Bôgômilisma
Ny bôgômilisma dia hetsika kristiana tsy nanaraka ny fampianaran' ny Fiangonana ofisialy, niforona tamin' ny taonjato faha-10, izay efa tsy misy intsony ankehitriny, nanorina ny fampianarany amin' ny lamin-kevitra manikeana izay mampifanohitra ny Fahazavana (na ny Tsara) amin'ny Haizina (na ny Ratsy), sady naka ampaham-pampianarana tao amin' ny Evanjelin'ny Testamenta Vaovao ka tsy manaiky ny Testamenta Taloha afa-tsy ny Bokin'ny Salamo sy ny bokin' ny mpaminany. Ny Bôgômila dia nihevitra fa ny famoronana, izay heveriny fa ratsy, dia asan' ilay Andriamanitra maizina, ka tsy nandray anjara tamin' izany ilay Andriamanitra tsara. Nifanohitra tamin' ny Fiangonana ôfisialy ny bôgômilisma, manao fifehezan-tena hentitra izy ireo, mitsipaka ny fampiasana sary (toy ny fivavahana amin' ny lakroa indrindraindrindra) ary tsy mila tempoly, mandà ny sakramenta telo (ny batisa sy ny eokaristia ary ny fanambadiana).
Avy amin' ny anaran' ny pretra bolgara atao hoe Bogomil (izay midika hoe "sakaizan' Andriamanitra") io anarana io.
Nandroso tao Bolgaria sy tao Serbia ary tao Bôsnia ny bôgômilisma sady nisy vokany koa tao amin' ny kolontsain' ny olona tao amin' ireo Balkana. Tsy mazava tsara ny fandraisan' ny emperora bizantina ny bôgômilisma satria indraindray manameloka azy indraindray mampiasa azy amin' ny tombontsoany. Ny fiheverana gnôstika kristiana sy ny manikeisma no niantraika tamin' io hetsika io, ka izany no niheveran' ny Fiangonana katôlika sy ny Fiangonana ôrtôdôksa azy ho fampianaran-diso na finoan-diso (herezia) nezahin' izy ireo nofoanana amin-kerisetra. Ny bôgômilisma no heverin' ny mpikaroka sasany fa mety nakan' ny katarisma ny ampahany amin' ny fampianarany. Ankoatra izany, mety ny Paolisiana izay niova firenena na noroahina avy any Armenia (Torkia Atsinanana ankehitriny) mankany Balkana tamin' ny taonjato faha-7 sy faha-9 no nampita ny fampianarana bôgômila.