Dekàna
Ny dekàna, amin'ny fanandroana manaraka zodiaka dia fizaràn'ny evan'ny zodiaka mifandray amin-joro folo degre (10°) ao amin'ny faribolan'ny ekliptika, izany hoe iray ampahatelon'ny eva, satria ny eva tsirairay dia misy 30° ary ny faribolana manontolo, izay ahitana eva roa ambin'ny folo, dia misy 360° sady maharitra iray volana: misy dekàna 36 izany ny iray taona. Tsy voatery haharitra folo andro ny dekàna iray satria miova arakaraka ny volana ny isan'ny andro (tsy misy afa-tsy 28 na 29 andro ny volana Febroary, ny volana sasany misy 31 andro).
Araka an'i Klaodio Ptolemeo[1] dia ireo "planeta" mahazatra miisa fito (isan'izany ny Masoandro sy ny Volana miampy an'i Venosy, i Merkora, i Marsa, i Jopitera ary i Satorna) no maneho ny dekàna, ka ny planeta tsirairay maneho loko iray, mora ny mijery ny kintana dimy tanana ao amin'ny zodiaka ho an'ny loko tsirairay.
Araka ny Tetrabiblos[2], ny dekàna dia ahafahana manisy fiavahana kely na manantitra ny fomban'ny eva iray, amin'ny fampifandraisana ny loko sy ny planeta izay manjaka aminy, ohatra ny ny dekàna voalohany ao amin'ny Ondrilahy na Alahamady (latina: Aries) (anjakan'ny planeta Marsa) dia misy fahasamihafam-pomba amin'ny dekàna faharoa ao amin'ny Ondrilahy (izay anjakan'ny Masoandro), ka ny voalohany dia mpiady kokoa fa ny faharoa manjakazaka kokoa, nefa izy roa ireo samy tonga ho azy sahala amin'ny planeta Marsa renin'izy ireo.
Manome fahalalàna fanampiny izany ny dekàna mba hahafaha manisy fiavahana kely ny fomban'ny eva sy ny mpanongany. Raha ohatra ny olona roa mitovy eva sy mitovy mpanonga tsy mitovy fomba, araka ity ohatra manaraka ity: araka ny Tetrabiblos sy ny fafan'ny mpanonga, ny olona teraka amin'ny 22 Marsa (Ondrilahy) amin'ny 2 ora sy 45 mn dia manana ny mpanongan'ny Mpitondra tsipika na Alakaosy (latina: Sagittarius), ny olona iray hafa teraka amin'ny 17 Avrily (Ondrilahy) amin'ny 0 ora sy 33 mn dia manana fanonga Mpitondra tsipika nefa tsy mitovy dekàna izy roa ireo, ilay teraka 22 Marsa dia manana dekàna planeta Marsa fa ilay teraka 17 Avrily kosa manana dekàna Venosy, ary ilay teraka 22 Marsa dia mora taitaitra sady mavitribitrika ary mora tohina raha mitaha amin'ilay teraka 17 Avrily izay mahay mandamin-dresaka kokoa sady mpanakanto kokoa ary mora misalasala arakaraka ny fomban'ny planeta manokana izay sady tsy i Marsa no tsy i Venosy.
Ilay olona teraka 22 Marsa dia iharan'ny herin'ny planeta Marsa (planeta lehibe) sy i Jopitera (planetan'ny fanonga) ary i Marsa (planetan'ny dekàna). Ilay teraka 17 Avrily kosa iharan'ny herin'ny Marsa (planeta lehibe) sy i Jopitera (planetan'ny fanonga) ary i Venosy (planetan'ny dekàna).
Zava-dehibe sahala amin'ny mpanonga izany ny dekàna satria manantitra na manalefaka ny herin'ny planeta lehibe izay manjaka amin'ny eva araka ny hita ao amin'ny fafan'ny dekàna nataon'i Klaodio Ptolemeo.
Arakaraka ny fizaran-taona dia misy ny dekàna latsaky ny folo andro. Amin'ny volana Febroary misy 28 andro dia tsy mahagaga raha ahitana dekàna enina na fito andro ao amin'ny evan'ny Mpitondra rano na Adalo (latina: Aquarius).
Izao avy ny lokon'ny dekàna ho an'ny planeta tsitairay:
Jereo koa: hanova
Loharano sy fanamarihana hanova
- ↑ I Klaodio Ptolemeo (grika: Κλαύδιος Πτολεμαῖος / Klaúdios Ptolemaîos, latina: Claudius Ptolemaeus), dia mpahay kintana sy mpanandro grika tao Aleksandria ao Egipta.
- ↑ Ny Tetrabiblos dia boky momba ny fanandroan-kintana nisiratan'i Klaodio Ptolemeo amin'ny teny grika izay nadika tamin'ny teny arabo sy latina koa. Rakipahalalana momba ny fanandroana tamin'ny Andro Taloha araka ny fahitan'ny Grika sy Romana izany ny Tetrabiblos (grika: Τετράβιβλος "boky afatra").