distrikan' i Manjakandriana [1] [2]. Mpivaro-mandeha ny ray aman-drenin-dRavalomanana talohan’ ny nanokafany toeram-pivarotana kely tany ambanivohitra ao amin’ ny Faritanin’ i Toamasina. Nahafatara mialoha ny herisetra tamin' ny fipoaha’ ny fikomiana malagasy tamin' ny taona 1947 nanohitra ny fanjanahan-tany frantsay ilay fianakaviana, ka nifindra tany amin' ny tanàna iray akaikin' ny tanindrazany ivelan' Antananarivo. Rehefa nifindra tao afovoan-tanin’ i Madagasikara ny renin-dRavalomanana dia nanao asa zaitra ary nanampy ny vadiny tamin’ ny fambolena[2].

Merina ny fianakavian-dRavalomanana. Eo ivelan' ny manda manan-tantaran’ ilay tanàna ny fasan' ny fianakavian-dRavalomanana, toerana izay mazàna manondro ny fiavian' ny fianakaviana, dia avy amin' ny Hova fa tsy ny Andriana - ny sarangan’ ny  mpitondra nentim-paharazana eo amin' ny Merina, izay mbola misy fiantraikany lehibe momba ny raharaha pôlitika eto Madagasikara ankehitriny[3]. Ny fidirany teo amin’ ny sehatra pôlitika taty aoriana dia nahatonga ny fanontaniana momba ny fiaviany ho anisan’ ny tena mahaliana ny vahoaka sy ny mpanao gazety malagasy. Ny mpanoratra tantaram-piainana Vivier (2007) dia nanamafy fa ny fianakaviana Ravalomanana dia andriana[4].

Mbola kely i Ravalomanana dia namonjy tsy tapaka ny Fiangonan’ i Jesoa Kristy eto Madagasikara (FJKM), fiangonana prôtestanta nohavaozina, ary manana mpiangona 2,5 tapitrisa, izay fikambanana ara-pivavahana lehibe indrindra eto Madagasikara[5]. Fony izy tanora dia nihira tao amin’ ny amboarampeo ary nampianatra katekisma  tatỳ aoriana[1].

Nanomboka nianatra tany amin’ ny sekolim-panjakana any Anjeva, 4 km miala an’ Imerinkasinina izy, tamin’ izy dimy taona. Nandeha an-tongotra isan' andro izy, ary matetika no niainga aloha niaraka tamin' ny sobika feno anandrano hamidy amin’ ny eny akaikin’ ny gara. Nahavita ny fianarany ambaratonga voalohany tao amin’ ny sekoly tsy miankina Vinet, izay notantanin’ ny misiônera prôtestanta izy, tao Ambohimalaza, ary ny reniny no nampoina azy tany amin’ ny fianakaviana. Rehefa vita ny fianarany tao amin’ny ambaratonga fototra dia niditra tao amin' ny sekoly teknika ambaratonga faharoa tantanin' ny misionera soedoà tao Ambatomanga izy.

Fahalehibeazany

hanova
 
Lalao Ravalomanana

Niara-nipetraka tamin' ny iray amin' ny rahalahiny izy ary nanomboka namokatra sy nivarotra iaorta narosony ho an' ny mponina sy ny mpianatra teo an-toerana mba hanampiana ny fianarany. Nandritra izany no nifankahitany tamin’ i Lalao Rakotonirainy, mpiara-mianatra aminy tao amin’ ilay sekoly ambaratonga faharoa. Tamin' ny taona 1972, tao anatin' ny  tsy fandriam-pahalemana ara-pôlitika sy fihetsiketsehana nataon’ ny mpianatra hanoherana ny fitondran' i Tsiranana, dia niala tamin' ny fandaharam-pianarana tao amin'ny kilasy fahiraika ambin'ny folo i Ravalomanana teo amin' ny faha-23 taonany; nanaraka fiofanana ara-teknika fanampiny tany Fianarantsoa izy avy eo[6].

Nandray anjara tamin' ny fiofanana momba ny fandraharahana notohanan' ny ONG tany Soeda sy tany Alemaina izy[7], ary nanaraka fianarana momba ny fandraharahana tany Danemarka nantohan’ ny masoivoho danoà.[5] Rehefa niverina teto Madagasikara izy dia nanambady an' i Lalao tamin' ny 12 Nôvambra 1974;[4] ary niteraka vavy iray sy lahy telo[8].

