Andriamanitra volana
Ny andriamanitra volana, ao amin' ny fedrà, dia andriamanitra na andriamanibavy mifandray na maneho ny Volana. Afaka misahana anjara asa sy manana lovantsofina samihafa arakaraka ny kolontsaina ireo andriamanitra ireo, nefa matetika izy ireo no mifandray amin' ny andriamanitra masoandro na mpifahavalo aminy. Ny andriamanitra mifandray amin' ny Volana sy ny fanompoam-pivavahana amin' ny Volana dia hita manerana ny ankamaroan' ny tantara voarakitra amin' ny endriny samihafa.
Volana ao amin' ny fivavahana sy ny fedrà hanova
Kolontsaina maro no nampifandray ny tsingerim-bolana 29,5 andro amin' ny tsingerin' ny fadim-bolan' ny vehivavy, araka ny hita amin' ny fototenin' ny teny midika hoe "fadim-bolana" na "volana" amin' ny fianakaviam- piteny maro. Tsy ny vahoaka rehetra eto ambonin' ny tany no manao izany fampifandraisana izany, araka ny asehon' ny zava-misy fa tsy ny andriamanitra volana rehetra no andriamanibavy. Na izany aza, ny fedrà malaza maro dia mampiseho andriamanibavy volana, anisan' izany ny andriamanibavy grika Selene, ny andriamanibavy rômana Luna, ary ny andriamanibavy sinoa Chang'e. Ny andriamanibavy maromaro toa an' i Artemis, i Hecate, ary i Isis dia tsy nanana endrika volana tany am-boalohany, ary vao haingana no nahazo izany tamin' ny Andro Taloha noho ny sinkretisma (fampifangaroam-pivavahana) teo amin' ny andriamanitra volana grika-rômanina Selene/Luna.
Fahita koa ny andriamanitra volana lahy, toa an' i Sîn an' ny Mesôpôtamiana, i Khonsu an' ny Ejipsiana (na Iah andriamanitry ny volana ejipsiana teo aloha), i Mani an' ny vahoaka jermanika, i Tsukuyomi an' ny Japôney, i Igaluk/Alignak an’ ny Inoita, ary ny andriamanitra hindoa Chandra. Ilay andriamanitra volana prôtô-indô-eorôpeana tany am-boalohany, atao hoe Meh₁not dia toa lehilahy, ary maro ny mety ho dikan' izany, anisan' izany i Menelaos ao amin' ny fitantaran' i Hômera. Ny kolontsaina misy andriamanitra volana lahy dia matetika ahitana andriamanibavy masoandro ary marina koa ny mifamadika amin' izany. Ao amin' ny fivavahan' ny Bakôngô, ny andriamanibavin' ny tany sy ny volana Nzambici dia vavy mifameno amin' ny andriamanitra masoandro Nzambi Mpungu. Maningana ny hindoisma, ahitana ny lafiny lahy sy vavy amin' ny andriamanitra masoandro. Ny Ejipsiana fahiny dia nanana andriamanitra volana maromaro, anisan' izany i Khonsu sy Thoth, na dia andriamanitra saro-paritana kokoa aza i Thoth. I Set dia maneho ny Volana ao amin' ny tetiandro egipstiana fahiny.
I Metztli sy i Coyolxauhqui ary i Tēcciztēcatl dia andriamanitra volana ao amin' ny fivavahan' ny Azteka.
Kolontsaina maro no tarihin' ny Volana, ka mifanohitra amin' ny Masoandro, raha resaka fotoana. Ny tetiandro hindoa dia mitazona ny fahafenoan' ny volana manara-bolana ary ny andriamanitra volana Chandra dia manana dikany ara-pivavahana ao amin' ny fety hindoa maro (oh: Karwa Chauth, Sankashti Chaturthi, ary mandritra ny fanakona-masoandro na fanakonam-bolana). Ny vahoaka jermanika tamin' ny Andro Taloha toa ny vahoaka fenika koa dia fantatra fa nanana tetiandro manara-bolana. Ny tetiandro toy ny tetiandro ronika dia mametraka ny fiandohan' ny taona amin' ny volana fenomanana voalohany aorian' ny sôlstisy ririnina.
Ny Volana dia misongadina amin' ny zavakanto sy ny literatiora, matetika misy fiantraikany amin' ny raharahan' ny olombelona.