Toekaren' i Kômôro

Ny toekaren' i Kômôro dia miopana amin' ny fambolena. Ny ankamaroan' ny mponina rahateo dia monina ambanivohitra sady mivelona amin' ny fambolena hatao sakafo eo an-toerana sy ny jono. Anisan' ireo firenena mahantra indrindra maneran-tany i Kômôro, izay manana toekarena miankina amin' ny fanampiana avy any ivelany, indrindra avy any Frantsa, avy amin' ny Vondrona Eorôpeana, avy any Arabia Saodita ary avy any Sina.

Sehatr' asa voalohany

Fambolena

Jirofo efa ho maina

Miompana amin' ny fambolena ny toekaren' i Kômôro, izay sahanin' ny 80 %n' ny mponina afaka miasa, nefa tsy ampy hamahanana ny mponina manontolo izany. Tany fambolena ny 45 %n' ny velaran-tanin' i Kômôro. Ny 7 %n' ny venaran-tany dia tsy voavoly.

Malaza amin' ny fambolena voly fanondrana, fanamboarana ranomanitra sy fanatsarana tsiron-tsakafo i Kômôro, ka anisan' izany ny ilangilangy, izay naha voalohany azy maneran-tany tamin' ny taompolo 2000, sy ny jirofo ary ny vanila, izay miantoka ny ampahany be amin' ny fidiram-bolan' io firenena io. Ireo vokatra telo ireo dia miantoka ny 80 %n’ ny vola vahiny. Toy izao ny vokatra azo tamin' ny taompolo 2000: jirofo 2 900 taonina (taona 2006); lavanila 140 taonina (taona 2001); ilangilangy 40 taonina (taona 2006).

Matetika no atao tsinontsinona ny fambolena voly fihinana (akondro, mangahazo, vary, katsaka, tongolo, litisia, manga) ary mijanona ho nentim-paharazana sy tsy dia manaja ny tontolo iainana ny fomba famokarana. Ny fambolena eny amin' ny tehezan-tendrombohitra vôlkanika mideza koa dia miteraka fikao-tany lehibe. Tsy mahavita tena ara-tsakafo i Kômôro.

Fiompiana

Miompy osy sy omby ary akoho amam-borona ny Kômôriana. Tamin' ny taona 2006 dia nisy 120 000 ny osy, 50 000 ny omby, 150 taonina ny akoho amam-borona. Misy ny fiompiana boriky vitsivitsy ao Mwali. Mamokatra atody 1,5 tapitrisa taonina sy ronono 2 tapitrisa litatra koa i Kômôro.

Fitrandrahana hazo

Ny alan' i Kômôro, indrindra ny ao Ngazija, dia manome hazo mafy nefa tsy betsaka.

Harena anaty ranomasina sy jono

Avy nanjono

Mifanakaiky ny nosin' i Kômôro (75 km fara-fahabeny) ary ny fanambanin' ny ranomasina dia ahitana vatohara betsaka, izay niharan' ny fandalovan' ny El Niño sady ianjadian' ny vokatry ny fanjonoana amin' ny dinamita. Ny ankamaroan' ny biby an-dranomasina dia ianjadian' ny fanimbana voajanahary na ataon' olombelona: mihavitsy ny antsantsa sy ny soka-dranomasina (fano) izay ataon' ny olona sakafo, ary ny zanga.

Tombanana ho 4 500 ny isan' ny lakana sy botry mpanjono, ka 1 500 ny mandeha môtera. Nipoitra indray ny fahalianan' ny mpanjono amin' ny fitrandrahana ny ranomasina lavitra amin' ny alalan' ny fitaovana fampiangonana trondro, ka namolavola ny jono an-dranomasina ataon' olon-tsotra fa tsy sahanina taozavabaventy. Tamin' ny taona 2002 dia tombanana ho 15 300 taonina ny famokarana trondro raha 14 000 izany tamin' ny taona 2001 ary 13 200 tamin' ny taona 2000.

I Kômôro dia nanao fifanarahana tamin' ny Vondrona Eorôpeana momba ny zo ahafahana manjono ao amin' ny "faritra ara-toekarena manokana". Niakatra 4 700 taonina ho amin' ny 6 000 taonina ny ampahany ho an' ny sambo miisa 17 mpanjono an-tadiny sy ny sambo miisa 40 mampiasa harato. Ny harena ao amin' io faritra io koa dia robain' ny sambo vahiny any an-dranomasina lalina.

Seha-pihariana hafa

Raharaham-barotra

Vitsy mpandray anjara ny seha-pihariana faharoa, fa ny fahatelo kosa dia mifamatotra indrindra amin' ny raharaham-barotra momba ny voly fanondrana. Tafakatra any amin' ny 232 tapitrisa dôlara ny trosa ivelany ho an' i Kômôro tamin' ny taona 2002.

Famatsiam-bola avy any ivelany

Ny fampiasam-bola avy any ivelany anefa misy takalony amin' ny fiandaniana ara-jeôpôlitika, indrindra ny amin' ireo fanampiana saodiana izay takalozana ny fanamafisam-po amin' ny fivavahana miaraka amin' i Arabia Saodita mba hanoherana an' i Katara sy i Iràna, izay miteraka fanenjehana ny Mozilmana siita sy fanimbana ny trano fandraisam-bahiny iray vatsian' i Katara vola^[1]. Maro ny fanorenan-trano ao Kômôro vatsian' i Sina vola, nefa tsy misy fikendrena fampandrosoana loatra izany fa fisehoana sy fikendrena ara-pôlitika^[1].

Jereo koa

Loharano sy fanamarihana

↑ ^1,0 et ^1,1 Geoffroy Vauthier, « La commission des Affaires Etrangères étrille l'Union des Comores », Mayotte Hebdo, no 868,‎ 11 janvier 2019.

[:0-1] 1,0 et ^1,1 Geoffroy Vauthier, « La commission des Affaires Etrangères étrille l'Union des Comores », Mayotte Hebdo, no 868,‎ 11 janvier 2019.

[1]