Andraikitra ankoatry ny naha filoham-pirenena azy

hanova

Mpitantana orinasa

hanova
 
Sary sy soratra famantarana ny orinasa Tiko

Na teo amin' ny resaka pôlitika na tamin' ny ara-barotra teo amin' ny fiainany manokana, dia olona miavo-tena izy. Fanaovan-dronono kely an' ny fianakaviana no notantaniny ka nanjary lasa orinasa ngeza, tamin' ny alalan' ny fanampian' ny Banky iraisam-pirenena sy ny fanohanan' ny governemanta tamin' izany fotoana. Teraka ny orinasa TIKO, mampiasa olona 5 000 mivantana sy asa 100 000 hafa ary raisina ho ohatra fakan-tahaka eo amin' ny fahombiazana izy, nefa tsy afaka amin' ny lazany koa ny tsikera ho orinasa anjakan' ny didiko fe lehibe sy fanavakavahana eo amin' ny fampidirana mpiasa.

Ben' ny tanàna

hanova

Lany ho Ben' ny tanànan' Antananarivo izy ny taona 1999, na dia tsy notohanan' antoko pôlitika aza, tamin' ny alalan' ny fikambanana Tiako Iarivo izay naoriny. Ny fanavaozana sy fanatsarana ny tanàna no nimatimatesany, ary goavana ihany koa ny fotodrafitrasa najorony. Betsaka ny sakantsakana nahazo azy noho izay fahombiazana azony izany ary indrindra koa nony namofompofona fifidianana ny vaninandro niainana teto Madagasikara. Nisy ny famatsiam-bola izay tokony ho azon' ny tanànan' Antananarivo nefa nifandrirariràna tamin' ny Minisitry ny Asa vaventy tamin' izany fotoana, Atoa Herivelona Ramanantsoa. Tao ny nolazainy ho antsojay nataon' ny orinasa Star (orinasa) tamin' ireo mpivarotra mandray ny Classiko, mpifaninana amin' ny vokatry ny Star toy ny Coca-cola, Fanta, ... Nanangana ny Madagascat Broadcasting System (MBS) ihany koa izy, izay fahitalavitra sy onjam-peo tsy miankina, mijoro ao Anosipatrana; ary anisan' ny azo heverina fa ny fifidianana ho avy no tena antony nijoroan' io fitaovan-tserasera io.

Andraikitra hafa

hanova

Fantatra amin' ny hafanam-pony amin’ ny finoany kristianina i Ravalomanana[9]. Tamin' ny fahatanorany dia nandray tsikelikely ny andraikitry ny mpitarika eo anivon' ny fiangonany izy[1].  Tamin' ny fiandohan' ny taona 2000 dia izy no nasolo ny mpikambana ao amin' ny Sinôdam-paritanin’ Antananarivo atsinanana ao amin' ny komitin' ny lehilahy kristiana ary lany ho filohany izy[10]. Tamin’ ny volana Aogositra tamin’ io taona io ihany no lany ho filoha lefitry ny Fiangonan' i Jesoa Kristy eto Madagasikara (FJKM) izy[11]. Tamin' ny taona 2005 dia isy naheno fa nilaza izy fa "manonofy firenena kristiana", vina izay heverin' ny mpitsikera ho fanitsakitsahana ny lalàm-panorenana, izay mamaritra ny fanjakana ho laîka. Ny fitsapan-kevi-bahoaka momba ny lalàm-panorenana tamin' ny taona 2007 dia nanaisotra izany famaritana an’ i Madagasikara ho laîka izany[12]. Raha nahazo fanohanana matanjaka avy amin' ny FJKM sy ny fikambananam-piangonana hafa i Ravalomanana tany am-piandohan' ny andraikiny ara-pôlitika, dia nampitombo ny fanerena azy ireo fikambanana ireo rehefa nandeha ny fotoana, ka nihevitra ny pôlitikany ho tsy mahomby amin 'ny fampihenana ny fahantrana manerana ny Nosy[5].

Ravalomanana dia manana nanana vondrona haino aman-jery, dia ny Malagasy Broadcasting System (MBS), izay miasa amin' ny onjam-peo sy fahitalavitra[13].

