Wikipedia:Takelaka/8 2022

Ny tantaran' ny kristianisma dia mahakasika ny fivavahana kristiana, ny firenena kristiana, ary ny Kristiana miaraka amin' ny antokom-pinoana samihafa, nanomboka tamin' ny taonjato voalohany ka hatramin' izao.

Ny kristianisma dia niainga tamin' ny asa fanompoana nataon' i Jesoa (na Jesosy), izay Jiosy mpampianatra sy mpanasitrana, nanambara ny maha efa akaiky ny fanjakan' Andriamanitra ary nohomboana tamin' ny hazo fijaliana tamin' ny taona 30–33 taor. J.K. tao Jerosalema tao Jodea izay faritany rômana. Mino ny mpanara-dia azy fa, araka ny Filazantsara na Evanjely dia Zanak' Andriamanitra izy ary maty ho famelan-keloka ary natsangana tamin' ny maty sy nasandratr' Andriamanitra, ary hiverina tsy ho ela amin' ny fiandohan' ny fanjakan' Andriamanitra.

Ny mpanara-dia an' i Jesoa voalohany indrindra dia ireo Kristiana jiosy apôkaliptika. Ny fampidirana ny Jentily na Jentilisa ao amin' ny Fiangonana kristiana voalohany izay an-dalam-pandrosoana dia niteraka fisarahana teo amin' ny jodaisma sy ny kristianisma jiosy nandritra ireo taonjato roa voalohany tamin' ny vanim-potoana kristiana. Tamin' ny taona 313, ny emperora Kônstantino I dia namoaka ny Didy tao Milano izay naha ara-dalàna ny fivavahana kristiana. Tamin' ny taona 380, niaraka tamin’ny Didy tao Tesalônika navoaka teo ambany fitarihan' i Teôdôsiôsy I, ny Empira Rômana dia nandray tamin' ny fomba ôfisialy ny kristianisma trinitariana ho fivavaham-panjakana, ary ny kristianisma dia nametraka ny tenany ho fivavahana rômanina nanjaka tao amin' ny Fiangonan' ny Empira Rômana. Ny adihevitra kristôlôjika momba ny maha-olombelona sy ny maha-Andriamanitra an' i Jesoa dia nandrerajany ny Fiangonana kristiana nandritra ny taonjato roa, ary ny kônsily ekiomenika fito dia nantsoina hamaha ireo adihevitra ireo. Nomelohina ny arianisma tao amin' ny Kônsily voalohany tao Nikea (taona 325), izay nanohana ny fampianarana momba ny Trinite izay nohazavaina tao amin' ny Fanekem-pinoana nikeana. (tohiny...)