Bokin' i Jônà
Ny Bokin' i Jôna na Bokin' i Jônasa dia boky ao amin' ny Tanakh (Baiboly hebreo) sy ao amin' ny Testamenta Taloha ao amin' ny Baiboly kristiana. Mitantara ny amin' ny mpaminany Jônà (na Jônasa) izay nirahin' Andriamanitra any Ninive (renivohitry ny Asiriana) mba hampibebaka ny mponina tao nefa nitady lalan-kafa tsy ho any. Niteraka fahasahiranana ho azy izany ka nandeha tany Ninive ihany izy amin' ny farany. Avotra tamin' ny fahatezeran' Andriamanitra ny mponina tao Ninive rehefa nibebaka. Tsy araka ny itiavan' i Jônà azy izany famelan-keloka azon' izy ireo izany. Manambara ny boky fa tsy ho an' ny Jiosy (na Jody) ihany ny famonjena fa ho an' ny olombelona rehetra.
Fanoratana ny boky
hanovaNy lovantsofina dia manao an' i Jônà (na Jônasa), mpaminany tany amin' ny taonjato faha-8 tal. J.K., ho nanoratra ny boky mitondra ny anarany. Ny mpandinika ny Baiboly dia mihevitra fa tsy ara-tantara ny zavatra lazaina ao amin' ny Bokin' i Jônà fa am-panoharana. Nosoratana tokony tamin' ny taonjato faha-5 tal. J.K. io boly io. Karazana midrasa (hebreo: midrash) izy io, dia karazan-dahatsoratra mifono fananarana.
Anaran' ny boky
hanovaAmin' ny teny hebreo dia atao hoe ספר יוֹנָה / Sefer Yônāh ny Bokin' i Jônà. Ao amin' ny Septoajinta amin' ny teny grika izy dia atao hoe Ἰωνᾶς Ϛ / VI Iônâs (ny stigma Ϛ dia manambara ny maha mpaminany madinika laharana fahenina azy).
Fizaràn' ny boky
hanovaAzo zaraina roa io boky io:
Nandositra an' Andriamanitra i Jônà (1.1 – 2.9)
hanovaAo amin' ny tapany voalohany ny boky dia mitantara ny fanirahan' Andriamanitra an' i Jônà ho any amin' ny mponin' i Ninive hanambara ny handravan' Andriamanitra ny tanànan' izy ireo satria tafakatra hatrany amin' Andriamanitra ny zava-dratsy vitany. Niondrana an-tsambo ho any Tarsisy (na Tarsa) mba tsy hanatanteraka ny iraka sy hanalavitra an' Andriamanitra i Jônà. Nisy tafiodrivotra izay nanery ny tantsambo raiki-tahotra hanao filokana hahafantarana ny olona fototr' izao loza izao ka i Jônà no voatondro.
Niaiky ny hadisoany i Jônà ka natsipy tao an-dranomasina araka ny fangatahany ihany. Trondro lehibe iray no nitelina azy.
Namindran' Andriamanitra fo ny mponin' i Ninive (3.1 – 4.11)
hanovaNangataka famelana tamin' Andriamanitra i Jônà raha mbola tao an-kibon' ny trondro lehibe. Naloan' ilay trondro teny an-tanety izy rehefa afaka telo andro ka nitenenan' Andriamanitra indray mba ho any Ninive. Nitoriteny tao i Jônà ka nibebaka ny mponina. Namindra fo amin' ny mponin' i Ninive Andriamanitra fa tsy nandripaka azy ireo. Tsy nahafaly an' i Jônà ny fiovan-kevitr' Andriamanitra izay namela ny helok' ireo Ninivita ka nanome tsiny azy mafy ka nanafay azy koa Andriamanitra.
Jona sy ny voasary makirana
hanovaNy Bokin'i Jona dia mamarana tampoka miaraka amin'ny fampitandremana epistolary[1] mifototra amin'ny karazana voaloboka mitombo haingana izay hita ao amin'ny fitantarana persianina, ary nalaza tamin'ny angano toy ny The Gourd sy ny hazo rofia nandritra ny Renaissance, ohatra nataon'i Andrea. Alciato.
I Md Jérôme dia samy hafa[2] tamin’i Md Augustin tao amin’ny fandikana latinina ilay zavamaniry fantatra amin’ny teny hebreo hoe קיקיון (qīqayōn), mampiasa hedera (avy amin’ny teny grika, midika hoe “ivy”) noho ny hoe cucurbita amin’ny teny latinina mahazatra kokoa, “gourd”, niavian'ny teny anglisy gourd (Coorde frantsay taloha, couhourde). Ilay mpanakanto maha-olombelona Renaissance Albrecht Dürer dia nampahatsiahy ny fanapahan-kevitr'i Jérôme hampiasa karazana fanoharana an'i Kristy hoe "Izaho no voaloboka, ianao no sampany" ao amin'ny Saint Jerome ao amin'ny Fianarana azy.
Jereo koa
hanova- Mpaminany lehibe: Bokin' i Isaia na Izaia - Bokin' i Jeremia - Bokin' ny Fitomaniana - Bokin' i Ezekiela - Bokin' i Daniela na Daniely - Bokin' i Baroka (deoterôkanônika)
- Mpaminany madinika: Bokin' i Hôsea na Ôsea - Bokin' i Jôela na Jôely - Bokin' i Amôsa na Amôsy - Bokin' i Ôbadia na Abdiasa - Bokin' i Jônà na Jônasa - Bokin' i Mikà na Mikea - Bokin' i Nahoma - Bokin' i Habakoka - Bokin' i Zefania na Sôfônia - Bokin' i Hagay na Akjea - Bokin' i Zakaria - Bokin' i Malakia.
Reference
hanova- ↑ "CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Jonah". www.newadvent.org.
- ↑ citing Peter W. Parshall, "Albrecht Dürer's Saint Jerome in his Study: A Philological Reference," from The Art Bulletin 53 (September 1971), pp. 303–5 at http://www.oberlin.edu/amam/DurerSt.Jerome.htm