Filoham-pirenena tamin' ny fe-potoam-pitondrana voalohany

hanova

Fifidianana tamin' ny 2001 sy krizy tamin' ny taona 2002

hanova

Lany ho filoha lefitry ny Fiangonan' i Jesoa Kristy eto Madagasikara (FJKM) izy tamin' ny volana Ôktôbra 2001, sady izy ihany koa no anisan' ny mpanohana ara-bola izany fiangonana izany. Nalainy ho tombony ho azy ny fiaraha-miasa tamin' ny fiangonana, izay manana fotodrafitrasa sy tambajotra afaka manampy amin' ny fampielezan-kevitra ihany koa. Novainy ho Tiako i Madagasikara ilay fikambanana Tiako Iarivo, manambara ihany koa izay ny fahasahiany hanao dingana lehibe.

Tamin' ny 16 Desambra 2001 no natao ny fihodinana voalohany tamin' ny fifidianana filohan' ny Repoblika teto Madagasikara. Ny ministeran' ny Atitany dia nanome voka-pifidianana 46,44 % ho an' i Marc Ravalomanana, ary 40,61 % kosa ho an' ny filoha am-perin' asa Didier Ratsiraka. Ny Kômity Manohana an' i Marc Ravalomanana (KMMR) kosa dia manohitra io vokatra io satria manome 52,15 % ho an' i Marc Ravalomanana. Ny Consortium des Observateurs koa dia nanome vokatra ambonin' ny antsasa-manila ho an' i Marc Ravalomanana, na dia nisy resaka projection sy fitanana an-tsoratra tsy feno aza tao. Nandritra izay fotoana izay, dia namory olona isan' andro isan' andro teo amin' ny Kianjan' ny Fahaleovan-tena sy nanao fihetsiketsehana ary fitokonana ny mpomba an' i Marc Ravalomanana. Mahatratra amana hetsiny isan' andro ny vahoaka malagasy vory teo.

Tetsy ankilany, ny fitondrana dia nametraka fa hatao ny volana Febroary 2002 ny fihodinana faharoa. Rehefa tsy nahomby izay dia nekeny indray ny hanemotra izany fifidianana izany amin' ny volana martsa 2002. Kanefa tamin' ny 22 febroary 2002, dia "nanoso-tena" ho filohan' ny Repoblika tao Mahamasina i Marc Ravalomanana. Tsy nanaiky lembenana ny mpomba an' i Didier Ratsiraka, na dia hita ho azon-dRavalomanana aza ny fon' Antananarivo, izay renivohitr' i Madagasikara. Nifanaraka ny governora tamin' ny faritany dimy hafa ary natsangan-dRatsiraka ho renivohitra faharoa an' i Madagasikara i Toamasina.

Tsy mbola havanana tamin' ny resaka pôlitika i Marc Ravalomanana, nefa maro ny olona sy antoko pôlitika nanohana azy, toy ny Asa Vita Ifampitsarana (AVI) an' i Norbert Lala Ratsirahonana, ny MFM tarihin' i Manandafy Rakotonirina. Tamin' ny ady mafy tamin' izany fotoana izany dia nanohana azy koa ny ankamaroan' ny manamboninahitry ny tafika.

Fe-potoam-pitondrana voalohany

hanova

Naverina ny fanisana ny vatom-pifidianana ary navoakan' ny Fitsarana Avo momba ny Lalàmpanorenana fa lany tamin' ny fihodinana voalohany i Marc Ravalomanana.

Tamin’ ny volana Mey 2002 i Marc Ravalomanana dia nambara ho mpandresy tamin’ ny fihodinana voalohany tamin’ ny vato maherin’ ny 51 %. Herinandro taty aoriana dia nanao fianianana ho filohan’ ny Repoblika izy. Nanapa-kevitra ny hiantso ireo zanadambo izy mba hanao hanohitra ireo miaramila tsy nivadika amin’ i Didier Ratsiraka sy hanafaka ireo faritany hafa amin’ ny sakana. Tamin’ ny volana jolay 2002, i Toamasina no faritany farany lasan-dRavalomanana. Nandositra niaraka amin’ ny mpanara-dia azy nankaly Frantsa i Didier Ratsiraka. Ny firenena tandrefana dia manaiky ny fandresen-dRavalomanana, ka i Etazonia no nitarika ary i Frantsa no farany. Tsy neken’ ny Vondrona Afrikana sy ny Firenena Mikambana ary ny mpamatsy vola ny fitondran’ i Marc Ravalomanana raha tsy tamin’ ny volana Janoary 2003, taorian’ ny fifidianana solombavambahoaka izay nandresen’ ny antokony.

