Kristianisma paoliniana
Ny kristianisma paoliniana na teôlôjia paoliniana na kristôlôjia paoliniana (na paolisma), izay antsoina koa hoe kristianisma jentilisa na kristianisma jentily, dia ny teôlôjia sy ny endriky ny kristianisma izay nipoitra avy amin' ny finoana sy ny foto-pampianarana notohanan' i Paoly, ilay apôstôly nanaraka ny jodaisma helenistika, tamin' ny alalan' ny asasorany sy ny epistily ao amin' ny Testamenta Vaovao izay heverina fa nosoratany. Ny finoan’ i Paoly dia niorim-paka avy ao amin’ ny kristianisma jiosy tany am-boalohany, saingy nivily niala tamin’ io kristianisma jiosy io izany tamin’ ny fanantitranterana ny fampidirana ny Jentilisa na Jentily ho ao amin’ ny Fanekena Vaovaon' Andriamanitra sy ny fandavany ny famorana izay ataony hoe famantarana tsy ilaina avy amin' ny fankatoavana ny Lalàn' i Mosesy.
Ny kristianisma prôtô-ôrtôdôksa, izay nifototra tamin’ ireo taonjato voalohandohany teo amin’ ny tantaran’ ny kristianisma, dia niantehitra fatratra amin’ ny teôlôjia sy ny finoan’ i Paoly ary nihevitra azy ireo ho fanamafisana sy fanazavana ny fampianaran’ i Jesoa na Jesosy. Nanomboka tamin’ ny taonjato faha-18 dia manam-pahaizana maro no nanolotra fa ny asasoratr’ i Paoly dia mirakitra fampianarana tsy mitovy amin’ ny fampianaran’ i Jesoa tany am-boalohany sy ny an’ ny Kristiana jiosy voalohany indrindra, araka ny voarakitra ao amin’ ny filazantsara kanônika sy ny Asan' ny Apôstôly voalohany ary ny sisa amin' ny Testamenta Vaovao, toy ny Epistilin’ i Jakôba.