Karbônina

Ny karbonina (/kar'bon:/) dia zavatra simika manana eva C ary manana lahatra atômika 6. Ny lanja atômikany dia 12,0107.

Efa nisy teto an-tany ny karbonina hatry ny fisian'ny masoandro : vita avy amin'ny niokleôsintezin'ny kintana nipoaka ny karbonina talohan'ny fiforonan'ny masoandro sy ny fajiry. Ny petraka (sediment), ny arin-tany, ny solitany, ny manjarano (amin'ny pensily) ary ny diamondra. Ny diamondra mety misy anatin'ny kimberlitan'ny afotroa, indrindra any Afrika atsimo sy any Arkansas. Mety misy diamondra kely varavety anatin'ny vato avy any amin'ny habakabaka.

Ny diamondra sy ny manjarano, vita karbônina

Tsy nisy ny karbonina tamin'ny fotoan'ny Big Bang (niokleosintezy voalohany) satria tsy niaraka ny fepetra ilaina (haingana loatra ny fampangatsiahana sy ny fiitaran'ny tontolo).

Ny kintana mavesatra no "mamorona" ny karbonina, avy amin'ny helium (fiota alfa telo)

Votoatiny

Etimôlôjia

Ny teny « karbônina » dia teny avy amin'ny fiteny latina carbo midika arina.

Miratoerana

Manana miratoerana roa ny karbonina : ny ¹²C (98,89%) su ny ¹³C (1,11%).

Ny radiômiratoerana ¹⁴C dia manana fe-potoana 5 730 taona, ary ampiasaina amin'ny fidatiana zavatra arkeolojika hatramin'ny faha 50 000 taonany. Noho ny fipoaka termôniokleary atao eny amin'ny soson-drivotra, tsy afaka ampiasain'ny arkeôlogy ny fidatiana zavatra amin'ny alalan'ny karbonina 14.

Ny radiômiratoerana ¹¹C dia manana fe-potoana 20 minitra.

Jereo koa

• Diamondra
• Alkôla
• Karbiora

Rohy ivelany

• ((en)) Los Alamos National Laboratory - Carbon
• ((en)) WebElements.com - Carbon
• ((en)) EnvironmentalChemistry.com - Carbon
• ((en)) Schenectady County Community College - Carbon