Ny Fiangonana Advantista Mitandrina ny Andro Fahafito eto Madagasikara dia fiangonana kristiana izay nipoitra amin' ny Fiangonana Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito any an-dafy ary niorina teto Madagasikara tamin' ny taona 1927.

Ny tantarany

Tany ivelan' i Madagasikara

Tany Maorisy no niandohan' ny fahatongavan' ny hafatra advantista teto Madagasikara. Niala tao Port-Louis haka rivotra tany Eorôpa i Rosalinda le Meme tamin' ny Jolay 1910. Tonga hatrany Angletera sy Ekôsy ary Pays des Galles izy. Naharitra herin-taona ny diany tany. Rehefa izany dia nanohy ny diany nankany Frantsa izy. Niova anefa ny fandaharam-potoany raha tonga tao Parisy ka lasa izy nankany Soisa. Tonga tao Lausanne izy ary nitoby tamina trano fandraisam-bahiny iray an' ny havany manamorona ny lalana "Beau séjour".

Nisy taratasy iray natsofok' olona tamin' ny vata fandatsahan-taratasy teo am-baravarany, taratasy fanasana ho amin' ny kônferansa izy io. Lasa nankany izy ka ny lohateny novoasana dia ny hoe: "Mankaiza moa izao tontolo izao ? Ho avy indray i Kristy" ary dia tonga nanatrika izany isan-kariva izy. Nandrara azy tsy ho any intsony anefa ny tompon' ilay trano fandraisam-bahiny kanefa rehefa noreseny lahatra dia babony hanatrika ny kônferansa ihany koa io. Nohazavain' ny mpandahan-teny pasitora Dexter ny Daniela toko faha-8 sy ny Fitsarana farany ary ny fiafaran' izany dia ny Fiavian' i Kristy. Babon' ny fahamarinana i Rosie. Reny ihany koa ny amin' i Elen White ka dia nanam-paniriana mafy ny mba hihaona aminy any Californie (Etazonia) izy. Main' ity hafatra vao hitany anefa i Rosalinda le Meme ka ny hody hanambara izany no nahamaika azy kokoa. Natao batisa tao Lausanne izy ny volana Desambra 1911. Ny volana Marsa 1912 izy no nody tany Maorisy, nitondra boky sy gazety maro, soratanan' i Ellen White ary tody tany Maorisy ny volana Jona 1912.

Notantarain' i Rosie ny diany sy ny fahamarinana vaovao vao azony ny rehetra ka gaga. Narary i Alice rahavaviny ka nanoro hevitra azy hamonjy ny toerana avo tany La Réunion ny dokotera. Dia lasa tany izy mirahavavy ka nitory tany sady nitsabo tena. Dia tafiditra tao ny hafatra.

Fanombohana teto Madagasikara

Tamin' ny taona 1917 i André Rasamoelina, izay inspekteran' ny Sekoly Prôtestanta, dia nihaona tamin' i Antoine Tuyau sy nanatrika fivoriana maro nokarakarain' ny Adventista tao Maorisy. Liana tamin' izany Rasamoelina ka nanoratra tamin' i Paul Badaut, misiônera advantista mpisava lalana niasa ao Maorisy, izay azony tamin' i Tuyau ny adiresiny.

Nandefa ny anaran-dRasamoelina sy ny adiresiny tany amin' ny Fihaonamben' ny Fiangonana i Badaut, ary tamin' ny 8 Desambra 1918, dia nanoratra tany amin-dRasamoelina i J. L. Shaw, sady nampiarahiny tamin' izany taratasy izany ny gazetiboky Present Truth (malagasy: Fahamarinana Ankehitriny) amin' ny laharany maromaro.

Nandray kalesin-dalamby avy any Toamasina hankany Antananarivo i Antoine Tuyau izay misiônera mpampiely boky tamin' ny taona 1918. Tafara-toerana tamin' i André Rasamoelina, inspekteran' ny Sekoly Prôtestanta, izay vao avy nanao ny asany tany Toamasina izy. Velona ny resaka teny an-dalana ary dia nampita ny "fahamarinana" taminy i Tuyau ka gaga sy talanjona ingahy Rasamoelina. Nasehony azy ny boky maro nentiny toy ny Tragédie des siècles sy ny Steps to Christ ("Ny Dia ho eo amin' i Kristy"). Nangatahiny tamin' i Tuyau ny adiresin' ny foiben' ny asa hahafahany mangataka alalana handika ny boky Ny Dia ho eo amin' i Kristy amin' ny teny malagasy.

