Fiangonana Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito
Ny Fiangonana Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito dia fiangonana kristiana miandry ny fiavian' i Kristy sady manokana ny andro Asabotsy ho andron' ny Tompo. Sampan' ny adventisma izay nateraky ny fifohazam-panahy prôtestanta notarihin' ilay mpitoriteny atao hoe William Miller teo anelanelan' ny taona 1831 sy 1844 izy. Tamin' ny taona 1890 tao Battle Creek any Michigan no nijoroany amin' ny fomba ôfisialy teo ambany fitarihan' i Joseph Bates sy i James White ary i Ellen White.
Ny Baiboly irery ihany no manam-pahefana amin' ny lafiny fivavahana. Ireo soratra misy isa ara-paminaniana dia iezahany anaovana fivoasana. Amin' izy ireo dia ny fahasoavan' Andriamanitra ihany no ahazoana famonjena. Manatanteraka batisa amin' ny alalan' ny fanitrihana anaty rano ny Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito. Mifanasa tongotra koa izy ho fahatsiarovana ny fanasana farany nataon' i Jesosy Kristy. Amin' izy ireo dia tempolin' Andriamanitra ny vatan' ny olombelona ka tokony ho tsy atao an-tsirambina ny fikarakarana ny fahasalamany. Tsy mihinan-kena izy ireo ary tsy mifoka na misotro zava-mahadomelina ka anisan' izany ny paraky sy ny kafe. An-tsitrapo ny fanaovana fanatitra, dia ny fanaterana ny ampahafolon-karena.
Tantarany
hanovaNy fahadisoam-panantenana lehibe
hanovaNy Fiangonana Adventista mitandrina ny Andro Fahafito no lehibe indrindra amin' ireo fiangonana adventista maro izay niorina avy amin' ny hetsika milerita tamin' ny taompolo 1840 tao amin' ny Fanjakan' i New York, tamin' ny fotoan' ny Fifohazam-panahy Lehibe Faharoa izany. I William Miller dia nanao faminaniana araka ny Daniela 8.14-16 sy ny foto-kevitra mampifandray ny andro ara-paminaniana amin' ny taona fa i Jesosy Kristy dia hiverina indray eto an-tany eo anelanelan' ny lohataon' ny taona 1843 sy ny lohataon' ny taona 1844. Tamin' ny fahavaratry ny taona 1844 dia niova ny hevitr' ireo Milerita fa amin' ny 22 Ôktôbra 1844 no hiverenan' i Jesosy, araka ny fahazoany ny "Andron' ny famelan-keloka" voalazan' ny Baiboly izay tokony ho tonga tamin' izany fotoana izany. Ny faminaniana tsy tanteraka nataon' i Miller dia nomena ny anarana hoe "Fahadisoam-panantenana Lehibe".
Nieritreritra i Hiram Edson sy ny Milerita hafa fa marina ihany ny kajy nataon' i Miller, saingy ny fivoasany izay voalaza ao amin' ny Daniela 8:14 no nisy tsy fetezana tamin'ny nilazany fa ho tonga hanadio an'izao tontolo izao i Kristy. Ireo Adventista ireo dia resy lahatra fa ny Daniela 8:14 dia maminany ny amin' ny fidiran' i Kristy amin' ny fitoerana masina indrindra ao an-danitra fa tsy ny amin' ny fiaviany fanidroany ety an-tany.
Tamin' ireo folotaona manaraka, izany fitoerana masina any an-danitra izany dia voavelabelatra ao amin' ny fampianarana ny amin' ny famotopotorana mialoha fitsarana izay efa nanomboka tamin' ny taona 1844, izay itsarana ny isam-batanolona hahafantarana izay azo fidina ho amin' ny famonjena ka ny fitsaran' Andriamanitra dia hovoamarina eo anatrehan' izao tontolo izao. Ireto vondrona adventista ireto dia mbola mino fa antomotra dia antomotra ny fiavian' i Kristy fanindroany, nefa tsy manome daty hafa momba izany zavatra izany izy ireo, araka ny voalaza ao amin' ny Apôkalipsy 10:6 hoe: "tsy hisy andro intsony".
Ny fanorenana azy
hanovaI Joseph Bates sy i James White ary i Ellen G. White no azo lazaina fa mpanorina ny Fiangonana Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito, nefa ity farany ity no nahavita be indrindra amin' izy ireo.
I Ellen Gould Harmon dia nanambady ilay mpitoriteny atao hoe James White. Resy lahatry ny toritenin' i William Miller anefa izy taty aoriana ka nisaraka tamin' ny fiangonana metôdista. Taorian' ilay "fahadisoam-panatenana" tamin' ny taona 1844 izay nambaràn' i William Miller fa hiavian' i Kristy, dia hitan' i Ellen G. White ny hevitr' io daty io, dia ny fanadiovan' Andriamanitra ny fitoerana masina ao an-danitra sy ny fanombohan' ny fitsarana ny olona efa maty.
Tamin' ny taona 1849 dia nanambara i Ellen G. White fa tsindrimandry avy amin' Andriamanitra tokoa ny tsidrimandry azony sady mifanaraka tanteraka amin' ny Soratra Masina. Ny fikambanana notarihiny dia nanisy fandaminana anatiny tamin' ny taona 1860 ka namorona ny anarana hoe Seventh-day Adventist Church (ara-bakiteny: "Fiangona Adventistan' ny Andro fahafito") tamin' ny taona 1861, izay adika amin' ny teny malagasy hoe "Fiangonana Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito".
