Boky voalohan' ny Mpanjaka

Ny Boky voalohan'ny Mpanjaka na Mpanjaka voalohany dia boky ao amin’ny Testamenta Taloha ao amin’ny Baiboly izay isan’ireo atao hoe boky fitantarana. Ny Mpanjaka voalohany dia mitantara ny fametrahana an’i Solomona (na Salômôna) ho mpanjaka, ny fanorenany ny Tempoly voalohany, ny fivakisan'ny firenena ho fanjakana roa, ny fahotan'ireo mpanjaka ary ny fandraisan'anjaran'ireo mpaminany manoloana izany.

Raha mbola tsy maty i Davida dia efa nisy tamin’ireo zanany no niady handimby azy nefa i Sôlômôna ihany no voatendrin’i Davida handimby azy. Nanao fahotana lehibe i Sôlômôna tamin'ny naha-mpanjaka azy ka ho setrin’izany dia nivaky roa ny firenena taorian’ny nahafatesany. Ny tapany avaratra dia natao hoe Fanjakan’i Joda fa ny ilany atsimo kosa dia natao hoe Fanjakan’i Israely (na Fanjakan’i Samaria). Ny mpanjaka tsirairay voatantara ao amin’ny boky dia tsaraina araka ny fifikirany na tsia amin’Andriamanitra.

Ny anaran'ny boky sy ny nanoratana azy

Ny anaran'ny Boky

Ny Boky voalohan’ny Mpanjaka dia atao hoe fotsiny Mpanjaka voalohany ao amin’ireo baiboly amin’ny fiteny ankehitriny. Ao amin’ny Baiboly hebreo (Tanakh) dia mitambatra ao amin’ny atao hoe Melakhim ("Mpanjaka") ny Mpanjaka voalohany sy ny Mpanjaka faharoa (Jereo: Bokin'ny Mpanjaka; hebreo: Sefer Melakhim).

Ao amin’ny Septanta (na Septoaginta) (dikan-teny grika) sy ny Volgata (dikan-teny latina) dia atao hoe Bokin'ny Fanjakana (Libri Regnum) voalohany sy faharoa sy fahatelo ary fehefatra ireo boky efatra mifanarakaraka, dia ny Samoela voalohany, ny Samoela faharoa, ny Mpanjaka voalohany ary ny Mpanjaka faharoa.

Septoaginta sy Volgata		Baiboly hebreo	Baiboly kristiana ankehitriny
Bokin'ny Fanjakana (Libri Regnum)	Boky voalohan'ny Fanjakana (Α' Βασιλειών)	Bokin'i Samoela (Sefer Shamuel)	Boky voalohan'i Samoela
	Boky faharoan'ny Fanjakana (Β' Βασιλειών)	Bokin'i Samoela (Sefer Shamuel)	Boky faharoan'i Samoela
	Boky fahatelon'ny Fanjakana (Γ' Βασιλειών)	Bokin'ny Mpanjaka (Sefer Melakhim)	Boky voalohan'ny Mpanjaka
	Boky fahefatry ny Fanjakana (Δ' Βασιλειών)	Bokin'ny Mpanjaka (Sefer Melakhim)	Boky faharoan'ny Mpanjaka

Ny mpanoratra

Araka ny lovantsofina dia i Jeremia no nanoratra ny Mpanjaka Voalohany. Fa ireo mpikaroka momba ny Baiboly dia milaza fa olona maro tamin’ny fotoana samihafa no nanoratra sy nanambatra ny lahatsoratra. Ny Boky voalohan'ny Mpanjaka dia milaza ny fisian'ny loharano nanovozana, dia ireo boky atao hoe ny Tantaran' i Sôlômôna na Asan' i Sôlômôna (1Mpa. 11.41) sy ny Tantaran' ireo Mpanjakan' i Israely (1Mpa. 14.19) ary ny Tantaran' ireo Mpanjakan' i Joda (1 Mpan.14.29).

Fizaran' ny Boky

Azo zaraina efatra ny boky nefa ny fizarana roa voalohany na ny roa farany dia azo atambatra ho fizarana tokana: ny fanombohan’ny fanjakan’i Sôlômôna (toko 1 sy 2), ny fitondran’i Sôlômôna (toko 3 – 11), ny fivakisan’ny firenena ho fanjakana roa (toko 12 – 16) ary ny amin’ny mpaminany Elia (toko 17 – 22).