Nitohy nandritra ny taona 1919 ny fifandefasan' izy ireo taratasy ary nandefa boky isan-karazany tany amin-dRasamoelina ny Département des missionnaires à domicile, anisan' izany ny Towards Jesus, boky nosoratan' i Ellen White. Nandika izany tamin' ny teny malagasy Rasamoelina tamin' ny taona 1920-1921, nandritra ny fotoam-pialan-tsasatra. Tamin' ny volana Jolay 1922 i Marius Raspail, izay misiônera advantista monina any Maorisy, dia nandany 10 andro niaraka taminy ka nampianatra azy ny Baiboly.

Niverina nitsidika an-Rasamoelina indroa i Raspail, tamin’ ny taona 1924. Tapaka ny hevitra fa hamoaka ny fandikany ny Toward Jesus amin' ny teny malagasy ny Conférence générale, izay nandefa vola 800 dôlara taminy hanampiana azy miaraka amin' ny boky sy gazety maro toy ny Present Truth (Fahamarinana Ankehitriny). Voadikany sy voatontany ny boky tamin' ny volana jona 1919. Nanokatra kiôska (trano fivarotam-boky kely) tao Andravoahangy izy ary teo no nivarotana ireo boky Ny dia ho eo amin' i Kristy ireo. Io kiôska io no loharano nampipariaka ny "hazavan' ny fahamarinana" teto Madagasikara. Nampalahelo anefa fa maty novonoin' olona tao an-tranony tao Anjiro i Antoine Tuyau kanefa ny ra nalatsany no vao mainka lasa zezika nampitrebona sy nampirobona ny voan' ny "fahamarinana" teto Madagasikara.

Tamin' ny taona 1925 dia nisy trano fivarotam-boky kely nisokatra teo amin' ny Lalana Romains Desfossés ao Antananarivo, mba hivarotra io boky io amin' ny isany 5 000, izay efa vonona tamin' ny 22 Jona tamin' io taona io. Tamin' ny volana Febroary 1926 dia nandao an' i Maorisy i Raspail mivady mba hanao ny asa misiônera eto Madagasikara. Mba hahafahana manao fivoriana fitoriana ny Filazantsara dia nilana ny fanomezan-dalana avy amin' ny fanjakana, izay tsy azo raha tsy misy ny fanangonan-tsonia soniavin’ ny mpikambana folo ao amin’ ny fiangonana. Tsy tanteraka anefa izany, ka namidy tao amin' ny trano fivarotam-boky ny bokikely voadika tamin' ny teny malagasy izay natonta pirinty. Lasa fianarana Baiboly ny resadresaka nifanaovana tamin' ny mpividy boky, koa dia tsy ela dia resy lahatra ny olona tamin' ny tokony hanaovana ny fanangonan-tsonia mba hahatanteraka ny asa fitoriana. Tao amin’ ny tranon' i Raspail no natao ny Sekoly Sabata voalohany nahazoana alalana tamin' ny 2 Ôktôbra 1926. Nivoaka tamin' ny volana Marsa 1927 ny laharana voalohany amin’ ny gazety Témoin (izay ankehitriny antsoina amin' ny teny malagasy hoe Ny Vavolombelona).

Fiorenan' ny Fiangonana

Nandritra ny taona 1927 dia nisokatra ny trano fiangonana madinika tao Toamasina, izay toeram-pitantanana lehibe ho an' ny mpanjana-tany teto Madagasikara, any amin’ ny morontsiraka atsinanana, tao Manjakaray sy tao Tsararay, ary i Raspail no nitarika ny fotoam-pivavahana nisy fanaovam-batisa voalohany. Anisan’ ny efa-dahy natao batisa tamin' io andro io i André Rasamoelina.

Rehefa ren' ny tany Maorisy ny fanombohan' ny asa taty Madagasikara dia naniraka ny pasitora Marius Raspal izy hampianatra an' i André Rasamoelina sy ireo namany nandritra ny telo volana. Rehefa izany dia niverina tany Maorisy izy ary notendrena hiasa feno taty Madagasikara tsy ela taorian' izay mba hanangana ny Fiangonana. Notokanana ary ny fiangonana voalohany tao Manjakaray (Antananarivo) ny 27 Aogositra 1927. Ny 09 Ôktôbra no natao batisa ny Advantista efatra voalohany tao Manjakaray.

Tamin' ny faran’ ny volana Ôktôbra 1927 dia lasa nody tany Frantsa i Marius Raspail ka ny pasitora Joseph Bureaud no nalefa hitantana voalohany ny asa taty Madagasikara, nampian’ ilay Italiana atao hoe Albert Long, sy Malagasy laîka maromaro. I André Rasamoelina no sekretera ary i C. M. Ramiakabola no mpitahiry vola.

Nisy mpandrefy tany (géomètre cadre) anankiray antsoina hoe Jean Ramamonjisoa izay nikaroka ny "fahamarinana" ary rehefa nandinika izany andro vitsivitsy izy dia nanapa-kevitra handroso ka nandao ny asany mihitsy mba hahazoany mitandrina ny Sabata. Izy no mpitandriana advantista faharoa teto Madagasikara.

Nisy mpino advantista vitsivitsy nanolo-tena hampiely boky. Anisan' ireny Rasolofo sy Rasinoro vadiny. Nankany Antsirabe i Rasinoro ka tonga tao an-tokantranony i Rajoely mpampianatra tao amin' ny Sekoly Normaly Loterana. Nitory ny "Fahamarinana" taminy Rasinoro. Raha sendra niakatra tany Antananarivo izy dia nahita ilay boky kely hoe Ny Dia ho eo amin' i Kristy: babon' ny "fahamarinana" izy sy ireo zanany roalahy Rabarijoel Jerôme sy Rajoelison izay lasa mpitandrina diso fantatry ny fiangonana Advantista eto Madagasikara.

Nisokatra taorian' ny an' i Manjakaray ny fiangonana faharoa teny Tsararay avy eo nitsangana ny teny Anosibe sy teny Ambohijafy-Itaosy. Tamin' ny 15 Avrily 1928 dia olona 18 no natao batisa. Tamin’ ny lohataonan' ny 1928 dia nitsidika ity Misiôna ity i J. C. Raft, izay sekreteran' ny Sahan’ ny Sampana Eorôpeana, ary nikarakara fivorian' ny mpiasa tamin' ny 7 ka hatramin' ny 9 Mey, ka nandray anjara tamin' izany koa i A. Rasamoelina sy i C. M. Ramiakabola. Tamin' ny faran’ ny taona 1929 dia efa nanana mpikambana 102 ny Fiangonana Advantista teto Madagasikara.

Tamin' ny taona 1933 dia novidina ny tranon' ny mpaka fo iray tao Ambohijarovo ary dia natao fiangonana sy foiben' ny asa. Nanao kônferansa nandritra ny herintaona sy tapany ny pastitora Rabarijoel. Malaza tamin' izany ny kônferansa "Ny ho avy mamirampiratra". Be ny vokatra ka dia nitady toerana hafa hanitarana ny asa. Dia natsangana ny tao Mandrosoa (50 Lalana Andriandahifotsy) handraisana ny mpino vaovao tamin' ny taona 1933.

Nanomboka niasa ny Mission de l'Union de l'Océan Indien, izay nahitana ny misiôna eto Madagasikara, ao Maorisy, ao La Réunion ary ao Seisely, tamin' ny 1 Janoary 1936, ka tao Antananarivo no nisy ny biraony foibeny ary i Joseph Bureaud no filoha voalohany. Tamin' io fotoana io ihany no nanendrena an' i E. Bénézech, izay tonga teto Madagasikara tamin' ny taona 1929, ho filohan' ny Mission de Madagascar.

Fampialezam-peo

Tamin' ny taona 1947 no nanomboka ny fandaharana amin' ny teny frantsay tao amin' ny Radio Tananarive tao Antaninarenina ny pasitora Jean Zurcher, talen' ny kôlejy. Nanao fandaharana 146 momba ny fanabeazana nosoratan' i Maurice Tieche sy fitoriana Soratra Masina tao izy. Nandimby azy tamin' ny teny malagasy ny pasitora Rabarijoel Jerôme sy Rajoelison nanomboka tamin' ny taona 1949. Niorina tamin' ny taona 1930 ny trano famoaham-boky malagasy ary niampy ny fanontam-pirinty izany tamin' ny taona 1950. Nosokafana tamin' izany koa ny Imprimerie Adventiste tao Soamanandrariny izay nanampy betsaka tamin' ny fampielezana ny hafatra.

Sekoly

Nitana anjara toerana lehibe teto Madagasikara ny asa fanabeazana. Ny sekoly ambaratonga fototra advantista voalohany dia niorina tamin’ ny fiandohan’ ny taompolo 1930 tany Andina, teo ambany fitarihan’ i André Rasamoelina.

Tamin' ny taona 1934 dia nosokafana ny Sekoly Advantista teo Ankadifotsy izay nampitondraina ny anarana hoe "Maranata" taty aoriana. Araka ny torohevitry ny "Fanahin' ny Faminaniana" (1872) dia tokony haorina eny ambanivohitra ny sekoly. Koa tamin' ny taona 1938 dia naorina ny kôlejy tany Soamanandrariny. Nanao ny fiofanan' ny mpampianatra evanjelistra (frantsay: Instituteurs evangelistes) koa ilay kôlejy ka nahitana mpianatra maro hatrany Afrika.

Nantsoina hiandraikitra ny sekoly ambaratonga voalohany tao Antananarivo izy, taorian’ny ady, nanampy azy i Berthe Ranorohanta. Niorina tamin’ ny taona 1938 ny Ecole de formation de l'Union de l'Océan Indien. Ankehitriny ity sekoly ity dia atao hoe Ecole secondaire adventiste de Soamanandrariny. Nisy sekoly hafa niorina taorian' izany: ny Ecole adventiste d'Ankazambo, any amin' ny morontsiraka andrefan’ i Madagasikara, tamin' ny taona 1951; ny Ecole d'Ivoamba, ao akaikin' i Fianarantsoa, ho an' ny Mission malgache sud, tamin' ny taona 1970; ny Ecole d'Ambatoharanana, tsy misy kilasimandry, ao akaikin' i Toamasina, tamin' ny taona 1954; ary sekoly fanabeazana fototra tsy misy kilasimandry any akaikin' i Tolagnaro tamin' ny taona 1965. Noho ny fihenan' ny isan' ny mpianatra taty aoriana dia sekoly advantista maro no voatery nakatona.

Fampielezam-peo

Nanomboka tamin' ny 7 Desambra 1946 ny fampielezam-peo advantista, tamin' ny teny frantsay nokarakarain' i Jean Zurcher. Tao anatin' ny telo taona i Jean Zurcher dia nanao famelabelaran-kevitra 149 tao amin' ny fampielezam-peo, mahakasika lohahevitra samihafa avy ao amin' ny Baiboly. Tamin' ny 5 Nôvambra 1949 dia nampiana fandaharana iray amin’ ny Voix de l'espérance ary koa fampianarana nataon' i Maurice Tièche. Tamin' ny 1948 vao nanomboka nandefa fandaharana tamin' ny teny malagasy i J. Rajoelison, izay nitohy isan-kerinandro nandritra ny 10 taona talohan' ny nandimbiasan-dRabarijoel rahalahiny azy. Mitohy ankehitriny io fandaharana io isaky ny Asabotsy hariva, manomboka amin' ny 6 ora. Tamin' ny taona 1947, i Zurcher dia nanangana fampianarana handalinana ny Baiboly amin' ny alalan' ny taratasy ifandefasana, amin' ny teny malagasy, izay ka i Berthe Ranorohanta no talen' izany avy eo. Ity fampianarana ity dia natao amin' ny teny malagasy sy amin' ny teny frantsay. Nanomboka ny taona 1993, ny Fiangonana Advantista dia namokatra fandaharana isam-bolana alefa ao amin' ny fahitalavi-pirenena malagasy isaky ny Alahady fahatelo.

Fitsaboana

Ny taona 1969 no niantombohan' ny asa fitsaboana nataon' ny Advantista eto Madagasikara tamin' ny fanokafana ny Dispensaire d'Ambatoharanana ("Dispanseran’ Ambatoharanana") izay notarihin' i Mildred Vel izay avy any Seisely. Avy eo izany dia lasa toeram-pitsaboana nisy fandriana 10 sy toeram-piterahana misy fandriana 10 ihany koa. Tamin' ny taona 1974 no natomboka ny fanorenana hôpitaly lehibe iray tany Andapa. Nisokatra tamin' ny taona 1975 ny toeram-pitsaboana nify. Tamin' ny taona 1992 dia nisy toeram-pitsaboana mahavantana ny olona tao Manjakaray (Antananarivo). Tamin' io taona io dia nisy toeram-piasan' ny mpitsabo nify môderina natsangana ao amin' ny toerana misy ny Mission de l'Union de l'Océan Indien.

Fitantanana

Voazara ho distrika telo i Madagasikara tamin’ ny taona 1949, avy eo ho misiôna fito eny ifotony tamin’ ny taona 1960. Tamin’ ny taona 1972 dia nisy fanavaozana vaovao nahatonga an’ i Madagasikara ho firenena misy misiôna telo.

Ankehitriny

Efa nananika ny 76 000 ankehitriny ny Malagasy advantista izay manana fiangonana (voalamina sy tsy voalamina) mihoatry ny 1 200. Mitahy ny asany sy ny Fiangonany tokoa ny Tompo ary mitantana azy amin' ny fomba mahavariana !

Fampianaram-pinoana sy fanao

Mino ny Advantista Mitandrina ny Andro Fahafito fa ny zavatra nosoratan' i Ellen G. White no fivoasana ekena momba ny Baiboly. Tsy maintsy miaiky izay ho anisan' izy ireo fa misy ny fanahin' ny faminaniana ao amin' i White.

Ny olon-dehibe mahay mino no azo atao batisa (batisan' ny mino) ka manambara ny fiekem-pinoany rehefa avy nibebaka na niova finoana. Mino ny Trinite sy ny fiteraham-birijiny an' i Jesosy Kristy sy ny fahalavoan' ny olombelona ary ny famonjena ny Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito..

Manajana ny andro fialan-tsasatra sady andron' ny Tompo (Sabata) amin' ny Asabotsy, fa tsy amin' ny Alahady, ny Adventista. Aloa ny ampahafolon-karena ankoatry ny fanomezana ho an' ny asa famitana iraka (misiôna). Miandry ny fitsanganana farany ny maty izay tsy mahatsiaro na inona na inona, ka hahazo ny tsy fahafatesana ny olona tsara fa hiaina eto amin' ity tany ity izay ho lasa paradisa, fa haringana kosa ny olona ratsy; izany dia hitranga aorian' ny fiavian' i Kristy indray sy ny arivo taona (millennium) izay hiakaran' ny olona voafidy any an-danitra miaraka amin' i Kristy. Aorin' ny Advantista Mitandrina ny Andro Fahafito amin' ny fanambaràn' ny anjely telo ao amin' ny Bokin' ny Apôkalipsy (Apô. 14:6-13) ny fampianarana momba ny fiavian' i Jesosy Kristy fanindroany miaraka amin' ny Andro fitsarana.

Izao no amintinan' i George R. Knight, ao amin' ny asasorany atao hoe En quête d'identité, ny fampianaram-pinoana iavahan' ny Advantista Mitandrina ny Andro Fahafito tany am-boalohany:

ny fiverenan' i Jesosy Kristy ho hitan' ny mason' ny olona rehetra alohan' ilay arivo taona (milenioma);
ny asa fanompoana indroa miantoana ataon' i Kristy ao amin' ny fitoerana masina any an-danitra;
ny faharetana mandrakizain' ny Sabatan' ny andro fahafito;
ny tsy fahafatesan' ny fanahin' olombelona izay tsy momba ny maha olona ny olona fa fanomezan' i Kristy ho antsika.

Tsy mihinan-kena, tsy misotro toaka, tsy manisoka paraky sy tsy mifoka sigara, tsy mifoka na mihinana zava-mahadomelina sns ny Advantista Mitandrina ny Andro Fahafito, ary manao fiainana araka ny voajanahary. Mpandala ny fampiroboroboana ny fahombiazan' ny fahasalamam-bahoaka sy ny fanabeazana ny Advantista.

Jereo koa

Rohy ivelany

Boky azo anovozan-kevitra

Seventh-day Adventist Encyclopedia, second edition, Review and Herald Publishing Association, 1996, vol. 11, p. 3-5