Tamin’ ny fiafaran’ ny fe-potoam-piasana voalohany, ny filoha Marc Ravalomanana dia namolavola ny vina Madagascar Naturellement nampihatra ny Madagascar Action Plan (MAP), fandaharan’ asa fampandrosoana vaovao maharitra dimy taona[14].

Fe-potoam-pitondrana faharoa sy fanonganana

hanova

Fifidianana tamin' ny 2006

hanova

Tamin' ny volana Desambra 2006 dia lany tamin' ny fihodinana voalohany ny filoha Marc Ravalomanana tamin' ny vato 56 % ka nitondra nandritra ny dimy taona fanindroany, ary ny tanjona lehibe indrindra dia ny fahatratrarana ny Madagascar Action Plan 2[15].

Fe-potoam-pitondrana faharoa

hanova

Tamin' ny Avrily 2007 izy dia nanitsy ny Lalàm-panorenana tamin' ny alalan' ny fitsapan-kevi-bahoaka mba hanamafisana ny fahefan' ny filoham-pirenena hahafahany mamoaka didim-panjakana "raha misy ny hamehana sy ny loza". Ity fanavaozana ity ihany koa dia mampiditra ny fiteny anglisy ho fiteny ôfisialy fahatelo (fanampin’ ny fiteny malagasy sy ny fiteny frantsay), nanova ny rafi-pitantanana amin' ny fanoloana ny faritany mizaka tena enina amin' ny faritra miisa 22 ary manala ny maha laîka ny fanjakana malagasy[16].

Noheverin’ ny mpanohitra fa mitarika ny firenena amin’ ny fitondrana tsy refesi-mandidy ity fanavaozana ity ary ny Eglizy Katôlika eto Madagasikara kosa nanakiana mafy ny fandaminana ny fitsapan-kevi-bahoaka, ary nahita fa “fahefana mihoa-pampana” no nomena ny filoha. Nanahy koa ny Katôlika ny amin’ ny hisian’ ny fitsabahana mivantana  amin’ ny hetsika ara-pivavahana mety hataon’ ny filoha Ravalomanana, izay filoha lefitry ny Fiangonan’ i Jesoa Kristy eto Madagasikara (FJKM) [17].

Nandritra ny taona maro, ny antoko mpanohitra dia niampanga ny fitondrana ho nampandringa ny orinasa eto an-toerana toa ny Savonnerie Tropicale [18] [19] sy ny orinasa Quartz[20]. Notsikerain' ny mpanohitra ihany koa i Marc Ravalomanana fa nanao izay hampanjavona ny mpandraharaha malagasy nahita fahombiazana, sy nanao ampihimamba ny raharahan' ireto farany tamin' ny alalan' ny orinasany mba hametraka ny tenany amin' ny sehatra ara-toekarena mahazo tombony rehetra. Ny zotram-pifidianana ihany koa dia nokianin' ny mpanohitra, izay naniry ny hitondra fanatsarana lehibe amin’ izany mba hialana amin’ ny korontana isaky ny fifidianana filoham-pirenena[21].

Nifandona mafy amin’ ny ben’ ny tanànan’ Antananarivo renivohitra, Andry Rajoelina, ny fitondran-dRavalomanana. Hatramin’ ny nidiran’ ity farany teo amin’ ity toerana ity dia nisy ny fakàna an-keriny ny vola miditra ao amin’ ny kaominina nataon’ ny Tahirimbolam-panjakana[22], ny fanesorana amin' ny kaominina ny fitantanana ny fiantsonan’ ny fiara fitateram-bahoaka eo Ampasapito (Antananarivo), ny fanesorana aminy ny fitantanana ny fahadiovana ao an-drenivohitra[23] noho ny fiheveran' ny fitondram-panjakana fa tsy misy asa vitany ny kaominina.

