Fiteny ogriana

Ny fiteny ogriana na fiteny ogrika dia sampan' ny fianakaviam-piteny oraliana. Ny anarana hoe "ogriana" na "ogrika" dia avy amin' ny anarana hoe Ogriana, anarana tranainy avy any ivelany nilazana ny Magiara (na Hongariana) sy ny Iogra (Yugra), izay faritra any amin' ny tapany avaratr' i Rosia.

Ny fiteny ogriana na fiteny ogrika dia misampana ho vondrona telo: ny fiteny hongariana, na fiteny hongroà, sy ny fiteny kanty (na fiteny ôstiaka) ary ny fiteny mansy (na fiteny vôgola). ireo roa farany ireo dia noheverina ho fiteny tokana ihany, na dia tena miavaka aza ny fiteniny fototra ka azo heverina ho zana-pianakaviana kely misy fiteny telo ka hatramin' ny efatra tsirairay avy.

Nisy fiteny prôtô-ogriana iraisana izay voalaza fa nampiasaina nanomboka tamin' ny faran' ny taonarivo faha-3 tal. J.K. ka hatramin' ny tapany voalohany amin' ny taonarivo voalohany tal. J.K., tany amin'ny tapany andrefana amin' i Siberia, any atsinanan' ny faritra atsimo amin' ny Tendrombohitra Ural. Amin' ireo fiteny telo ireo, araka ny mahazatra, ny fiteny kanty (na ôstiaka) sy ny fiteny mansy (na vôgola) dia navahana tamin' ny fiteny hôngroà ka natao hoe fiteny ôb-ogriana, na dia fantatra aza ny toetra mampiray ny fiteny mansy sy ny fiteny hôngroà manokana.

Ny fianakaviam-piteny ogriana dia nomarihin' ny Papa Pio II voalohany tao amin' ny Cosmographia (1458), rehefa nanoratra izy fa ny Ôstiaka (na Kanty) sy ny Vôgola (na Mansy) dia niteny amin' ny fiteny mitovy amin' ny an' ny Hongariana.

Ny fiteny telo ao amin' ny fianakaviam-piteny ogriana

Fiteny hongariana

Fiteny ôfisialy any Hôngria ny fiteny hongariana na fiteny hôngroà, izay tenenin' ny olona miisa 13 tapitrisa eo ho eo manerana izao tontolo izao, ka ny 9 900 000 amin' ireo dia monina ao Hôngria. Fiteny manambatambatra hasinteny ny fiteny hongariana. Ny fisian' ny firindran-janapeo dia mampiavaka azy koa. Ny fiteny hôngroà dia noraiketina an-tsoratra nanomboka tamin' ny taonjato faha-11 tamin' ny alalan' ny endriky ny abidy latina nasiam-panovana. Tany amin' ny tehezana atsinanan' ny Tendrombohitra Ural no nitenenana azy tany am-boalohany.

Fiteny kanty

Fiteny nibeazan' ny vahoaka Kanty (Khanty) ny fiteny kanty na fiteny kanta na fiteny hanty na fiteny ôstiaka. Olona miisa 23 500 eo ho eo no miteny izany any Rosia, ka nobeazina faha kely tamin' izany, monina eo amin' ny morony atsinanan' ny reniranon' i Ob sy eo amoron' ny sakeli-dranony, ao amin' ny distrikan' i Khantia-Mansia. Misy Kanty koa ny any avaratra kokoa, ao amin' ny distrikan' i Yamalo-Nenets. Satria miparitaka any amin' ny faritra midadasika ny Vahoaka Kanty, dia manana endrika fitenim-paritra ny fiteny kanty ka miteraka olana amin' ny fifandraisan' ny samy mpiteny azy izany, dia ny fitenim-paritra avaratra sy ny fitenim-paritra atsinanana.

Fiteny mansy

Ny fiteny mansy na fiteny vôgola dia fiteny no fiteny nibeazan' ny ampahany amin' ny vahoaka Mansy any amin' ny tapany avaratra-andrefan' i Siberia, any Rosia, monina indrindra eo amoron' ny renirano Sosva sy Konda ary ny sakeli-dranon' izy roa ireo. Tombanana ho 938 ny isan' ny mpiteny mansy. Ny fiteny mansy dia mizara ho fitenim-paritra efatra lehibe, ka ny fitenim-paritra avaratra no tena be mpampiasa indrindra, izay iorenan' ny fiteny soratana. Ao koa ny fitenim-paritra atsinanana sy ny fitenim-paritra andrefana ary ny fitenim-paritra atsimo. Ireo roa farany ireo dia efa maty tsy misy mpiteny.