Bokin' i Baroka
Ny Bokin' i Baroka dia boky ao amin' ny Testamenta Talohan'ny Baiboly katôlika sy ny Baiboly ôrtôdôksa. Misy faminaniana navoaka tao Babilôna ny ao amin' io boky io izay ahitana fahaiza-mandaha-teny. Ahitana fandinihana ny amin' ny teôlôjia sy ny tantaran' i Israely, ady hevitra momba ny fahendrena, sady teny nampitaina tamin' ireo mponin' i Jerosalema sy ireo any am-pielezana. Ahitana fieken-keloka sy fampanantenam-pahafahana ho an' ireo mifona noho ny fahotany ary vavaka fifonana amin' Andriamanitra sy fiderana azy ny ao amin' io boky io. Avy eo ilay boky dia midera ny fahendrena sy ny didin' Andriamanitra, ary miantso ireo Jiosy any am-pahababoana mba hahery sy hionona. Ahitana taratasy lazaina hoe nalefan' i Jeremia ho an' ireo Jiosy natao sesitany any Babilôna izay taratasy fampitandremana amin' ny fanompoan-tsampy koa ny ao amin' io boky io.
Boky deoterôkanônika ho an' ny Katôlika sy ny Ôrtôdôksa ny Bokin' i Baroka sady tsy hita ao amin'ny Tanakh (Baiboly jiosy) sy ny Baiboly prôtestanta izay manakilasy azy ho apôkrifa.
Ny anaran' ilay boky
hanovaAo amin' ny Septoajinta amin' ny teny grika ny Bokin' i Baroka dia atao hoe Βαρούχ / Baroúkh.
Ny fanoratana ilay boky
hanovaNy lovantsofina dia manao an' i Baroka ho nanoratra ny Bokin' i Baroka. Voalaza fa zanak' i Neria izay Israelita tao amin' ny fokon' i Jodà izy, mpianatra sy mpanoratra sady namana mpanaraka an' i Jeremia. Ny anarany amin' ny teny hebreo dia ברוך בן נריה / Bārūḵ ben Nêrîyāh ("Baroka zanak' i Neria"). Ny hoe Bārūḵ dia midika hoe "voatahy" ary ny hoe Nêrîyāh dia midika hoe "Jiroko i Yah" (izany hoe i Yahweh). Atao hoe Βαρούχ / Baroukh izy amin'ny soratra grika. Nitory teny i Baroka tokony tamin' ny taona 606 tal. J.K.
Nentina niaraka amin' i Jeremia tany Tafnesy any Egipta i Baroka taorian' ny namonoana ny governora Gôdôliasa izay notendrena ho mpanapaka taorian' ny nahababoan' i Nabokôdônôzôra (na Nebokadnezara) an' i Jerosalema tamin' ny taona 586 tal. J.K. Taorian' ny nahafatesan' i Jeremia dia nankany amin' ireo Jiosy babo tany Babilôna i Baroka. Tany no namoahany ireo faminaniany tao amin' io boky mitondra ny anarany io izay.
Fizaràn' ny boky
hanovaAzo zaraina telo ny Bokin' i Baroka:
Fieken-keloka (1.1 -- 3.8)
hanovaTeny fampidirana (1.1-14)
Fiekem-pahotana (1.15 -- 2.10)
Vavaka fisaorana (2.11 -- 3.8)
Vavaka fiderana an'Andriamanitra (3.9 -- 5.9)
hanovaFiderana ny Fahendrena (3.9 -- 5.9)
Hafatra ho an' ireo any am-pahababoana (4.5 -- 5.9)
Taratasin' i Jeremia (6.1 -- 6.72)
hanovaTeny nataon' i Jeremia hanarabiana ny fanompoan-tsampy
Jereo koa
hanova- Boky deoterôkanônika hafa: Bokin' i Jodita - Boky voalohan' ny Makabeo - Boky faharoan' ny Makabeo - Bokin' ny Makabeo - Boky hafa amin' ny anaran' i Baroka
- Baroka
- Mpaminany lehibe: Bokin' i Isaia na Izaia - Bokin' i Jeremia - Bokin' ny Fitomaniana - Bokin' i Ezekiela - Bokin' i Daniela na Daniely - Bokin' i Baroka (deoterôkanônika)
- Mpaminany madinika: Bokin' i Hôsea na Ôsea - Bokin' i Jôela na Jôely - Bokin' i Amôsa na Amôsy - Bokin' i Ôbadia na Abdiasa - Bokin' i Jônà na Jônasa - Bokin' i Mikà na Mikea - Bokin' i Nahoma - Bokin' i Habakoka - Bokin' i Zefania na Sôfônia - Bokin' i Hagay na Akjea - Bokin' i Zakaria - Bokin' i Malakia.