Martsa
Ny volana Martsa na Marsa dia volana fahatelo ao amin' ny tetiandro gregôriana sy joliana. Izy no volana voalohany amin' ny lohataona any amin' ny ilabolantany avaratra (ny ekinôksa dia mitranga amin' ny 19 na 20 na 21 Marsa). Avy amin' ny teny latina hoe Martius io anarana io sady mifandray amin' ny anaran' ilay andriamanitra romana hoe Marsa.
_-_Musei_Capitolini_-_MC0058_(2).JPG)
Ny fiandohan' ny lohataona any amin' ny ila bolantany avaratra dia mitranga amin' ny andro voalohan' ny volana Marsa. Ny ekinôksan' ny Marsa amin' ny 20 na 21 Marsa dia manamarika ny fiantombohan' ny lohataona ao amin' ny ila bolantany avaratra sy ny fiandohan' ny fararano any amin' ny ila bolantany atsimo, izay ny volana Septambra no mitovy fizaran-taona aminy ao amin' ny ila bolantany avaratra.
Tantara
hanovaTamin' ny fiandohan' ny tetiandro rômana dia ny volana Marsa no voana voalohan’ ny taona, satria ny fiverenan' ny andro mahafinaritra no manamarika ny fiandohan’ ny vanim-potoanan' ny ady. Avy amin’ ny teny latinina hoe Martius ilay anarana, anarana nomen’ ny Rômana an' io volana io ho fanomezam-boninahitra an' i Marsa, andriamanitry ny ady.
Ny Janoary no nislo azy ka lasa volana voalohany ao amin' ny tetiandro tamin' ny andron' i Noma Pômpilio (Numa Pompilius) na tamin' ny fanapahan' ny Decemviri manodidina ny taona 450 tal. J.K. Na izany aza, ny taona rômana dia fantatra amin' ny alalan' ny kônsoly roa, izay nandray ny asany tamin' ny 1 Mey sy 15 Marsa talohan' ny taona 153 tal. J.K., avy eo tamin' ny 1 Janoary taorian' io daty io.
Tamin’ ny Andro Antenatenany, ireo firenena kristiana dia mampiasa ny tetiandro joliana sady nampanomboka ny fanisana ny taona amin’ ny andro fety ara-pivavahana lehibe, toy ny 25 Desambra (fomban' ny fahaterahan’ i Jesoa), 25 Marsa (fomba flôrentina na fomban’ ny Fanambaràna), na dia amin’ ny Paska (fomban' ny Paska) toy ny any amin’ ny faritra frantsay sasany. Na izany aza, ny tetiandro tamin' ny Andro Antenatenany dia nanohy nampiseho ny taona araka ny fanao rômana, amin' ny tsanganana roa ambin' ny folo manomboka amin' ny Janoary ka hatramin' ny Desambra. Any Frantsa, ny Janoary no volana voalohany tamin' ny nanapahan’ ny mpanjaka Charles IX, tamin’ ny alalan’ ny Didin’ i Roussillon tamin’ ny 1564, fa hanomboka ny 1 Janoary ny taona. Ny papa Grrgôrio XIII dia nanitatra izany fepetra izany ho an’ ny firenena kristiana rehetra tamin’ ny fandraisana hampiasaina ny tetiandro gregôriana tamin’ ny taona 1582.
Any amin' ny ankamaroan' ny firenena any Eorôpa (fa tsy any Amerika Avaratra), ny Alahady farany amin' ny volana Marsa no andro fiovana mankamin' ny oram-pamantaranandron' ny fahavaratra, izany hoe izany hoe ny fiverenana amin' ny ora tena izy ao amin' ny hasin' ora. Any amin’ireo firenena na faritra tsy fahita firy any amin’ny ila-bolantany atsimo izay mbola mampihatra ny fiovaovan’ny toetr’andro, io alahady io ihany dia ny fiovan’ny toetr’andro amin’ny ririnina, izany hoe ny fiverenana amin’ny ora mahazatra avy amin’ny faritry ny ora.
Ireo zavatra nitranga tamin' ny Martsa.
hanovaTeraka
hanovaMaty
hanova- 1951 : Georges Imbault — injeniera
- 1973 : Domenico Mastini — mpamorona
- 2015 : Reinhard Franz — mpilalao baolina kitra