Amôna (mpanjakan' i Jodà)

(tonga teto avy amin'ny Amona (mpanjakan'i Jodà))

I Amôna dia mpanjakan' i Jodà nandimby an' i Manase rainy. Ny tena ahatsiarovana an' i Amôna dia ny fitiavany manompo sampy izay nahatonga fikomiana nitarika amin 'ny famonoana azy tamin' ny taona 641 tal. J.K. Ao amin' ny Boky faharoan' ny Mpanjaka sy ny Boky faharoan' ny Tantara ao amin' ny Baiboly no ahitana ny tantarany. Nanjaka tanelanelan' ny taona 643 sy 641 tal. J.K. na 642 sy 640 tal. J.K. izy[1] [2].

Ny anarany hanova

Ny anaran' i Amôna amin' ny teny hebreo dia אָמוֹן‎ / ’Āmōn; amin' ny teny grika dia Αμων / Amôn fa amin' ny teny latina dia Amon.

Ny fiainany hanova

Zanaky ny mpanjaka Manase sy i Mesolemeta zanaka vavin' i Harôza avy any Jôtba i Amôna[3]. Na dia tsy fantatra aza ny daty dia milaza ny Baiboly fa nanambady an' i Jedida zanakavavin' i Adaia avy any Bôzkata i Amôna. Tamin' ny faha-22 taonany izy no nanomboka nanjaka nandritra ny enina taona (2Mpanj. 21.18-26). Tokony ho teo anelanelan' ny taona 642 sy 640 tal J.K. no nanjakany[1].

Araka ny Baiboly dia nanohy ny fanompoan-tsampin' i Manase rainy i Amôna ka nanangana sarin-tsampy sahala an-drainy[4]. Ny Boky faharoan' ny Mpanjaka dia milaza toy izao:

  • "20 Ary nanao izay ratsy eo imason'i Jehovah koa izy tahaka ny nataon'i Manase rainy. 21 Fa nandeha tamin'ny lalana rehetra izay efa nalehan-drainy izy ka nanompo ny sampy izay notompoin-drainy sady niankohoka teo anatrehany." (2Mpanj. 21.20-21). Toraka izany koa ny Boky faharoan'ny Tantara: "Ary nanao izay ratsy eo imason'i Jehovah tahaka ny nataon'i Manase rainy ihany izy; fa ny sarin-javatra voasokitra rehetra nataon'i Manase rainy dia namonoan'i Amona zavatra hatao fanatitra ka notompoiny" (2Tant. 33.22).

Ny lovantsofina talmodika dia milaza fa "nandoro ny Tôrah i Amôna ary namela tranon-kala hadrakotra ny alitara [noho ny tsy firaharahany azy tanteraka] … Be fahotana i Amôna"[5]. Sahala amin' ireo loharano hafa dia mitsikera ny fitondran' i Amôna sahala amin' ny ataon' ny Baiboly i Flavio Jôsefa[6].

Taorian' ny nanjakany roa taona dia matin' ny mpanompony izay nioko hamono azy i Amôna, ka nasolo azy ny zanany lahy atao hoe Jôsia (na Jôsiasa) izay vao valo taona monja (2Mpanj. 22.1). Taorian' ny nahafatesan' i Amôna dia lasa tsy tiam-bahoaka ireo namono azy ka novonoin' ny olona koa[7]. Ny manampahaizana sasany, toa an' i Abraham Malamat, dia milaza fa novonoin' ny olona i Amôna noho izy manaiky izay lazain' ny Asiriana fahavalon' i Jodà efa anjato taonany maro sady tompon' andraikitra tamin' ny faharavan' ny Fanjakan' i Israely avaratra[8].

Jereo koa hanova

Mpanjakan' i Jodà

Saoly - Isbôseta - Davida - Sôlômôna (na Salômôna) - Rehôbôama (na Rôbôama) - Abiama (na Abia) - Asa - Jôsafata - Jehôrama (na Jôrama) - Ahazia (na Ôkôziasa) - Atalia - Jôasy (na Jôasa) - Amazia (na Amaziasa) - Ozia (na Oziasa na Azaria na Azariasa) - Jôtama - Ahaza (na Akaza) - Hezekia (na Ezekiasa) - Manase - Amôna - Jôsia (na Jôsiasa) - Jôahaza (na Jôakaza) - Jôiakima (na Jôakima) - Jôiakina (na Jôasina na Jekônia na Jekôniasa) - Zedekia (na Sedekiasa).

Loharano hanova

  1. 1,0 et 1,1 Edwin R. Thiele (1983). "9". The Mysterious Numbers of the Hebrew Kings (3rd ed.). Grand Rapids, Michigan: Kregel Publications. ISBN 0-8254-3825-X.
  2. Leslie McFall (1991). "A Translation Guide to the Chronological Data in Kings and Chronicles" (PDF). Bibliotheca Sacra. Dallas Theological Seminary. 148: 3–45. (tahiry) (PDF) on July 21, 2011.
  3. Flavius Josephus (c. 93 CE). Antiquities of the Jews. Book X, Chapter 3, Section 2. Translated from the Latin by William Whiston from The Christian Classics Ethereal Library.
  4. Charles J. Mendelsohn; Kaufmann Kohler; Morris Jastrow (1906). "Amon, King of Judah". Jewish Encyclopedia. I (1st ed.). Funk & Wagnalls. pp. 526–527.
  5. Tractate Sanhedrin, Folio 103a. 1902 Translation by Rabbi Isisdore Epstein.
  6. Christopher Begg (1996). "Jotham and Amon: Two Minor Kings of Judah According to Josephus" Archived Septambra 13, 2017 at the Wayback Machine (PDF). Bulletin for Biblical Research. Institute for Biblical Research. 6 (1): 13.
  7. Henry Fowler (1920). Great Leaders of Hebrew History: From Manasseh to John the Baptist. The Macmillan Company. p. 11.
  8. Nili S. Fox; Malamat (2002). "History of Biblical Israel: Major Problems and Minor Issues". Bulletin of the American Schools of Oriental Research. American Schools of Oriental Research. II (327): 90–92. doi:10.2307/1357868. ISSN 0003-097X. JSTOR 1357868.