Horonam-bokin' i Abrahama
Ny Horonam-bokin' i Abrahama na Takelak' i Abrahama dia ampahany amin' ny lahatsoratra ara-pivavahan' ny finoana silamo. Ireo soratra ireo dia inoan' ny Mozilmana fa mirakitra ny fanambaràna azon' i Abrahama avy amin' ny Andriamanitry ny fivavahana abrahamika, izay nosoratany sy ny mpitan-tsoratra sy mpanara-dia azy. Atao hoe صحف إبراهيم, Ṣuḥuf ʾIbrāhīm na صُحُفِ إِبْرَاهِيم / Ṣuḥufi ʾIbrāhīm na الصُّحُفِ ٱلْأُولَىٰ / Aṣ-Ṣuḥufi 'l-Ūlā ("Bokin' ny Fanambaràna Voalohany") io boky io amin' ny teny arabo. Ireo lahatsoratra ireo dia resahin' ny Kor'any ao amin' ny sorata 53 ao amin' ny andininy 36-37, sy ny sorata 87 ao amin' ny andininy 18-19.
Amin' i Lory dia tsy azo atao ny "mahafantatra tsara ny toetoetran' ireo asasoratra ireo". Mifanohitra amin' izany kosa, amin' i Gobillot, izany dia manondro lahatsoratra apôkrifan' ny Testamenta Taloha. Noho izany, araka ny filazan' izy ireo, ireo filazana roa ao amin' ny Kor'any ireo dia mampahatsiahy ny Testamentan' i Abrahama, lahatsoratra tamin' ny taona 70 tal. J.K. any ho any ho an' ny endrika fohy fa nanomboka tamin' ny taonjato faha-2 taor. J.K. kosa ho an' ny endrika lava.
Toy izany koa, mino izy ireo fa ny sorata 20:133 dia mampifandray amin' ireo horonan-tsoratra ireo amin' ny lahatsoratra apôkrifa hafa, dia ny Apôkalipsin' i Abrahama, izay nosoratana tamin' ny taonjato voalohany taor. J.K. Ity apôkalipsy ity dia ampiasaina amin' ny firesahana ny fiakarana any an-danitra, izay lazain' ny Sonà fa hihatra amin' i Mohamady, fa ny "famakafakana mitohy" iray dia mampifandray azy ireo bebe kokoa amin' i Abrahama. Ho an' i Gobillot, izany dia manaporofo ny fisian' ireo lahatsoratra ireo ao anatin' ny tontolo manodidina ny fanoratana ny Kor'any.
Fiaviany hanova
Ao amin' ny sorata roa ao amin' ny Kor'any, izay nosoratana tamin' ny vanim-potoanana mekana voalohany, dia misy firesahana ny amin' ny "takelaka, horonam-boky, diary" (suhuf) an' i Abrahama (sy ny Horonam-bokin' i Mosesy), izay inoan' ny Mozilmana fa nandraiketana soratra avy amin' ny tsindrimandrin' Andriamanitra. Ireo andalan-tsoratra ireo dia milaza fa ny fahamarinan' ny hafatr' Andriamanitra dia hita ao amin' ny fanambaràna taloha indrindra azon' i Abrahama sy i Mosesy. Na dia atao amin' ny amin' ny ankapobeny hoe "horonam-boky" aza ny teny hoe hoe suhuf dia maro ny mpandika teny - anisan' izany i Abdullah Yusuf Ali sy i Marmaduke Pickthall - izay nandika ilay andininy amin' ny hoe "Ny Bokin' i Abrahama sy i Mosesy".
Firesahana ao amin 'ny Kor'any hanova
Ny Kor'any dia manondro Horonam-bokin' i Abrahama, izay adika indraindray hoe Bokin' i Abrahama. Ny ankamaroan' ny manam-pahaizana mozilmana dia nanaiky fa tsy misy sisa izany Horonam-bokin' i Abrahama izany amin' izao fotoana izao, koa noho izany dia ilazana lahatsoratra very izany. Na izany aza, ilay Jordaniana manam-pahaizana sady mpampianatra filôzôfia atao hoe Ghazi bin Muhammad dia milaza fa ny hafatry ny "Horonam-bokin' i Abrahama" dia voalaza ao amin' ny Kor'any. Anisan' izany:
- ny finoana an’Andriamanitra iray;
- ny finoana ny fiainana any ankoatra (sy ny fitsarana);
- ny vavaka sy fahatsiarovana an' Andriamanitra;
- ary ny fanadiovana ny fanahy amin' ny ego sy ny ratsy (ary noho izany ny hatsaran-toetra).
