Tontolo Arabo

Ny Tontolo Arabo, izay atsoina amin' ny fomba ôfisialy hoe ny Tanindrazan' ny Arabo, izay antsoina koa hoe Firenena Arabo na Fanjakana Arabo dia vondrom-pirenena midadasika, hita indrindra any Azia Andrefana sy any Afrika Avaratra. Ny hoe "Tontolo Arabo" dia adika amin' ny teny arabo hoe اَلْعَالَمُ الْعَرَبِيُّ / al-ʿĀlam al-ʿArabī, ny hoe "Tanindrazan' ny Arabo" dia adika hoe اَلْوَطَنُ الْعَرَبِيُّ / al-Waṭan al-ʿArabī, ny hoe Firenena Arabo dia adika hoe اَلْأُمَّةُ الْعَرَبِيَّةُ / al-Ummah al-ʿArabīyyah. Arabo ara-poko ny ankamaroan' ny vahoaka ao amin' ny Tontolo Arabo nefa misy ihany koa ny vahoaka be isa avy amin' ny vondrom-poko hafa toa ny Berbera, ny Kiorda, ny Sômaly ary ny Nobiana, ankoatry ny vondrona hafa. Ny fiteny arabo no ampiasaina ho fiteny ifandraisana (lingua franca) manerana ny Tontolo Arabo.

Tontolo Arabo

Raha faritana kely indrindra ny Tontolo Arabo dia mahafaoka firenena miisa 19 izay miteny arabo. Amin' ny famaritana mivelatra indrindra dia hita ao ny firenena 22 ao amin' ny Ligy Arabo, izay fikambanana iraisam-pirenena, izay ahitana koa an' i Kômôro sy i Jiboty ary i Sômalia. Io faritra io dia manomboka ao amin' ny Ranomasimbe Atlantika any andrefana ka hatrany amin' ny Ranomasin' i Arabia (na Ranomasin' i Ômàna) any atsinanana, ary manomboka ao amin' ny Ranomasina Mediteranea any avaratra ka hatrany amin' ny Ranomasimbe Indiana any atsimo-atsinanana. Ny ilany atsinanana amin' ny Tontolo Arabo dia fantatra amin' ny anarana hoe Masreka (Mashriq na Mashrek), ary ny ilany andrefana koa mitondra ny anarana hoe Magreba (Maghreb).

Araka ny filazan' ny Banky Iraisam-Pirenena, ny Tontolo Arabo dia misy mponina miisa 456 tapitrisa ary ny harin-karena faobe dia 2 850 tapitrisa dôlara, tamin' ny taona 2021. Na izany aza, ilay faritra dia ahitana fahasamihafana amin' ny lafiny maro, ary eo amin' ny lafiny ara-toekarena dia misy ny mponina manankarena indrindra sy ny mahantra indrindra. Mahafaoka ny famaritana ny faritra "Atsinanana Afovoany sy Afrika Avaratra" (anglisy: Middle East and North Africa -- MENA) ilay faritra.

Tamin' ny fotoana taorian' ny tantara klasika, ny Tontolo Arabo dia tsy iza fa ny ireo empira sy kalifata arabo. Nipoitra tamin' ny tapany faharoa amin' ny taonjato faha-19 ny nasiônalisma arabo niaraka amin' ireo hetsika nasiônalista hafa tao amin' ny Empira Ôtômana. Ny Ligy Arabo dia niforona tamin' ny taona 1945 mba hisolo tena ny tombontsoan' ny vahoaka arabo ary indrindra ny hanohizana ny fampiraisana ara-pôlitikan' ny firenena arabo, tetikasa antsoina hoe "panarabisma".

Ireto avy ny firenena ao amin' ny Tontolo Arabo:

1. Aljeria (الجزائر / al-Jazāʾir);
2. Arabia Saodita (المملكة العربية السعودية / al-Mamlakah al-ʿArabiyyah as-Saʿūdiyyah);
3. Bareina (البحرين / al-Baḥrayn);
4. Ejipta (مصر / Miṣr);
5. Emirata Arabo Mitambatra (الإمارات العربيّة المتّحدة / al-ʾImārāt al-ʿArabiyyah al-Muttaḥidah);
6. Iemena (اليمن / al-Yaman);
7. Iràka (العراق / al-ʿIrāq);
8. Jiboty (جيبوتي / Djībūtī );
9. Jordania (الأردن / al-ʾUrdun);
10. Katara (قطر / Qaṭar);
11. Kôety (الكويت / al-Kuwayt);
12. Kômôro (جزر القمر / Juzur al-Qamar);
13. Libanona (لبنان / Lubnān);
14. Libia (ليبيا / Lībyā);
15. Maoritania (موريتانيا / Mōrītānyā);
16. Marôka (المغرب / al-Maġrib);
17. Ômana (عمان /ʿUmān);
18. Palestina (فلسطين / Falastyn);
19. Siria (سوريا / Sūryā);
20. Sodana (السودان / as-Sūdān);
21. Sômalia (الصومال / aṣ-Ṣūmāl);
22. Tonizia (تونس / Tūnis);