Fiangonana kristiana afrikana tsy miankina

(tonga teto avy amin'ny Fiangonana teratany afrikana)

Ny fiangonana kristiana afrikana tsy miankina na fiangonana teratany afrikana dia fiangonana manana endrika manokana mampiavaka ny kristianisma aty Afrika, naorin' ny Afrikana aty Afrika, fa tsy naorin' ireo misiônera avy any amin' ny kôntinenta hafa.

Kimbangista any Pôrtogaly

Ny fiangonana teratany afrikana niorina voalohany dia angamba ny antônianisma izay naorin' ny mpaminany vavy Kimpa Vita tamin' ny taonjato faha-18, izay nahatonga an' ity mpanorina ity ho nodorana velona. Nitory ny amin' ny Kristy mainty izy ka ny Tany Masiny ("Jerosalema Vaovao") dia i Kôngô[1].

Naka tahaka izany koa ny fiangonana hafa izay niorina taty Afrika teo anelanelan' ny Ady lehibe roa, nandritra ny fotoana nisian' ny fitakiana ny fanafoanana ny fanjanahan-tany nataon' ireo mpaminany mpanasitrana tahaka an' i William Wade Harris sy i Simon Kimbangu; nisy koa ireo hafa izay teraka avy amin' ny prôtestantisma evanjelika.

Araka ny fanadihadiana nataon' i David Barrett tamin' ny taona 1968 dia miisa 6 000 any ho any ireo fiangonana ireo[2]. Tamin' ny taona 2004 dia nahatratra 11 500 izany isa izany, ka ny ankamaroany dia tsy fantatra mihitsy any amin' ny tontolo tandrefana[3]. Mety tafakatra eo anelanelan' ny anjatony sy iray tapitrisa any ho any ny isan' ny mpino ao amin' izy ireo: ny kimbangisma ao amin' ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô, ny Fiangonana Harista ao Kôtidivoara, ny fihetsijetsehana Aladura avy ao Nizerià ary ny Fiangonana kristianan' i Ziôna avy ao Afrika Atsimo no ohatra amin' izany. Ny sasany amin' izy ireo dia mpikambana ao amin' ny Conseil œcuménique des Églises.

Nanomboka tamin' ny taompolo 1960 dia niely any ivelan' i Afrika ireo fiangonana teratany afrikana ireo. Tamin' ny taona 1975 no efa niorina any Eorôpa ny kimbangisma.

Ny fiangonana teratany afrikana dia hita manerana an' i Afrika; indrindra ao Afrika tapany Atsimo sy ao Afrika Atsinanana. Milaza i Pauw fa fara-fahakeliny dia ny 36 %n' ny mponina ao Afrika dia manaraka ireo fiangonana ireo[4].

Jereo koa

hanova

Loharano sy fanamarihana

hanova
  1. Lusala lu ne Nkuka Luka, Jésus-Christ et la religion africaine: Réflexion christologique, Gregorian & Biblical Press, 2010, p. 10-12.
  2. David B. Barrett, Schism and Renewal in Africa : an analysis of six thousand contemporary religious movements, Oxford University, 1968.
  3. Jonathan J. Bonk, "Ecclesiastical Cartography and the Invisible Continent", International Bulletin of Missionary Research,‎ octobre 2004.
  4. African Initiated Christianity and the Decolonisation of Development. e book: Routledge. 2020. pp. 95–100. ISBN 978-0-367-82382-5.