Ny Horonam-bokin' i Abrahama dia heverin' ny Mozilmana ho manondro ny fanambaràna azon' i Abrahama, izay nampitainy tamin' ny alalan' ny fanoratana.
Ny toko sorata faha-87 ao amin' ny Kor'any, ny sorata Al-Ala, dia mamarana ny filazana fa ny lohahevitry ilay sorata dia ao amin' ny soratr' i Abrahama sy Mosesy taloha. Izy io dia manondro amin' ny fomba kely ny zavatra tao amin' ny lahatsoratra teo aloha, araka ny finoana silamo. ( Kor'any 87:9-19). Ny sorata faha-53 ao amin' ny Kor'any, ny sorata An-Najm, dia miresaka lohahevitra hafa momba ny soratr' i Abrahama sy i Mosesy taloha (Kor'any 53:36-62).
Fanondroana hanova
Misy manam-pahaizana milaza fa ny Horonam-bokin' i Abrahama no ilazana ny Sefer Yetzirah, satria ny tovana (vi. 15) sy ny lovantsofina jiosy dia mazàna milaza fa i Abrahama no nandray ny fanambàrana raketina ao aminy. Misy manam-pahaizana hafa anefa milaza fa izy io dia manondro ny Testamentan' i Abrahama, izay mbola nisy koa tamin' ny andron' i Mohamady.
Ny Kor'any dia ahitana firesahana maro momba an' i Abrahama, ny fiainany, ny vavaka nataony ary ny fomba amam-panaony ary misy soràta voatokana antsoina hoe Ibrahim (soràta faha-14). Amin' ny fanamarihana mifandraika amin' izany, ny sorata Al-Kahf (faha-18) dia nambara mba ho valiny avy amin' Andriamanitra ho an' ny Jiosy izay nanontany an' i Mohamady momba ny zava-nitranga taloha. Eto Andriamanitra dia nanome toromarika mivantana an' i Mohamady ao amin' ny sorata Al-Kahf (18:22), mba tsy hifampidinika amin' ny Jiosy ny amin' ny fanamarinana ny tantara telo izay nanontaniany.
... Koa aza miditra amin' ny fifandirana momba azy ireo, afa-tsy amin' ny raharaha mazava, ary aza midinika na amin' ny iray amin' izy ireo momba ny (raharahan') ireo Mpatory. — Kor'any 18:22
Ny antony nanambaràn' Andriamanitra ny tenany dia ny fitantarana izay tokony hohamarinina ao amin' ny andininy hafa ao amin' ny sorata Al-Kahf (18:13).
Lazainay aminao araka ny marina ny tantaran' izy ireo: tanora nino ny Tompony izy ireo, ary nampivoatra azy ireo tamin' ny fitarihana izahay: — Kor'any 18:22
Mikasika ny fifampidinihana amin' ny Olon' ny Boky, dia notantarain' i Abu Hureyrah ihany koa ao amin' ny literatiora hadita izany:
Ny Olon' ny Soratra Masina (Jiosy) dia namaky ny Torah tamin' ny teny hebreo ary nanazava izany tamin' ny teny arabo amin' ny Mozilmana. Tamin' izany no nilazan' ny Apôstôlin' i Allah hoe: "Aza mino ny Olon' ny Soratra Masina na tsy mino azy ireo, fa lazao hoe: "Mino an' i Allah sy izay nambara taminay izahay" ". — Sahih al-Bukhari, Boky faha-6, hasina faha-60, Hadita 12
Noho izany, amin' io fomba fijery io, ny Mozilmana dia tsy voatery hanondro ny Sefer Yetzirah, na dia fantatra amin' ny anarana hoe "Horonam-bokin' i Abrahama" aza izany. Ankoatra izany, ny teôlôjia mozilmana dia manaiky ny Torah (izay ataony hoe Tawrat) tany am-boalohany izay nambara tamin' i Mosesy (Musa) na ny Salamo voalohany (Zabur) izay nambara tamin' i Davida (Dawud), ary koa ny Evanjely voalohany (Injil) izay nambara tamin' i Jesosy na Jesoa (Isa).