I Ellen G. White dia nanatanjaka ny fikambanana amin' ireo asasoratra nataony tao amin' ny bokiny mitondra ny lohateny hoe The Conflict of Ages (1888-1891) izay nadika amin' ny teny frantsay hoe La Tragédie des siècles tamin' ny taona 1911. Noho ireo tsindrimandry azony sy noho ny asa nilofosany dia nanome tosika nanova zavatra be teo amin' ny fikambanan' ny Adventista Mitandrina ny Adro Fahafito i Ellen Gould White.
Ny fampianarany
hanovaNy fanarahana ny fampianaran' i Ellen G. White
hanovaNy Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito dia manao ny zavatra nosoratan' i White ho fivoasana ekena momba ny Baiboly. Izay ho anisan' izy ireo dia tsy maintsy miaiky fa misy ny fanahin' ny faminaniana ao amin' i White.
Sahalahala amin' ny an' ny Batista mpitana ny mahazatra ny fombany, dia ny batisan' ny olon-dehibe (na batisan' ny mino) miaraka amin' ny fiekem-pinoana rehefa avy nibebaka na niova finoana, ny finoana ny Trinite, ny fiteraham-birijiny an' i Jesosy Kristy, ny fahalavoan' ny olombelona, ny famonjena sns.
Ny mampiavaka azy dia ireto: fanajana ny andro fialan-tsasatra sady andron' ny Tompo (Sabata) amin' ny Asabotsy fa tsy amin' ny Alahady, fandoavana ny ampahafolon-karena ankoatry ny fanomezana ho an' ny asa famitana iraka (misiôna); ny maty izay tsy mahatsiaro na inona na inona dia miandry ny fitsanganana farany amin' ny maty, ka ny olona tsara hahazo ny tsy fahafatesana fa hiaina eto amin' ity tany ity izay ho lasa paradisa, fa ny olona ratsy kosa haringana; izany dia hitranga aorian' ny fiavian' i Kristy indray sy ny arivo taona (millennium) izay hiakaran' ireo olona voafidy any an-danitra miaraka amin' i Kristy. Ny fiavian' i Jesosy Kristy fanindroany miaraka amin' ny Andro fitsarana dia aoriny amin' ny fanambaràn' ireo anjely telo ao amin' ny Bokin' ny Apôkalipsy (Apô. 14:6-13).
I George R. Knight, ao amin' ny asasorany atao hoe En quête d'identité dia mamintina ny fampianaram-pinoana iavahan' ny Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito tany am-boalohany, dia izao:
- ny fiverenan' i Jesosy Kristy ho hitan' ny mason' ny olona rehetra alohan' ilay arivo taona (milenioma);
- ny asa fanompoana indroa miantoana ataon' i Kristy ao amin' ny fitoerana masina any an-danitra;
- ny faharetana mandrakizain' ny Sabatan' ny andro fahafito;
- ny amin' ny tsy fahafatesan' ny fanahin' olombelona izay tsy momba ny maha olona ny olona fa fanomezan' i Kristy ho antsika.
Ny Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito dia tsy mihinan-kena, tsy misotro toaka, tsy manisoka paraky sy tsy mifoka sigara, tsy mifoka na mihinana zava-mahadomelina sns. ary manao fiainana araka ny voajanahary. Ny Adventista dia mpandala ny fampiroboroboana ny fahombiazan' ny fahasalamam-bahoaka sy ny fanabeazana.
Ny fiangonana niala avy tao aminy
hanovaNy Seventh Day Adventist Reform Movement
hanovaNy Seventh Day Adventist Reform Movement ("Hetsika Fanavaozana ny Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito") dia fikambanan' ny mpivavaka vitsy tsy fantatra isa izay niendaka tamin' ny Seventh-Day Adventist noho ny tsy fankatoavany ny fanompoana miaramila atao amin' ny andro Sabata nandritra ny Ady Lehibe Voalohany.
Ny Davidian Seventh-day Adventist Association
hanovaNy Davidian Seventh-Day Adventist Association ("Fikambanan' ny Advantista Mitandrina ny Andro Fahafito Davidiana") dia vondrona mpivavaka vitsy tsy fantatra isa izay niala tamin' ny Seventh Day Adventist Church. Natao hoe "Shepherd's Rod" ("Tehin' ny Mpiandry Ondry") izy ireo tany am-boalohany ka indraindray dia mbola antsoina amin' izany anarana izany ihany mandraka ankehitriny. Izany anarany izany dia nalainy avy ao amin' ny boky momba ny fampianaran' ny Baiboly nosoratan' ny mpanorina azy dia i Victor Houteff tamin' ny taona 1929.
Ny Branch Davidians
hanovaNy Branch Davidians ("Sampan' ny Davidiana") dia vakiny avy amin' ireo Davidiana voalaza etsy ambony. Niala tamin' ny fampianaran' ny Davidiana izy ireo ka nivondrona manodidina an' i David Koresh (ka natao hoe Koreshians). Maro amin' izy ireo ny maty tamin' ny fahirano tamin' ny volana Avrily 1993.
Ny Creation Seventh-Day Adventist
hanovaNy Creation Seventh-Day Adventist ("Adventista Mitandrina ny Andro Fahafiton' ny Famoronana") dia niantomboka tamin' ny fivondronan' ny mpivavaka niala tamin' ny Seventh-Day Adventist Church tamin' ny taona 1988 sady nanangana ny fiangonany tamin' ny taona 1991. Tsy manaiky ny Trinite sy ny fisarahan' ny fiangonana ny ny fanjakana izy.
Ny isan' ny mpikambana
hanovaNisy mpikambana 19 500 000 vita batisa (ankoatry ny ankizy) ny Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito maneran-tany tamin' ny Jona 2016.