Aprily
Ny volana Aprily na Avrily no volana fahefatra ao amin' ny tetiandro gregôriana sy joliana. Io volana io no voalohany amin' ny volana efatra misy 30 andro, ary volana faharoa amin' ny volana dimy dia maharitra latsaky ny 31 andro. Ny Aprily dia matetika mifandray amin' ny vanim-potoan' ny lohataona any amin' ny ila bolantany avaratra, ary amin' ny fararano any amin' ny ila bolantany atsimo, izay mitovy amin' ny volana Ôktôbra any amin' ny ila bolantany avaratra.
Fiforonan-teny iadian-kevitra Hanova
Avy amin' ny teny latina hoe Aprilis izay anaran' io volana io tao amin' ny Rômana tamin' ny Andro Taloha ny teny hoe Aprily.
Araka ny voalazan' ilay poeta Ôvidio (Ovidius), dia natokana ho an' i Venosy ny volana Aprilis: "Eto amin' ny volana fahefatra, izay anomezana voninahitra manokana anao, izahay izao: fantatrao, ry Venosy, fa anao ny pôeta sy ity volana ity". Manamarina an' io fiavin' ny anarana io aloha ilay pôeta amin' ny maha akaiky azy ny andriamanitra Marsa sy ny volana Marsa ary noho ny zava-misy fa ny fianakaviana Jolia (Iulia), izay malaza indrindra amin' ny fianakavian' i Jolio Kaisara, dia nilaza fa nanoro ny niandohan' ny fianakaviany avy amin' ilay andriamanibavy.
Hoy koa izy: "Nilaza foana i Quirinus fa ray aman-dreniny i Marsa sy Venosy ary mendrika ny hinoana izy; ary mba tsy hahazoan’ ny taranany tsy hahafantatra azy, dia nanokana roa volana nisesy ho an’ ireo andriamanitry ny fianakaviany izy". I Ôvidio dia manamarina ny fiforonan-teny grika (Afrôdita) an' io volana io amin' ny fisian' ny Grika betsaka tao Gresia Lehibe.
Nolavin' i Ôvidio ny fanazavana hafa amin' ny alalan' ny matoanteny aperire: “Inona no tsy lazain' ny mpitsiriritra? Ny sasany dia te hanaisotra amlnao, ry Venosy ô, ny fiarovana ity volana ity ary mialona anao izy ireo. Rehefa manokatra ny zava-drehetra amin' izay ny lohataona ary rehefa mitsahatra ny famirifiri' ny hatsiaka izay manenjana ny tany, rehefa manokatra ny tratrany ny tany voalonaka, dia lazain' izy ireo fa ny volana Aprily (Aprilem) no iantsoana azy io satria vanim-potoana tsara izay mahatonga ho foy ny zava-drehetra (aperto tempore), fa i Venosy tsara dia mahazo ny tanany amin' ity volana ity ary milaza fa azy izany."
Ny rakibolana Gaffiot, rehefa avy nanamarika ny fiavian' io anarana io tsy mazava, dia mampifanakaiky ny anarana hoe aprilis amin' ny mpamari-toetra apricus (“ahahy amin' ny masoandro, izay tia ny masoandro, azo-masoandro; mazava, madio”).
Ireo zavatra nitranga tamin' ny Aprily Hanova
Teraka Hanova
Maty Hanova
- 1564 : Pierre Belon — mpahaisiansan-javaboahary, mpanoratra, Dokotera
- 1995 : Fred Cuny — injeniera