Taratasy voalohany nosoratan' i Joany
Ny Taratasy voalohany nosoratan' i Joany na Epistola voalohany nosoratan' i Joany na Epistily voalohany nosoratan' i Jaona dia taratasy ao amin' ny Testamenta Vaovao ao amin' ny Baiboly kristiana, izay anisan' ireo atao hoe epistily na taratasy. Atao hoe Epistily katôlika io taratasy io noho izy tsy natokana ho ana fiangonana iray fa ho an' ny fiangonana sy ny olona rehetra. Tokony ho teo anelanelan' ny taona 90 sy 110 no nanoratana azy. Misy toko 5 ity taratasy ity.
Ny anaran' ilay boky
hanovaΠρώτη Επιστολή Ιωάννη / Prôtê Epistolê Iôannê no anaran' io epistily io amin' ny teny grika fa Epistula I Ioannis kosa amin' ny teny latina.
Fanoratana ny epistily
hanovaNy mpanoratra
hanovaNy lovantsofin' ny Fiangonana dia manao ny epistily telo mitondra ny anaran' i Joany (na Jaona) ho nosoratan' i Joany Evanjelista. Ankehitriny anefa dia maro ny ady hevitra ny amin' ny fahamarinan' izany lovantsofina izany. Amin' ny lahatsoratra kanônika amin' ny anaran' i Joany na Jaona dia misy ny manampahaizana milaza fa ny Evanjelin' i Joany sy ny Epistily voalohan' i Joany dia soratr' i Joany Evanjelista. Mihevitra ny manampahaizana hafa fa soratr' olon-tokana ireo, izay mety ho ilay Joany (na Jaona) mitonon-tena hoe "Loholona"[1] na "Antidahy"[2] (jereo: Joany Antidahy) resahina ao amin' ny Epistily faharoa (2Joa. 1:1) sy ao amin' ny Epistily fahatelo (3Joa. 1:1), fa tsy i Joany Evanjelista. Mihevitra anefa ankamaroan' ny mpikaroka fa ilay Jaona Loholona na Joany Antidahy no nanoratra ny epistily telo sy ny evanjely amin' ny anaran' i Joany.
Ny nanoratana
hanovaNy Taratasy voalohany nosoratan' i Joany dia karazana toriteny fa tsy toy ny epistily na epistola (izany hoe taratasy alefa) araka ny mahazatra (izay ahitana teny fiarahabana milaza ny anaran' ny mpandefa sy ny andefasana, sy teny famaranana ahitana firarian-tsoa). Mety nosoratana ho an' ny fiangonana na faritra iray izy, ka mety ho i Azia Minora izany.
Fotoana nanoratana
hanovaMiara-manaiky ny mpikaroka maro fa manodidina ny fiafaran' ny taonjato voalohany no nanoratana ireo epistily ireo.
Famintinana
hanovaMety ho fiangonana maromaro no nandefasana ilay epistily mba hanampiana azy ireo ho mahatoky ao amin' ny finoana. Tandindomin-doza ireo fiangonana ireo amin' ny fisian' ny mpaminany sandoka (1Joa. 4:1) izay mandà ny maha avy amin' Andriamanitra an' i Jesoa Kristy tonga nofo (1Joa. 4:2). Ny fampianaran' ireo antikristy ireo (1Joa. 2:8) dia hita fa endriky ny gnôstisisma vao miforona, izay filôzôfia ara-pivavahana milaza fa ny fahalalana ihany no ahafaha-manakatra an' Andriamanitra (1Joa. 2:4). Nanohintohina ny fitombon' ny fiangonana maro tany amboalohany izany fampianarana izany ka nahatonga ny mpanoratra hanao izay hialan' ireo antikristy ireo eo amin' ny Fiangonana (1Joa. 2:19).
Mikendry ny hanoherana ny "fanahin' ny fampiviliana"[3] na "fanahin' ny fahadisoan-kevitra"[4] (1Joa. 4:6) izay nampidirin' ireo mpaminany sandoka ireo ity taratasy ity. Nisy mantsy ny fisarahana (1Joa. 4:3), ny Kristiana tsy mifankatia (1Joa. 2:9; 4:20), izay mihevi-tena ho tsy manam-pahotana. Ny sasany indray dia nandao ny Fiangonana. Nampahatsiahy ny fanambaràna marina ny mpanoratra, dia ny amin' ny maha fitiavana an' Andriamanitra ka nandefasany ny Zanany ho sorona hanadiovana ny fahotantsika. Tsindrian' ny mpanoratra koa fa raha toy izany no nitiavan' Andriamanitra antsika dia tokony hifankatia koa isika satria ny fifankatiavantsika no hitoeran' Andriamanitra amintsika ka hahatanteraka ny fitiavany antsika (1Joa. 4:8-12).
Jereo koa
hanovaLofarano sy fanamarihana
hanova- ↑ Voambolana: "loholona" na "presbytera", hoy ny Baiboly prôtestanta amin' ny teny malagasy.
- ↑ Voambolana: "Antidahy", hoy ny Baiboly katôlika amin' ny teny malagasy.
- ↑ Voambolana: "fanahin'ny fampiviliana" ny ao amin' ny Baiboly prôtestanta amin' ny teny malagasy.
- ↑ Voambolana: "fanahin' ny fahadisoan-kevitra" ny ao amin' ny Baiboly katôlika amin' ny teny malagasy.