Tamin' ny Jolay 2008, ny filoha malagasy dia nanome alalana hampiasa tany 1 300 000 hektara - ny antsasaky ny tany azo volena eto Madagasikara izany - mandritra ny 99 taona ho an' ny orinasa kôreana tatsimo, Daewoo Logistics, izay saika hisahana fambolena hamatsiana an' i Kôrea Atsimo, indrindra amin' ny katsaka[24]. Tamin’ ny volana Novambra 2008 no nahafantarana izany vaovao izany taorian’ ny famoahana tao amin’ ny Financial Times[25] izay nampitain’ ny haino aman-jery maneran-tany sasany. Amin’ i Andry Rajoelina sy ny mpomba azy dia tsy mifanaraka amin’ ny lalàm-panorenana izany fifanarahana izany[26].

Ny fanonganana an-dRavalomanana

hanova

Nakaton’ ny minisitry ny Serasera ny fahitalavitra Viva an' i Andry Rajoelina, izay nandefa ny tafatafa nataon' ny filoha teo aloha Didier Ratsiraka,[27]. Nitera fihetsiketsehana izany fanapahan-kevitra izany tamin' ny Janoary 2009, nitranga tao an-drenivohitra ny korontana mahery vaika notarihin' ny ben' ny tanànan' Antananarivo. Tamin’ ny 26 Janoary 2009 no nitondran’ i Andry Rajoelina ny mpomba azy hidina an-dalambe. Nanafika sy nandroba ary nandoro ny haino aman-jerim-pirenena sy ny fananan’ ny filoha Ravalomanana ary orinasa tsy miankina maromaro ny mpanao fihetsiketsehana.

Tamin’ ny 7 Febroary 2009 i Andry Rajoelina no nanendry ny praiministrany, Monja Roindefo, teo amin’ ny Kianjan’ ny 13 Mey. I Monja Roindefo no mitarika ny hetsika fakana ny lapan' Ambohitsorohitra. Nisy ny fifampiresahan' ny mpitarika tamin' ny mpitandro filaminana izay niambina ny lapa. Nampandrenesin' ny mpitarika fa hitifitra ny mpiambina saingy nirohotra nankany an-dapa ny vahoaka, nitifitra ny mpiambina ka maro ny maty sy naratra [28].

Tamin’ ny 16 Marsa 2009 hariva dia lasan’ ny miaramila mpikomy ny lapan' Ambohitsorohitra. Tamin’ ny 17 Marsa 2009 dia nametra-pialana i Marc Ravalomanana ka namindra tamin' ny Direktoara miaramila ny fahefana. Nanolotra an’ i Andry Rajoelina ny fahefana maha filohan’ ny Fahefana Avon' ny Tetezamita (FAT) azy, mandra-piandry ny fanatanterahana ny fifidianana vaovao izay hatao ao anatin’ ny 24 ho avy (nefa niiratra dimy taona). Izany dia noheverin' ny fianakaviambe iraisam-pirenena ho toy ny fanonganam-panjakana[29].

Fandosirana tany an-dafy

hanova

Nandrositra tany am-pita i Marc Ravalomanana rehefa noazaia fa hosamborina. Tamin’ ny 23 Marsa 2009 dia nivory teo an-divohitra malagasy ny mpomba an’ i Marc Ravalomanana nitaky ny fiverenan' ny filoha Marc Ravalomanana. Nofaizin' ny miaramila mpomba an' i Andry Rajoelina ity fihetsiketsehana ity ary nisy ny nigadra[30].

Tamin’ ny 14 Avrily 2009, i Marc Ravalomanana, tsy nanaiky ny filazana azy ho nametra-pialana tamin’ ny 17 Marsa 2009, izay nisesitany tany Soazilandy, dia nanendry an’ i Manandafy Rakotonirina ho praiminisitra "ara-dalàna"[31]. Nolavin’ ny fahefana tetezamita avy hatrany io fanendrena io[32] ary namoaka didy fampisamborana an’ i Marc Ravalomanana sy ny minisitry ny Vola notendreny[33] ny minisitry ny Fitsarana tao amin’ ny FAT. Nisesitany tany Afrika Atsimo i Marc Ravalomanana[34].

