Epistily ho an' ny Hebreo

Ny Epistily ho an' ny Hebreo na Epistola ho an' ny Hebrio na Taratasy ho an' ny Hebrio dia boky hita ao ao amin' ny Testamenta Vaovao ao amin' ny Baiboly, izay anisan' ny atao hoe epistily. Taratasy nalefa ho an' ny Jiosy kristiana na Jody kristiana izy io. Misy toko 13 ity boky ity.

Ny anaran' ny boky

Επιστολή προς Εβραίους / Epistolê pros Ebraious no fiantsoana azy amin'ny teny grika fa Epistula ad Hebraeos kosa amin' ny teny latina.

Mpanoratra sy fotoana nanoratana azy

Raha ny lovantsofina hatramin' izay no nilaza fa i Paoly no nanoratra ity epistily ity, ny mpikaroka amin' izao fotoana izao dia mitsipaka izany. Tsy fantatra marina ny olona nanoratra io taratasy io na dia heverina ho teo anelanelan' ny taona 60 sy 100 no nanoratana azy.

Famintinana

Ny Taratasy ho an' ny Hebreo dia anambaràn' ilay nanoratra azy fa lehibe noho ny anjely rehetra i Jesoa Kristy (Heb. 1:5-14), lehibe noho ny mpaminany rehetra hatramin' i Mosesy (na Môizy) izy (Heb. 2:1 - 4:14). I Jesosy no ilay Mpisorona fanaperana noho izy tsy nanota na indray mandeha aza, sy noho ny nanolorany ny ainy izay sorona tongalafatra hanesorana ny fahotana rehetra (Heb. 9:23-10:18). Ny fahafatesany sy ny fitsanganany amin' ny maty no nanokafany ny lalana hizoran' ny olona mankany amin' Andriamanitra (Heb. 4:14-5:10; 7:1-8:13). Manantitra ny maha zava-dehibe ny finoana ity taratasy ity ka milaza fa tanteraka amin' ny alalan' ny finoana ny zavatra rehetra omen' i Jesoa. Io finoana io no mahatonga ny mpanaraka an' i Jesosy hatoky ny zavatra antenainy na dia tsy hita maso aza. Midera ny finoan' ny olona tany aloha an' Andriamanitra ny mpanoratra (Heb. 11:1-40) sady mamporisika ny mpanaraka an' i Kristy amin' izao fotoana izao amin' ny fifanalana hazakazaka ataon' izy ireo (Heb. 12:1-3).

Fizaràna

Azo zaraina telo ny epistily:

Ny fahamboniana fara tampon' i Jesoa Kristy (1:1 - 4:18)
Sady mpisorona no fanati-pisoronana i Kristy (4:14 - 10:18)
Faharetana amin' ny finoana sy hatsaram-panahy (10:19 - 13:25)

Ny fahamboniana fara tampon' i Jesoa Kristy

Ny asa fanompoan' i Kristy (1:1-3)
Lehibe noho ny anjely i Kristy (1:4 - 2:18)
Lehibe noho ny mpisorona malaza i Kristy (3:1 - 3:6)
Ny tsy finoana (3:7 - 4:13)

Sady mpisorona no fanati-pisoronana i Kristy

Mpisorona lehibe i Kristy (4:1 - 5:10)
Mpisorona fara tampony i Kristy (5:11 - 6:20)
Mpisorona mbola ambony noho ny Levita i Kristy (7:1-7:18)
Sorona tsara lavitra noho ny nataon' ny mpisorona hafa rehetra (8:1 - 10:18)

Faharetana amin' ny finoana sy hatsaram-panahy

Sorona tsy mampanary toky ho an' ny rehetra (10:19-39)
Ny finoana ihany hatramin' izay ka hatramin' izao (11:1-40)
Tsy hijery afa-tsy i Kristy sy hino ny fitiavan' Andriamanitra (12:1-29)
Tokony hanaraka ny ohatr' i Jesosy Kristy tsy miova (13:1-19)
Vavaka sy fanaovam-beloma nataon' ny mpanoratra (13:20-25)

Tsongan-tsoratra

"Ny vehivavy nandray ny azy efa maty, fa natsangana ho velona indray; ary ny sasany nampijalijalina ho faty, nefa tsy mety nanao izay hahafahany, mba hahazoany fitsanganana tsara lavitra" (Heb. 11:35, Ny Baiboly)

Jereo koa

Epistilin' i Paoly