Jerôbôama I

I Jerôbôama I dia ilay mpanjaka nanorina ny Fanjakan' i Israely (atao hoe Fanjakan' i Samaria koa) tao amin' ny tapany avaratry ny Fanjakan' i Israely taloha izay tafasaraka tamin' ny Fanjakan' i Jodà any atsimo, araka ny Baiboly. Nanjaka teo anelanelan' ny taona 931 sy 910 tal. J.K. izy. Niteraka fisarahana ara-pivavahana teo amin' ny fanjakana avaratra sy atsimo koa izany fisarahana ara-pôlitika izany. Ao amin' ny Bokin' ny Mpanjaka roa sy ireo Bokin' ny Tantara roa no iresahana misimisy kokoa ny momba azy. Anisan' ny fokom-pirenen' i Efraima izy.

Ny anarany

Amin' ny teny hebreo dia יָרָבְעָם‬ / Yaraḇe‘am na Yarave‘am no anarany fa amin' ny teny grika kosa dia Ἱεροβοάμ / Hieroboám. Ny Baiboly prôtestanta amin' ny teny malagasy dia manoratra hoe Jeroboama fa ny Baiboly katôlika amin' ny teny malagasy kosa dia manoratra Jerôbôama.

Ny tantarany

Lehilahy mpioko tamin' ny andron' i Sôlômôna

Manamboninahitra tao amin' ny lapan' ny mpanjaka Sôlômôna (na Salômôna) i Jerôbôama^[1]. Nanambara mialoha taminy ny mpaminany Ahia (na Akia) avy any Silô fa hanome fokom-pirenena folo azy Andriamanitra rehefa maty i Sôlômôna ka tsy hamela ho an' i Rehôbôama (na Rôbôama) zanak' i Sôlômôna afa-tsy fokom-pirenena roa araka ny Boky voalohan' ny Mpanjaka (1Mpanj. 11.29). Nandositra tany Egipta i Jerôbôama rehefa tratra ny tetika nataony ka nijanona tany mandra-piandriny ny hahafatesan' i Sôlômôna^[2].

Mpanjakan' i Israely Avaratra

Tamin' ny nankanesan' i Rehôbôama tany Sikema (na Sekema) mba hanambaràna ny maha mpanjaka azy handimby an' i Sôlômôna rainy dia nangataka tamin' i Rehôbôama i Jerôbabela sy ny vahoaka mba hanamaivana ny hetra aloa sy hanafoana ny fanompoana izay noforonin-drainy, nefa, taorian' ny fifampidinihana tamin' ny mpanolotsaina dia tsy nanaiky an' izany fangatahana izany i Rehôbôama fa vao mainka nampitombo ny hetra sy ny fanompoana aza^[2].

Nioko noho izany ny fokom-pirenena folo tao Israely^[3] ka nanohitra an' i Rehôbôama sady nanandratra an' i Jerôbôama ho mpanjakan' i Israely. Ny fokom-pirenena roa sisa ihany, dia ny fokom-pirenen' i Benjamina sy ny an' i Jodà no sisa tao amin' ny fanjakan' i Rehôbôama izay nomena ny anarana hoe Fanjakan' i Jodà. Nisafisy tanàna roa hataony renivohitra i Jerôbôama, dia i Sikema (na Sekema) sy i Fanoela^[2].

Izany fisarahana ara-pôlitika izany dia narahin' ny fivakisana ara-pivavahana nefa mbola tao Jerosalema ihany, izay renivohitr' i Jodà, ny foiben' ny fivavahan' ny vahoakan' i Jerôbôama. Nanagana ombikely volamena tao Dana sy tao Betela anefa i Jerôbôama ka izany dia nataony tandindon' Andriamanitra^[2].

Fanompoan-tsampy sy fahalavoana

Fanompoan-tsampin'i Jeroboama - taona 1904.

Noho ny fanahiany ny amin'ny mety hifindran' ny vahoakany mankany atsimo^[1] dia nampanao asam-pisoronana sy nandidy ny vahoakany mba tsy hankany Jerosalema ao amin' ny Tempolin' i Sôlômôna i Jerôbôama ka nanasa ny vahoakany hanompo sampy sy hitondra fanatitra eo amin' ny fitoerana masina natsangany, mba hanamafy ny fahaleovan-tena ara-pôlitikan' ny Fanjakan' i Israely manoloana an' i Jerosalema sy ny Tempoly ary ny mpisorona. Izany pôlitika izany dia narahin' ny ankamaroan' ny mpanjakan' i Israely taty aoriana^[2].

Indray andro raha nandoro fanatitra teo amin' ny alitara (na ôtely) tao Betela i Jerôbôama dia nanambara taminy ny mpaminany Ahia fa ho sazin' Andriamanitra izy ka tsy homena ny taranany intsony ny Fanjakan' i Israely ary i Jôsia (na Jôsiasa), mpanjakan' i Jodà amin' ny hoavy, dia handrava io fivavahana amin' ny sampy io. Notohizan' i Jerôbôama ny fanompoan-tsampiny mandra-pahafatiny na dia nandre izany fampitandremana izany izy. Taorian' ny nahafatesany dia i Nadaba zanany no nandimby azy^[2].

Jereo koa

Mpanjakan' i Israely

Saoly - Isbôseta - Davida - Sôlômôna (na Salômôna) - Jerôbôama I - Nadaba - Baasa (na Basa) - Ela - Zimry - Ômry - Ahaba (na Akaba) - Ahazia (na Ôkôziasa) - Jôrama - Jeho - Jôahaza (na Jôakaza) - Jôasy (na Jôasa) - Jerôbôama II - Zakaria - Salôma - Menahema - Pekahia (na Faseia) - Peka (na Fasea) - Hôsea (na Ôsea).

Loharano sy fanamarihana

↑ ^1,0 et ^1,1 Histoire visuelle de la Bible, National Geographic, Les Nouveaux Essentiels, octobre 2013, 512 p. (ISBN 9782822900331)
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 et ^2,5 Encyclopédie Larousse du XX^e siècle, Paris, 1932
↑ Ny fokon'i Robena, Simeona, Isakara, Zebolona, Dana, Naftaly, Gada, Asera, ireo antsasa-poko avy amin'i Josefa (Manase sy Efraima) ary ampahan'ny fokon'i Levy (foko mpisorona tsy manana anjara tany).

[:0-1] 1,0 et ^1,1 Histoire visuelle de la Bible, National Geographic, Les Nouveaux Essentiels, octobre 2013, 512 p. (ISBN 9782822900331)

[:1-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 et ^2,5 Encyclopédie Larousse du XX^e siècle, Paris, 1932

[3] Ny fokon'i Robena, Simeona, Isakara, Zebolona, Dana, Naftaly, Gada, Asera, ireo antsasa-poko avy amin'i Josefa (Manase sy Efraima) ary ampahan'ny fokon'i Levy (foko mpisorona tsy manana anjara tany).

[1]

[2]

[3]