Tsy fahafaha-mirotsaka amin' ny fifidianana (taona 2013)

hanova

Tsy afaka niatsaka ho fidina ho filoham-pirena i Marc Ravalomanana. Ny 25 Aprily 2013, nametraka ny kandidatiorany i Lalao Ravalomanana[35] (TIM) izay nisolo azy tao amin' ny antoko TIM[36]. Taorian' ny fanambaran' i Andry Rajoelina ny 15 Janoary 2013 mikasika ny tsi-fametrahany kandidatiora amin' ny fifidianana ho avy[37], dia nilaza izy tamin' ny 3 Mey 2013 fa ho kandidà amin' ny fifidianana ho avy. Nandiso fanantenana an' i Frantsa ny fiovan-kevitr' i Rajoelina sy ny fanekena ny kandidatioran' i Didier Ratsiraka sy Lalao Ravalomanana[38]. Tamin' ny farany dia i Jean Louis Robinson no kandidà nasolo an' i Lalao Ravaomanana.

Taorian' ny fiverenana an-tanindrazana

hanova

Fodiana an-tanindrazana

hanova

Nosamborina tamin' ny 13 Ôktôbra 2014 i Marc Ravalomanana rehefa niverina teto Madagasikara[39]. Nahazo fahalalahana tanteraka indray izy taorian' ny fanapahan-kevitra noraisina nandritra ny fivoriana nasiônaly tamin' ny volana Mey 2015 izay nandraisany anjara niaraka amin' i Didier Ratsiraka sy i Hery Rajaonarimampianina[40].

Nanamarika ny fiverenany teo amin' ny sehatra pôlitika izy tamin' ny fandraisany ny filohan' ny antoko naoriny, ny Tiako i Madagasikara, tamin' ny 22 Mey 2015[41]. Nifamahofaho ny vokatra azon' ny antokony nandritra ny fifidianana kaominaly tamin' ny 31 Jolay 2015, saingy nahazo fandresena lehibe tao Antananarivo renivohitra, izay nandresen' ny vadiny Lalao Ravalomanana, ka lasa vehivavy voalohany lany ho ben' ny tanàna teto an-drenivohitra malagasy ary nahazo ny maro an' ’isa tanteraka tao amin' ny filankevitra monisipaly[42].

Fifidianana tamin' ny taona 2018

hanova

Kandidà tamin' ny fifidianana filoham-pirenena tamin' ny taona 2018 i Marc Ravalomanana. Nametraka ny firotsahan-kofidiany tamin' ny 21 Aogositra 2018[43]. Nandritra ny fampielezan-kevitra dia nanetsika fomba vaovao izy, indrindra noho ny tambajotra sosialy[44]. Ny tanora sy ny Malagasy ampielezana no kendrena amin’ ny alalan’ ireo komity mpanohana azy, izay misy ny GTT any Genève, sy ny sampana any Marseille, Nancy-Metz, nosy La Réunion na sampana any Azia[45]. Tafita tamin' ny fihodinana faharoa izy, izay nahazo ny 35,35 % tamin' ny vato manan-kery[46]. Nandresy tamin' ny vato 55,66 % i Andry Rajoelina[47].

Tamin' ny 16 Aogositra 2019 dia voafidy hitarika fiarahan' antoko pôlitika vaovao antsoina hoe Rodoben' ny Mpanohitra ho an' ny Demokrasia eto Madagasikara (RMDM) i Marc Ravalomanana. Na izany aza, ity sehatra mampivondrona ny antoko mpanohitra ity dia tsy miaraka amin' ny fikambanana nanohana azy tamin' ny fifidianana filoham-pirenena tamin' ny taona 2018.

Jereo koa

hanova

Diplôma

hanova
  • Docteur honoris causa avy amin' ny Oniversiten' Antananarivo.
  • Docteur honoris causa avy amin' ny Abilene Christian University (Etazonia).
  • Docteur honoris causa avy amin' ny Oniversiten' i Pekin.
  • African leadership of the year 2017.

Fanovozan-kevitra

hanova

Boky

  • Dubois, Vincent (2012). La Compagnie des Indes Galantes. Reunion: Edifree.
  • Galibert, Didier (2009). Les gens du pouvoir à Madagascar – Etat postcolonial, légitimités et territoire (1956–2002). Antananarivo: Karthala Editions. ISBN 9782811131432.
  • Vivier, Jean-Loup (2007). Madagascar sous Ravalomanana: La vie politique malgache depuis 2001. Paris: Editions L'Harmattan. ISBN 9782296185548.

