Boky faharoan' ny Mpanjaka

Ny Boky faharoan' ny Mpanjaka na Mpanjaka faharoa dia boky ao amin' ny Testamenta Taloha ao amin' ny Baiboly izay anisan' ny atao hoe boky ara-tantara. Ao amin' ny Tanakh (Baiboly hebreo) izy dia anisan' ny bokin' ny mpaminany. Manohy ny tantaran' ny Fanjakan' i Jodà sy ny an' i Israely izay niantomboka tao amin' ny Boky voalohan' ny Mpanjaka ity boky ity.

Io boky io dia mitantara ny nanjakan' ireo mpanjaka tsirairay hatramin' i Ahazia (na Ôkôziasa) ka hatramin' ny faharavan' ny Fanjakan' i Jodà. Aseho tsirairay ny nitondran' ireo mpanjakan' i Isiraely sy ny an' i Jodà izay voahelok' Andriamanitra noho ny tsy fanarahan' izy ireo ny didiny. Ny Fanjakan' i Isiraely dia rava voalohany ka ny Asiriana no nahavita izany, fa ny Fanjakan' i Jodà kosa no rava farany tokony ho 130 taona taorian' izany tamin' ny fanafihan' ny Babilôniana.

Asehon' ilay boky fa navela ho rava ny Fanjakan' i Israely sy ny Fanjakan' i Jodà noho izy ireo nanjakan' ny tsy finoana an' Andriamanitra. Talohan' izany dia nandefa mpaminany Andriamanitra mba hananatra ny vahoaka sy ireo mpanjaka tsy hanompo andriamani-kafa fa hiverina amin’ ny finoana marina, nefa tsy nisy vokany firy izany.

Ny anaran' ilay boky sy ny fanoratana azy

Ny anaran' ilay boky

Ny Boky faharoan' ny Mpanjaka dia azo hafohezina amin' ny hoe Mpanjaka faharoa. Ao amin' ny Baiboly hebreo (Tanakh) dia mitambatra ao amin' ny atao hoe Melakhim ("Mpanjaka") ny Mpanjaka voalohany sy ny Mpanjaka faharoa (Jereo: Bokin' ny Mpanjaka; hebreo: Sefer Melakhim).

Voatery nosarahana izy roa ireo mba tsy ho lava loatra ny horonana nanoratana azy tany aloha. Ao amin’ ny Septanta na Septoaginta (Baiboly jiosy amin' ny dikan-teny grika) sy ny Volgata (Baiboly amin' ny dikan-teny latina) anefa dia atao hoe Bokin' ny Fanjakana (Libri Regnum) voalohany sy faharoa sy fahatelo ary fehefatra ireo boky efatra mifanarakaraka, dia ny Samoela voalohany, ny Samoela faharoa, ny Mpanjaka voalohany ary ny Mpanjaka faharoa.

Septoaginta sy Volgata		Baiboly hebreo	Baiboly kristiana ankehitriny
Bokin' ny Fanjakana (Libri Regnum)	Boky voalohan' ny Fanjakana (Α' Βασιλειών)	Bokin' i Samoela (Sefer Shamuel)	Boky voalohan' i Samoela
	Boky faharoan' ny Fanjakana (Β' Βασιλειών)	Bokin' i Samoela (Sefer Shamuel)	Boky faharoan' i Samoela
	Boky fahatelon' ny Fanjakana (Γ' Βασιλειών)	Bokin' ny Mpanjaka (Sefer Melakhim)	Boky voalohan' ny Mpanjaka
	Boky fahefatry ny Fanjakana (Δ' Βασιλειών)	Bokin' ny Mpanjaka (Sefer Melakhim)	Boky faharoan' ny Mpanjaka

Ny mpanoratra

Araka ny lovantsofina dia i Jeremia no nanoratra ny Boky faharoan' ny Mpanjaka, sahala amin’ny Boky voalohan' ny Mpanjaka. Fa ireo mpikaroka momba ny Baiboly dia milaza fa olona maro tamin’ ny fotoana samihafa no nanoratra sy nanambatra ny lahatsoratra.

Fizaràn' ny boky

Azo zaraina roa na telo ny Boky faharoan' ny Mpanjaka:

Raha zaraina roa io boky io, ny fizaràna voalohany dia mahafaoka ny toko voalohany hatramin' ny faha-7 ary ny fizaràna faharoa ny toko faha-8 hatramin' ny farany (faha-25). Ny fizaràna voalohany dia fitantarana momba ny Fanjakana roa (i Israely sy i Jodà) hatramin’ ny nandravàna an’ i Samaria, renivohitr' i Israely ka nahalasa babo ny Israelita tany Asiria. Ny fizaràna faharoa indray dia mitantara ny fotoana nisian’ ny Fanjakan’ i Jodà hatramin' ny faharavany taorian’ ny naharavan' ny Fanjakan’ i Isiraely.

Raha zaraina telo indray ny boky dia izao izany fizaràna izany: ny tantaran' ny mpaminany Elisa (1 – 13) sy ireo Fanjakana roa hatramin' ny nandaravana an' i Samaria (14 – 17) ary ny fotoana faramparany teo amin' ny Fanjakan' i Jodà (18 – 25).

Ny tantaran' ny mpaminany Elisa (1 – 13)

Namelona ny zanak' ilay vehivavy sonamita i Elisa - nataon' i Benjamin West - taona 1766.

Tohin' ny asan' i Elia sy fanamelohan' Andriamanitra an' i Ahazia (1.1 – 1.18)
Ny nampakarana an' i Elia any an-danitra sy ny fiantombohan' ny asan' i Elisa (2.1 – 2.24)
Ny adin' i Israely sy i Jodà tamin' ny Môabita (3.1 – 3.27)
Ireo fahagagana nataon’ i Elisa (4.1 – 6.7)
Ny ady tamin' ny Asiriana (6.8 – 8.29)
Ny tantaran' i Jeho (9.1 – 10.36)
Hatramin' ny nanjakan' i Atalia ka hatramin' ny nahafatesan' i Elisa (11.1 – 13.25)

Ireo Fanjakana roa hatramin' ny nadravana an' i Samaria (14 – 17)

I Amazia, mpanjakan' i Jodà (14.1 – 14.21)
I Jerôbôama II, mpanjakan' i Israely (14.22 – 14.29)
I Azaria, mpanjakan' i Jodà (15.1 – 15.12)
I Samoma sy i Pekahia ary i Peka, mpanjakan' i Israely (15.13 – 15.31)
I Jôtama sy i Ahaza, mpanjakan' i Jodà (15.32 – 16.1.20)
I Hôsea, mpanjaka farany tao Israely (17.1 – 17.6)
Natao sesitany ny Israelita ary nametrahana mpivahiny ny tao Samaria (17.7 – 17.40)

Ireo fotoana faramparany teo amin' ny Fanjakan' i Jodà (18 – 25)

I Hezekia (na Ezekiasa) sy ny mpaminany Isaia ary ny amin' i Asiria (18.1 – 20.30)
I Amôna sy i Manase - mpanjaka tsy nivava (21.1 – 21.26)
I Jôsia (na Jôsiasa) sy ny fanavaozana ny finoana (22.1 – 23.30)
Ny naharavan’ i Jerosalema (23.31 – 25.29)

Ny olona resahina ao amin' ilay boky

Ny mpanjakan' i Jodà

Miisa 15 ireo mpanjaka nifandimby tao amin' ny Fanjakan' i Jodà izay resahina ao amin' ny Boky faharoan' ny Mpanjaka, dia i Jorama, i Ahazia, i Atalia, i Jôasy, i Amazia, i Ozia, i Jôtama, i Ahaza, i Hezekia, i Manase, i Jôsia, i Jôahaza, i Jôiakima, i Jôakina ary i Zedekia.

Ireo mpanjakan' i Israely

Miisa 11 ny mpanjaka nifandimby tao amin' ny Fanjakan' i Isiraely izay resahina ao amin' ny Boky faharoan' ny Mpanjaka, dia ireto avy izany: i Ahazia, i Jôrama, i Jeho, i Jôahaza, i Jôasy, i Jerôbôama II, i Zakaria, i Saloma, i Menahema, i Pekahia ary i Peka.

Ny mpanjakan' ny firenena hafa

Ireto avy ny mpanjaka hafa voaresaka ao amin' ny Bokin' ny Mpanjaka faharoa: i Hazaela (mpanjakan' i Arama-Damaskôsy), i Bena-Hadada III (zanak' i Hazaela), i Teglata-Falasara III (mpanjakan' i Asiria), i Salmanatsara V (mpanjakan' i Asiria), i Senakeriba (mpanjakan' i Asiria), i Ratsona (mpanjakan' i Arama-Damaskôsy) ary i Nebokadnetsara II (mpanjakan' i Babilôna).

Ny mpaminany

Ireto avy ireo mpaminany voalaza ao amin' ilay boky: i Elia, i Elisa, i Holda, i Isaia ary i Amôsa.

Jereo koa

Boky ara-tantara prôtôkanônika:

Boky ara-tantara deoterôkanônika: