Aogostino avy any Hipôna
Aogostino avy any Hipôna
| |||
| Ankapobeny | |||
| Anarana | Aogostino avy any Hipôna | ||
| Teraka | 13 Novambra 354 | ||
| Maty | 28 Aogositra 430 | ||
| Fiaviana sy ny andraikitra | |||
| Firenena | Roma Taloha | ||
| Asa : | |||
| Fiainana manokana | |||
I Aogostino avy any Hipôna na Masindahy Aogostino dia filôzôfy sy teôlôjiana, mpanao asa soratra, mpanoratra, mpanoratra ny tantaran' ny fiainany mizaka ny zom-pirenen' i Rôma Taloha teraka tamin' ny 13 Novambra 354 ary maty tamin' ny 28 Aogositra 430. Anisan' ny Rain' ny Fiangonana sy Mpampianatry ny Fiangonana izy. Mpitory teny izy. Izy no nanoratra ny De civitate Dei contra paganos ("Tanànan' Andriamanitra) sy ny De doctrina Christiana, ("Ny Fotopampianarana Kristiana") ary ny Confessiones ("Fiekem-pinoana").
Fahazazany sy fianarany
hanova
Teraka tamin' ny 13 Nôvambra 354 tao Thagaste (ankehitriny Souk-Ahras any Alzeria) i Aogostino. Paganista i Patricius rainy. I Monique reniny kosa, izay vehivavy berbera, dia kristiana nafana fo izay niasa tsy an-kijanona ho amin' ny fiovam-pon' ny zanany lahy ary nohamasinin' ny Eglizy Katôlika ho olo-masina io reniny io.
Nianatra nandaha-teny sy nikabary tany amin' ny tany Thagaste sy tany Madaure ary tany Kartago, ao Afrika Avaratra i Aogostino. Niara-niaina hatramin' ny fahafito ambin' ny folo taonany ka hatramin' ny iraika amby telopolo taona tamina vehivavy kartaginiana iray izay niterahany zazalahy, atao hoe Adeodat, tamin' ny taona 372.
Ny fiovam-pony
hanova
Nahafantatra ny filôzôfia i Aogostino tamin' ny fahasivy ambin' ny folo taonany, tamin' ny famakiany ny Hortensius, resadresaka nosoratan' i Cicero izay very ankehitriny. Voataonan' ny manikeisma izy avy eo ary nifikitra tamin' izany hatramin' ny taona 372 ka hatramin' ny 382. Io foto-pampianarana mifototra amin' ny fifanoherana misy eo amin' ny tsara sy ny ratsy io dia toa nifanaraka tamin' ny zavatra niainany anaty izay ady teo amin' ny faniriana ny tsara sy ny fisintonan' ny ratsy. Diso fanantenana anefa izy, indrindra tamin' ny fihaonany amin' i Faustus.
Tamin' ny taona 386, rehefa nijanona tany Rôma izy, dia tonga tany Milano, izay nahazoany toerana amin' ny fandaharan-teny. Tao izy no nahita ny neôplatônisma sy namaky ny Ἐννεάδες / Enneades izay nosoratan' i Plôtinôsy. Izany dia nanomana azy ho amin' ny fiovam-po, izay resahiny ao amin' ny Confesiones. Nandre feo tao amin' ny zaridainany tany Milano izy hoe: "Raiso ka vakio." Nanokatra ny Baiboly izy ary nahita an' ity andinin-teny manaraka ity: "13 Aoka isika hitondra tena tsara toy ny amin' ny andro; tsy amin' ny filalaovan-dratsy, na amin' ny fahamamoana, tsy amin' ny fijangajangana, na amin' ny fijejojejoana, tsy amin' ny fifandirana, na amin' ny fialonana. 14 Fa itafio Jesosy Kristy Tompo, ary aza miahy ny amin' ny nofo hahatanteraka ny filany." (Epistily ho an' ny Rômana, 13:13-14, Ny Baiboly). Avy hatrany dia niova fo izy ary nataon' i Ambrôsio, evekan' i Milano, batisa tamin' ny taona 387. Faly ny reniny, izay nanaraka azy tany Italia, fa voavaly ny vavaka nataony. Maty tany Ostia ity reniny ity tatỳ aoriana kely.
Ny fitondram-piangonana sy teôlôjia
hanovaNiverina tany Thagaste i Aogostino tamin' ny taona 388 ary nitondra ny fiainany tamin' ny vavaka sy ny fandalinana niaraka amin' ny mpino vitsivitsy. Tamin' ny taona 391 anefa dia nantsoin' ny Kristiana tany Hipôna izy mba hanampy ny eveka tao. Notokanana ho pretra tao izy ary lasa evekan' ilay tanàna tamin' ny taona 395, ary nisahana izany andrakitra izany mandra-pahafatiny. Tamin' izany dia nanao asa pastôraly mahery vaika izy: ny fitorian-teny, ny katesezy, ny fikarakarana ny mahantra, ny famahana ny olana teo an-toerana ary ny fandraisana anjara tamin' ny ady lehibe kokoa izay mandrava ny Fiangonana.
Na izany aza dia nitazona ny fiainana maha moanina azy izy ary nanoratra fitsipika momba ny fiainana ho an' ny fikambanan' ny moanina misy azy. Vanim-potoana nisian' ny korontana ara-pôlitika sy ara-teôlôjia lehibe izany fotoana izany, ka andaninyny loza nateraky ny fanafihan' ny Barbariana tao amin' ny Empira Rômana sy ny famaboana an' i Rôma tamin' ny taona 410, ary ankilany ny fandrahonam-pisarahana sy ny fampianaran-diso izay nandreraka ny Fiangonana. Nirotsaka an-tsehatra tamin' ny fifandirana ara-teôlôjia i Aogostino. Ny fifandirana voalohany dia nanoherany ny fisaraham-bazan' ny dônatista (notarihin' i Dônato Lehibe, eveka tany Nomidia). Ny fanenjehana lehibe nataon' i Diôklétiano tamin' ny fiandohan' ny taonjato faha-4 dia nahatonga ny Kristiana handao ny finoany. Tsy nety nandray azy ireo, nanao "batisa fanindroany" ary nihevitra ho tsy manan-kery ny sakramenta nomen' ny mpitondra fiangonana heverina ho tsy mendrika. Niezaka nandresy lahatra azy ireo aloha i Aogostino, avy eo dia tsy maintsy niantso ny pôlisy imperialy izy mba hanalefaka ny fisarahana.
Ny fifandirana faharoa nandraisany anjara dia nampifanandrina azy amin' ny fampianaran' ny moanina bretôna atao hoe Pelagio, izay narovan' i Joliano avy any Eklanoma indrindra. Ny Pelagiana, izay lehilahy mpivavaka sy mifehy tena hanatrarana ny tonga lafatra (jereo: asketisma), dia nihevitra fa ny olombelona dia afaka hahatratra ny famonjena amin' ny alalan' ny herin' ny natiorany irery ihany, afaka mamolavola ny fahamasinany manokana ary tsy mila ny fahasoavan' Andriamanitra. Amin' i Aogostino, ny olona tsy manana an' Andriamanitra dia mpanota ary tsy manan-kery hahafahany miala amin' ny fahotany. Mila ny fahasoavana ny olona. Lasa afaka tokoa ny olona, izany hoe afaka manao ny tsara, rehefa miara-miasa amin' ny asan' Andriamanitra ao aminy, rehefa avy nangataka izany. Tao anatin' izany fifandirana lehibe izany no namolavolan' i Aogiostino ny fampianarany momba ny fahotana amin' ny fototra, ny fahasoavana, ny fanendrena mialoha (na predestinasiôna), ary ny safidy malalaka.
Ny fiafaran' ny fiainan' i Aogostino dia nifanandrify amin' ny fanafihan' ny Vandala an' i Afrika Avaratra. Maty nandritra ny fahirano natao an' i Hipôna izy tamin' ny 28 Aogositra 430. Ankalazaina amin' ny 28 Aogositra ny fetiny.
Asasoratra nataony
hanovaNamoaka asasoratra lehibe sady nahay nandresy lahatra i Aogostino. Namela asasoratra niisa 113 sy nandefa taratasy niisa 218 ary nanoratra toriteny niisa 500 mahery avy amin' ny boky samihafa ao amin' ny Baiboly izy. Ny asasorany malaza indrindra dia ny Confessiones ("Fiekem-pinoana", taona 397-401) izay mitantara ny zavatra niainany tamin' ny fitadiavana sy ny fahitana an' Andriamanitra.
Ao amin' ny lahatsoratra fiarovany ny kristianisma (apôlôjia) atao hoe De Civitate Dei ("Ny Tananan' Andriamanitra", taona 415-427) dia namolavola fijery mivelatra momba ny tantara, miompana amin' ny finoana kristiana, izy. Ny "Tanànan' Andriamanitra" dia tanàna naorin' ny olona miantehitra amin' Andriamanitra mba hahazoany fahafahana sy fahamarinana ary fiadanana avy aminy. Ity tanàna ity sia mifanohitra amin' ny tanànan' ny tany, izay miseho amin' ny alalan' ny Empira Rômana, izay miompana amin' ny fiheveran' olombelona.
Ao amin' ny lahatsorany mitondra ny lohateny hoe De Trinitate ("Ny amin' ny Trinite", taona 399-417) i Aogostino dia nanandrana nitady ao amin' ny zavaboary ary indrindra ao amin' ny olombelona, ny fanoharana momba Triniten' Andriamanitra, mba hanatakarany an' io mistery io. Na dia izany aza, Andriamanitra dia mitoetra ivelan' ny sary rehetra mety hanehoana azy.
Tamin' ny taona 426-427, i Aogostino dia nanoratra ny Retractationes, izay fitsarany momba ny asasoratra nataony teo aloha izay nohavaoziny sy nahitsiny tamin' ny ampahany farany amin' ny andro niainany. Ny asasorany koa dia nahitana ny taratasiny atao hoe De Libero Arbitrio ("Ny Safidy Malalaka", taona 389-395), De Doctrina christiana ("Ny Foto-pampianarana kristiana, taona 396-426), De Baptismo ("Ny Batisa", taona 404), De Natura et Gratia (Ny Natiotra sy ny Fahasoavana, taona 415).
Jereo koa
hanovaRohy ivelany
hanova- Ao amin'i Freebase: [1]