Rohy ivelany

Sarimihetsika

  • Madagascar, 7 mois de chaos - deux présidents pour un seul fauteuil -, sarimihetsika malagasy (2002)
  • Madagascar: Return of a President, sarimihetsika tahirinkevitra nataon' i Lotte Mik Meyer tamin' ny taona 2017.

Loharano sy fanamarihana

hanova
  1. ↑ 1,0 1,1 et 1,2 Geslin, Jean-Dominique (15 Janoary 2007). "Ravalomanana le PDG de la République". Jeune Afrique.
  2. ↑ 2,0 et 2,1 Vivier, Jean-Loup (2007). Madagascar sous Ravalomanana: La vie politique malgache depuis 2001. Paris: Editions L'Harmattan, p. 13
  3. ↑ Galibert, Didier (2009). Les gens du pouvoir à Madagascar – Etat postcolonial, légitimités et territoire (1956–2002). Antananarivo: Karthala Editions, pp. 451–452
  4. ↑ 4,0 et 4,1 Vivier, Jean-Loup (2007). Madagascar sous Ravalomanana: La vie politique malgache depuis 2001. Paris: Editions L'Harmattan, pp. 14–15
  5. ↑ 5,0 et 5,1 Marcus, Richard R. (Aogostra 2004). "Political Change in Madagascar: populist democracy or neopatrimonialism by another name?" (PDF). Institute for Security Studies Paper. 89: 1–19..
  6. ↑ Vivier, Jean-Loup (2007). Madagascar sous Ravalomanana: La vie politique malgache depuis 2001. Paris: Editions L'Harmattan, pp. 14–15.
  7. ↑ Galibert, Didier (2009). Les gens du pouvoir à Madagascar – Etat postcolonial, légitimités et territoire (1956–2002). Antananarivo: Karthala Editions, p. 453
  8. ↑ "Madagascar : biographie de M. Marc Ravalomanana". Présidence de la République: Archives de la présidence de M. Jacques Chirac 1995–2007. Agence France-Presse. 18 Jolay 2005.
  9. ↑ Cornwell, Richard (April 2003). "Madagascar: Stumbling at the first hurdle?" (PDF). Institute for Security Studies Paper. 68: 1–15. 5 Febroary 2012.
  10. ↑ Vivier, Jean-Loup (2007). Madagascar sous Ravalomanana: La vie politique malgache depuis 2001. Paris: Editions L'Harmattan, p. 22
  11. ↑ Pellerin, Mathieu (Marsa 2009). "Madagascar: un conflit d'entrepreneurs?" Archived Aogositra 14, 2022 at the Wayback Machine (PDF). Politique Africaine. 113: 152–165.
  12. ↑ Dubois, Vincent (2012). La Compagnie des Indes Galantes. Reunion: Edifree, pp. 24–25
  13. ↑ Bachelard, Jerome; Marcus, Richard (2011). "Countries at the Crossroads 2011: Madagascar" (PDF). Freedom House.
  14. ↑ Politique générale de l'État 2006
  15. ↑ www.ufctogo.com [archive]
  16. ↑ Antonio Garcia, « Ravalomanana renforce ses pouvoirs et adopte l’anglais », www.rfi.fr,‎ 5 avril 2007 (lire en ligne [archive]).
  17. ↑ Ny FJKM, Fiangonan'i Jesoa Kristy Eto Madagasikara (Église de Jésus-Christ à Madagascar)
  18. ↑ La Savonnerie Tropicale dia orinasa mamahana hetsika politika maro - Lahatsoratra tao amin' ny Madagascar Tribune, Jona 21, 2008 - Citron Plus contre Savonnerie Tropicale / CONECS.
  19. ↑ “Raha mbola afaka nitazona hatramin’izao isika dia noho ny fahaiza-mitantana. Na dia teo aza ny antso avo izay efa imbetsaka, sy ny krizy izay niaretanay, dia tsy nanindra-tanana hanohana anay mihitsy ny governemanta”, André Ramaroson, tale jeneralin’ny Savonnerie Tropicale ao amin’ny Express de Madagascar, andiany tamin’ny 21 Novambra 2008.
