Zanabintana
Zanabintana no iantsoana ny vintana valo amin' ny fanandroana malagasy izay ampifanandrifina amin' ny lafin-trano avaratra (Adalo sy Alohotsy) sy atsinanana (Adaoro sy Adizaoza) sy atsimo (Alahasaty sy Asombola) ary andrefana (Alakarabo sy Alakaosy), ka renivintana (na renim-bintana) ny vintana hafa rehetra izay mifandray amin'ny zoron-trano avaratra-atsinana sy atsimo-atsinanana sy atsimo-andrefana ary avaratra-andefana. Manana zanabintana roa ny renivintana iray ka ny iray "babeny" ary ny iray "trotroiny". Misy zanabintana "mifandratra" aminy ny zanabintana tsirairay ka raha zanabintana babena izy dia mifandratra amin' ny zanabintana trotroin-drenivintana. Miarina eo amin' ny renivintana mibaby na mitrotro an' io zanabintana mifandratra aminy io koa ny zanabintana tsirairay.
Ao amin' ny fitetezana andro dia mitondra tonon' andro roa avy ny zanabintana tsirairay, izay atao hoe "vava" sy "vody". Izany no mampisy ny hoe "vava Adaoro" sy "vody Adaoro". Tsy toy izany ny renivinta izay mitondra tonon' andro telo, dia "vava" sy "vonto" ary "vody".
Ny mombamomba ny zanabintana tsirairay
hanovaAdaoro
hanovaNy Adaoro na Adoro no vintana sy volana faharoa. Ny tapany avaratra amin' ny rindrin-trano atsinanana no toerana omena azy. Inoana ho andron' afo na andro mandoro ny Adaoro sady halam-baratra. Trotroin'ny renivintana Alahamady ny zanabintana Adaoro. Mifandratra amin' ny Alakarabo sady mihataka sy miarina eo amin' ny Adimizana ny Adaoro.
Ao amin' ny fitetezana andro dia mitondra tonon' andro roa ny Adaoro, dia ny vava Adaoro sy ny vody Adaoro. Dimbiasan' ny vava Adaoro ny vody Alahamady ary manaraka ny vody Adaoro ny vava Adizaoza.
Adizaoza
hanovaVintana sy volana fahatelo ny Adizaoza na Alijoza. Ny toerana omena azy dia ny tapany atsimo amin' ny rindrin-trano antsinanana. Ny Alakaosy no mifandratra amin' ny Adizaoza sady miarina eo amin' ny Adijady. Baben' ny renivintana Asorotany ny zanabintana Adizaoza.
Ao amin' ny fitetezana andro dia mitondra tonon' andro roa ny Adizaoza, dia ny vava Adizaoza sy ny vody Adizaoza. Dimbiasan' ny vava Adizaoza ny vody Adaoro ary manaraka ny vody Adizaoza ny vava Asorotany.
Eo amin' ny Adizaoza no fitoeran' ny sinibe ao an-trano. Izay olona mikasa hampaka-bady, na hanorin-trano, sns., nefa sendra mifandratra amin' ny vintany ny andro tsara fanaovana izany, dia ny Adizaoza no tokony hofidiny, fa io tsy mihetsiketsika tahaka ny sinibe, ka hampateza ny zavatra kasaina hatao. Vintana mahery ny Adizaoza ka ny olona ateraka aminy dia "miozanozana" raha tsy alam-bintana.
Alahasaty
hanovaNy Alahasaty na Alahasady no vintana sy volana malagasy fahadimy. Ny tapany atsinanana amin'ny rindrin-trano atsimo no toerana omena azy. Lazaina ho vinta-mpamosavy sy andron'ody ny Alahasaty. Mifandratra amin' ny Adalo sy miarina eo amin' ny Adijady ny vintana Alahasaty. Trotroin' ny renivintana Asorotany ny zanabintana Alahasaty.
Ao amin' ny fitetezana andro dia mitondra tonon' andro roa ny Adizaoza, dia ny vava Adizaoza sy ny vody Adizaoza. Dimbiasan' ny vava Alahasaty ny vody Asorotany ary manaraka ny vody Alahasaty ny vava Asombola. Araka ny finoana dia andro mainty sy vinta-mpamosavy ary andron' ody ny Alahasaty.
Asombola
hanovaVintana sy volana fahenina ny Asombola. Ny tapany andrefana amin' ny rindrin-trano atsimo no toerana omena azy. Mifandratra amin' ny Alohotsy sy miarina eo amin' ny Alahamady ny vintana Asombola. Baben' ny renivintana Adimizana ny zanabintana Asombola.
Ao amin' ny fitetezana andro dia mitondra tonon' andro roa ny Asombola, dia ny vava Asombolasy sy ny vody Asombola. Dimbiasan' ny vava Asombola ny vody Alahasaty ary manaraka ny vody Asombola ny vava Adimizana.
"Vintam-bola" sy vintan' ny olona tia harena ny Asombola, vintana sy tonon' andro tsara ho an'ny hikarama lavitra ka eo no tokony hivoahana ny tanàna.
Alakarabo
hanovaNy Alakarabo no vintana sy volana fahavalo. Ny tapany atsimo amin' ny rindrin-trano andrefana no toerana omena azy. Miarina eo amin' ny Alahamady sady mifandratra amin' ny Adaoro ny vintana Alakarabo. Trotroin' ny renivintana Adimizana ny zanabintana Alakarabo.
Ao amin' ny fitetezana andro dia mitondra tonon' andro roa ny Alakarabo, dia ny vava Alakarabo sy ny vody Asombola. Dimbiasan' ny vava Alakarabo ny vody Adimizana ary manaraka ny vody Alakarabo ny vava Alakaosy.
Araka ny finoana dia androm-bokatra ny tonon' andro Alakarabo, ka tsara isantarana ny fambolena. Voalaza fa teraka tamin' ny vava Alakarabo ny mpanjaka Ranavalona II.
Alakaosy
hanovaNy Alakaosy dia vintana sy volana fahasivy ao amin' ny fanandroana sy tetiandro malagasy. Ny tapany avaratra amin' ny rindrin-trano andrefana no toerana omena azy. Mifandratra amin' ny Adizaoza ny Alakaosy sady miarina sy miandriana eo amin' ny Asorotany. Baben' ny renivintana Adijady ny zanabintana Alakaosy.
Ao amin' ny fitetezana andro dia mitondra tonon' andro roa ny Alakaosy, dia ny vava Alakaosy sy ny vody Alakaosy. Atao hoe Alakaosibe ny vava Alakaosy ao amin' ny volana Alakaosy. Dimbiasan' ny vava Alakaosy ny vody Alakarabo ary manaraka ny vody Alakaosy ny vava Adijady.
Vintana mahery indrindra ny Alakaosy. Raha tsy alam-bintana ny zaza teraka aminy dia ahohoka ho faty fa atahorana hahafaty izay lehibe noho izy. Lazaina ho teraka Alakaosy ny piraiminisita Rainilaiarivony vadin' ny mpanjakavavy merina telo nifandimby (Rasoherina sy Ranavalona II ary Ranavalona III). Mba hanalana vintana azy dia napetraka teo am-bavahadim-balan' omby izy raha vao teraka. Tsy maty izy na dia nandalo teo aza ny omby nefa maro tamin' ny fianakaviany no narary ka nampanapahin' ny ombiasa ny taolana roa amin' ny fanondro sy amin' ny fanondroadala amin' ny tanany ankavia sady nampanalavirina ny fianakaviany izy[1].
Adalo
hanovaVintana sy volana faharaika ambin' ny folo ny Adalo. Ny tapany andrefana amin' ny rindrin-trano avaratra no toerana omena azy. Mifandratra amin' ny Alahasaty sy miarina eo amin' ny Asorontany ny vintana Adalolo. Trotroin' ny renivintana Adijady ny zanabintana Adalo.
Ao amin' ny fitetezana andro dia mitondra tonon' andro roa ny Adalo, dia ny vava Adalo sy ny vody Adalo. Dimbiasan' ny vava Adalo ny vody Adijady ary manaraka ny vody Adalo ny vava Alohotsy.
Araka ny finoana dia andron-drivotra izay atao hoe rivotr' adalo ny tononandro Adalo ka manimba zavatra betsaka sady vintan-dranomaso sy alahelo.
Alohotsy
hanovaVintana sy volana faharoa ambin' ny folo ny Alohotsy. Ny tapany antsinana amin' ny rindrin-trano avaratra no toerana omena azy. Mifandratra amin' ny Asombola sy miarina eo amin' ny Adimizana ny vintana Alohotsy. Baben' ny renivintana Alahamady ny zanabintana Alohotsy.
Ao amin' ny fitetezana andro dia mitondra tonon' andro roa ny Alohotsy, dia ny vava Alohotsy sy ny vody Alohotsy. Dimbiasan' ny vava Alohotsy ny vody Adalo ary manaraka ny vody Alohotsy ny vava Alahamady.
Araka ny finoana dia vintan' olona tsy mahatombin-toerana ny Alohotsy. Atao hoe "volam-padina" ny Alohotsy satria efa miandrandra ny Asaramanitra. Amin' ny vava Alohotsy sy ny vody Alohotsy amin' ny volana Alohotsy dia tsy manao raharaha na fihetsika mety hamparatra fa tsy ho mety sitrana. Amin' ny maha volam-padina azy dia tsy tokony hatao malaza ny fandevenana ny maty fa alevina mangingina tsy otronin' olo-maro.
Jereo koa
hanovaLoharano sy fanamarihana
hanova- ↑ Annick Cohen-Bessy, La Prédiction ou la vie de Rainilaiarivony 1828-1896, L'Harmattan-Tsipika, 1997.