Ny fanombohan’ny fanjakan' i Sôlômôna (1 – 2)

- Lasa mpanjaka i Sôlômôna (1.1-53)

- Teny farany nataon’i Davida (2.1-12)

- Nandray ny fitondrana ny fanjakana i Sôlômôna (2.13-46)

Ny fitondran’i Sôlômôna (3 – 11)

Ny fahendren’i Sôlômôna (3.1 – 4.34)
Ny nanorenan’i Sôlômôna ny Tempoly tao Jerosalema (5.1 – 8.66)
Ireo zavatra hafa niseho nandritra ny fitondran’i Sôlômôna (9.1 – 10.29)
Ny fialan’i Sôlômôna amin’Andriamanitra sy ny fahasahiranana nahazo azy ary ny nahafatesany (11.1-43)

Ny fivakisan’ny firenena ho fanjakana roa (12 – 16)

Nikomy tamin’i Rehoboama ireo foko any avaratra (12. 1-24)
Nanamboatra omby volamena hivavahana i Jeroboama mpanjakan’i Israely (12.25-33)
Nanameloka an’i Jeroboama ny mpaminany (13.1 – 14.20)
Ireo mpanjakan’i Joda sy ny an'i Israely (14.21 – 16.34)

Ny amin’ny mpaminany Elia (17 – 22)

I Elia tany an-tany efitra - nataon'i Washington Allston - taona 1818.

I Elia mpaminany (17.1 – 19.21)
Ny nanamelohan'i Elia ny mpanjaka Ahaba sy ny mpanjakavavy Jezebela (20.1 – 22.40)

- I Josafata mpanjakan’i Joda sy i Ahazia mpanjakan’i Israely (22.41-53)

Ireo olona voalaza ao amin' ny boky

Ireo mpanjakan’i Israely

Miisa 8 ireo mpanjakan’i Israely nifandimby resahina ao amin’ny Boky voalohan’ny Mpanjaka, dia i Jeroboama I, i Nadaba, i Baasa, i Ela, i Zimry, i Omry, i Ahaba, ary i Ahazia.

Ireo mpanjakan' i Jodà

Miisa 4 ireo mpanjakan’i Jodà voaresaka ao amin’ny boky, dia i Rehoboama, i Abiama, i Asa ary i Jôsafata.

Ireo mpaminany

Ireto avy ireo mpaminany resahina ao amin’ny boky : i Ahia avy any Silo, i Mika zanak’i Jimla, i Elia ary i Elisa.

Misongadina ao amin’ny Boky voalohan'ny Tantara ny firotsahan’ny mpaminany Elia sy Elisa ary ny mpaminany hafa an-tsehatra hampanjaka ny Lalàn’i Iahveh, dia lalàna mifehy ny fivavahana sy ny fitondram-panjakana ary ny fitondran-tena. Nanohitra ireo mpanjaka ratsy toa an’i Ahaba sy ny mpanjakavavy Jezebela i Elia tany amin’ny Fanjakan’i Israely. Nampisongadina ny maha-tokana an’Andriamanitra, dia ilay Andriamanitra inoany ho tena marina, ireo mpaminany, indrindra fa i Elia. Nifaninana tamin’ny mpaminanin’i Baala, izay ataon'ny Baiboly ho andriamanitra tsy izy, i Elia ka naharesy azy ireo raha samy nanao sorona. Tsy tantara ihany no hita ao amin’ny Bokin’ny Mpanjaka fa misy faminaniana koa.

Tsongan-tsoratra

"¹⁹Dia hoy Mikea: Henoy ary ny tenin' ny Tompo: Efa hitako Iaveh nipetraka teo amin' ny seza fiandrianany ary ny tafiky ny lanitra rehetra nitsangana teo akaikiny teo an-kavanany sy teo an-kaviany. ²⁰Ary hoy Iaveh: Iza no hanambaka an' i Akaba mba hiakarany any Ramota any Galaada hahafaty azy any? Dia namaly izy ireo, nefa ny iray toy izao, ny iray toy izao. ²¹Tamin' izay dia tonga ny fanahy, nitoetra teo anatrehan' ny Tompo ka nanao hoe: Izaho no hanambaka azy. Fa hoy Iaveh taminy: Hataonao ahoana? ²²Ary hoy ny navaliny: Hivoaka aho, ka ho tonga fanahy mandainga eo am-bavan' ny mpaminany rehetra. Dia hoy Iaveh: hanambaka azy hianao, sady hahomby amin' izany, ka mivoaha ary, ataovy izany. ²³Koa indro, Iaveh nanisy fanahy mandainga eo am-bavan' ireo mpaminaninao rehetra eo ireo. Ary Iaveh efa nanonona loza hanjo anao. ²⁴Fa nanatona kosa Sedesiasa zanak' i Kanaana, ka namely ny takolak' i Mikea ary nanao hoe: Fa taiza leity no nivoahan' ny fanahin' ny Tompo tamiko, hiteny amin' ialahy a?" (1Mpanj 22.19-24, Ny Baiboly Masina)

Jereo koa

Boky ara-tantara prôtôkanônika:

Boky ara-tantara deoterôkanônika: