Epistily ho an' i Filemôna

Ny Epistily ho an' i Filemôna na Epistola nosoratan' i Masindahy Paoly ho an' i Filemôna na Taratasy nosoratan' i Masindahy Paoly ho an' i Filemôna dia boky ao amin' ny Testamenta Vaovao ao amin' ny Baiboly, izay anisan' ireo atao hoe epistily. Taratasy nosoratan' i Paoly ho an' i Filemôna izany. Naman' ireo atao hoe Epistily pastôraly nosoratan' i Paoly io epistily io. Misy toko iray monja ity boky ity.

Ny anaran'ny boky

Επιστολή προς Φιλήμονα / Epistolê pros Philemona no fiantsoana azy amin' ny teny grika fa Epistula ad Philemonem kosa amin' ny teny latina.

Fotoana sy toerana nanoratana

Tany am-pigadrana no nanoratan' i Paoly ity taratasy ity, tokony ho tamin' ny taona 62 taor. J.K., tamin' ny fotoana nahavoafonja azy tany Rôma. Ity taratasy manokana ity dia mety nalefany miaraka tamin' ny taratasy ho an' ny Kristiana rehetra tany Kôlôsia, dia ny Epistily ho an' ny Kôlôsiana, izay nampitondrainy an' i Tikiko.

Zava-misy manodidina sy famintinana

Miresaka raharaha manokana tsy itambarana amin' ny olon-drehetra ny taratasy (na epistily na epistola) nosoratan' i Paoly ho an' i Filemôna. Taratasy fiarovana ny mpanompo (andevo) atao hoe Ônesimo, izay niova ho Kristiana nanaraka an' i Paoly taorian' ny fandosirany avy any amin' ny tompony atao hoe Filemôna, izay Kristiana amin' ny tanànan' i Kôlôsia. Niangavy an' i Filemôna handray an' i Ônesimo sahala amin' ny rahalahy sy hamela ny helony i Paoly.

Ity taratasy ity dia mampiseho ny tokony ho fomban' ny Kristiana tamin' ny taonjato voalohany manoloana ny fanandevozana. Tsy manoro fomba fifampitondrana voafaritra mazava amin' ny antsipiriany tokony hananan' ny Kristiana manana mpanompo (andevo) i Paoly, fa mangataka azy ireo mba handray ny mpanompony hifanaraka amin' ny finoana maha Kristiana azy ireo.

Ny tena misongadina ao amin' ity epistily ity dia ny hafanam-pon' i Paoly miresaka momba ny raharahan' ny tsirairay manokana sy olana maro mahakasika ny daholobe.

Io zavatra nataon' i Paoly hanatsarana ny fifandraisan' i Ônesimo sy i Filemôna io no nataon' i Kristy hihandraisan' ny Kristiana amin' Andriamanitra: mitsetra (Fil. 10.20), manelanelana (Fil. 9.10), manefa trosa (Fil. 18.19).

Jereo koa

Ireo Epistilin' i Paoly:

• Epistily ho an' ny Rômana,
• Epistily voalohany ho an' ny Kôrintiana,
• Epistily faharoa ho an' ny Kôrintiana,
• Epistily ho an' ny Galatiana,
• Epistily ho an' ny Efesiana,
• Epistily ho an' ny Filipiana,
• Epistily ho an' ny Kôlôsiana,
• Epistily voalohany ho an' ny Tasalôniana,
• Epistily faharoa ho an' ny Tesalôniana,
• Epistily voalohany ho an' i Timôty,
• Epistily faharoa ho an' i Timôty,
• Epistily ho an' i Titosy,
• Epistily ho an' i Filemôna

Boky hafa ao amin' ny Baiboly:

• Testamenta Taloha
• Epistily ho an' ny Hebreo

• Filazantsara (Matio - Marka - Lioka - Joany)
• Epistily katôlika (Jakoba - 1Petera - 2Petera - 1Joany - 2Joany - 3Joany, Joda)

• Apôkalipsy