  20. ↑ Midi Madagasikara, 18 Jona 2008
  21. ↑ Amnesty International amnestyinternational.be [archive]
  22. ↑ Iloniaina Alain, Express de Madagascar, 21 Aogositra 2008
  23. ↑ Manjaka Hery, Madagascar Tribune, 25 Aogositra 2008
  24. ↑ MADAGASCAR. Daewoo gagne le gros lot, in Courrier Internantional, 20/11/2008, article en ligne [archive]
  25. ↑ Song Jung-a, Christian Oliver, Tom Burgis, Daewoo to cultivate Madagascar land for free, in Financial Times ft.com article en ligne [archive]
  26. ↑ Habibou Bangré, "Le clan Ravalomanana privé de sortie", in Jeune Afrique, 19/03/2009 en ligne [archive]
  27. ↑ La vérité sur laverite.mg [archive], 15 Desambra 2008 ("Fermeture de TV Viva")
  28. ↑ (fr) [1] [archive]
  29. ↑ Rajoelina réfugié à l'ambassade de France [archive], Le Figaro, 10 Mars 2009
  30. ↑ Razily, le cyber-héros des partisans de Ravalomanana, The Observers [archive], france24, 30 mars 2009
  31. ↑ Politicien éprouvé et tête de liste du parti Militant pour le Progrès de Madagascar
  32. ↑ "Le pouvoir malgache récuse le dirigeant choisi par Ravalomanana", agence Reuters, cité par l'Express, le 17/04/2009, article en ligne [archive]
  33. ↑ Lovasoa Rabary, "Madagascar: mandat d'arrêt contre Ravalomanana", BBC Afrique, 17/04/2009, article en ligne [archive]
  34. ↑ (fr) lefigaro.fr [archive]
  35. ↑ Madagascar: l'ex-première dame officiellement candidate à la présidence
  36. ↑ Kolo Roger : 19e candidat à la présidentielle
  37. ↑ Madagascar: Rajoelina renonce
  38. ↑ 21 contre 3 : la présidentielle se polarise à Madagascar
  39. ↑ "Marc Ravalomanana «mis en sécurité», «pas arrêté»" [tahiry], sur rfi.fr, 13 Oktobra 2014
  40. ↑ Marc Ravalomanana, le grand gagnant fait son mea culpa Archived Febroary 14, 2023 at the Wayback Machine [tahiry]
  41. ↑ Congrès du TIM-Marc Ravalomanana reprend les rênes du parti [tahiry]
  42. ↑ Io fandresena io dia notsipahin' ny amin' ny mpifanandrina aminy, i Lalatiana Rakontondrazafy, ao amin' ny antoko Freedom, izay nametraka fitarainana maro noho ny tsy fanarahan-dalàna. Nolavin' ny fitsarana ny fifidianana tao Antananarivo ny 88 amin' ireo fitarainana 90 mitaky ny fanafoanana ny vato azon' ny kandidàn' ny TIM. Noraketin' ny fitsarana araka izany ny fandresen-dramatoa Lalao Ravalomanana, izay nandray ny asany ny 6 Ôktôbra 2015.
  43. ↑ « A Madagascar, 36 prétendants briguent la présidence » [tahiry], Le Monde.fr (notsidihina tamin' ny 22 Aodositra 2018)
  44. ↑ « Statistiques sur Madagascar » Archived Septambra 13, 2019 at the Wayback Machine [tahiry], tao amin' ny mg.one.un.org (otsidihina tamin' ny 20 Desambra 2017)
  45. ↑ « Qui sommes-nous » [tahiry], sur gtt-international.blogspot.ca (notsidihia tamin' ny 20 Desambra 2017)
  46. ↑ « Elections à Madagascar – Un second tour pour départager les ex-présidents », La Tribune de Genève,‎ 28 novembre 2018 [tahiry], notsidihina tamin' ny 28 Aogositra 2020).
  47. ↑ "Résultat de l'élection présidentielle du 7 Novembre 2018", Haute Cours Contitutionelle [tahiry]
Hita tao amin'ny "https://mg.wikipedia.org/w/index.php?title=Ravalomanana_Marc&oldid=1091529"