Fahasoavana (finoana)

Ny fahasoavana dia fitahiana omen' Andriamanitra malalaka ho an' ny olona izay mahazo ny famonjena sy fanamasinana maimaimpoana. Hita ombieniombieny io teny io ao amin' ny teôlôjia kristiana. Zava-dehibe koa ny fahasoavana ao amin' ny fivavahana jiosy (ny jodaisma) araka izay hita amin' ireo boky ao amin' ny Tanakh ary toraka izany koa ny ao amin' ny finoana silamo sy ny sikisma izay manana ny ataony hoe "fahasoavana".

Ny fahasoavana ao amin' ny jodaisma

Ao amin' ny Tanakh (Testamenta Taloha) ny teny hebreo hoe חֵן (vakina hoe: khen) dia ampiasaina hilazana ny tombontsoa manokana, ny fahasoavana, ny fahatsarana ary ny hasaro-bidy.

Ny fahasoavana ao amin' ny fivavahana kristiana

Ao amin' ny fivavahana kristiana, ny fahasoavana (grika: χάρις / kharis) dia fanampiana avy amin' Andriamanitra omena ny olombelona mba hahazoany famonjena, izany hoe ny fahafahana amin' ny fanamelohana sy ozona mandrakizay. Mety hifandray amin' ny famelan-keloka sy amin' ny fitiavana ary amin' ny hatsaram-pon' Andriamanitra ny fahasoavana. Tany Andrefana dia nodinihin' ireo teôlôjiana ny fifandraisan' ny fahasoavana sy ny safidin' ny olombelona; ka niadian-kevitra sy nifanoheran' izy ireo ny fahombiazana na ny fahampian' ny fahasoavana hahazoana famonjena. Niteraka fiheverana ny fanendren' Andriamanitra rahateo izay ho voavonjy na ny tsy ho voavonjy (predestinasiona) ny fiheverana ny fahasoavana.

Amin' ny fiangonana katôlika

Ao amin' ny fiangonana katôlika, "ny fahasoavana dia ilazana ny hatsaram-po fara tampony sy maimaimpoana ary tsy ara-drariny izay asehon' Andriamanitra ny olona, hatramin' ny mandrakizay, amin' ny fiantsoan' Andriamanitra ny olona hizara ny fiainany aminy. Ny fahasoavan' Andriamanitra no mamonjy antsika^[1].

Amin' ny fiangonana prôtestanta

Ho an' ny Prôtestanta dia ilazana ny fanomezana ny olombelona ny famonjena maimaimpoana ao amin' i Jesoa Kristy izay mitarika ho amin' ny finoana izany. Ny maha izy azy ny olona iray eo anatrehan' Andriamanitra dia tsy miankina amin' ny fitiavany an' Andriamanitra na noho ny toetra tsara ananany na ny fahamendrehany na ny toerany eo amin' ny fiarahamonina, fa ny fahasoavana irery ihany (latina: Sola gratia).

Amin' ny fiangonana ôrtôdôksa

Ho an'ny Ôrtôdôksa kosa, "ny foto-pampianarana ny amin' ny fahasoavana dia avy amin' ny tenim-pinoana mahafaobe ny amin' ny hery avy amin' Andriamanitra. Ny fahasoavana na fahazavana mampanana fomba araka an' Andriamanitra dia tsy ny maha Andriamanitra an' Andriamanitra fa ny heriny", hoy i Gregoire Palamas. Izany hery mampiray antsika amin' Andriamanitra izany no manatanteraka ny fahatongavantsika ho araka an' Andriamanitra^[2]. Ny fahasoavana dia ny fanomezan' Andriamanitra tombontsoa manokana tsy ara-drariny ho an' ny olombelona (ohatra, ny famonjena amin' ny alalan' ny fahasoavana).

Ny fahasoavana ao amin' ny finoana silamo

Raha ny amin' ny fahasoavana ao amin' ny finoana silamo, i Umar Sulayman al-Ashqar, sojaben' ny Fianarana ambony momba ny Lalàna silamo ao amin' ny Oniversiten' i Zarqa, ao Jordania, dia nanoratra fa "ny paradisa dia zavatra ambony lanja; tsy misy afaka mahazo azy amin' ny alalan' ny asany fotsiny, fa amin' ny alalan' ny fahasoavana sy ny indrafon' i Allah^[3]. Izany fanambaràna izany dia hamafisin' ny hadita: araka an' i Abu Huraira dia niteny ny mpaminany Mohamady indray andro hoe: "Tsy misy na dia iray aminareo afaka miditra any am-paradisa amin' ny alalan' ny asany ihany ... eny fa na dia izaho aza, fa tsy maintsy tafian' i Allah amin' ny fahasoavany sy ny indrafony"^[4].

Ny fahasoavana ao amin' ny fivavahana hindoa

Ao amin' ny fivavahana hindoa, ireo literatioram-pitiavam-bavaka ao India sy Nepaly dia ahitana firesahana betsaka ny amin' ny fahasoavana (izay atao hoe: kripka) amin' ny maha fanalahidy farany ilaina azy amin' ny fahatanterahan' ny tena ara-panahy^[5]. Araka ny olona sasany toa an' ilay olon-kendry taloha atao hoe Vasistha, ao amin' ny boky nosoratany, Yoga Vasistha, dia ny fahasoavana no fomba tokana hihoarana ny fanandevozan' ny fiainan' ny karma^[6]. Ilay filôzôfa hindoa atao hoe Madhvacharya, dia nilaza fa tsy fanomezan' Andriamanitra maimaimpoana ny fahasoavana fa zavatra ataon' ny olona ny hahazoana azy^[7].

Ny fahasoavana ao amin' ny sikisma

Ny sikisma dia fivavahana mino an' Andriamanitra tokana izay naorin' ny Gurû Nanak (1469-1539) tao amin' ny tapany avaratr' i India tamin' ny taonjato faha-15.

Ny fahasoavana, izay atao hoe nadar, araka ny fampianaran' ny sikisma, dia azo isan' andro amin' ny alalan' ny fanao ara-panahy, dia ny fisaintsainana lalina ny anaran' Andriamanitra (naam japna) sy ny fiarahana amin' ny mpivavaka (sat sangat) ary ny asa atao maimaimpoana ho an' ny hafa (sewa).

Mamaritra ny fiainan' ny olombelona ny karma, fa ny fahasoavan' Andriamanitra kosa manokatra ny varavaran' ny fanafahana. Ny fanarahana foto-pitsipika ho enti-miaina ao amin' ny fiarahamonina anjakan' ny lalàn' Andriamanitra amin' ny alalan' ny fanaovana asa soa andaniny sy ny fanetren-tena ankilany, ireo no asa mitondra fahasoavana. Isan' ny lalam-piainanan' ny mpino ny fitaizan-tena amin' ny hatsaram-panahy^[8].

Jereo koa

Loharano

↑ Famaritana hita ao amin'ny site de l'Église catholique en France nadika eto amin'ny teny malagasy [tahiry]
↑ Paul Ladouceur, « Introduction and translation: Vladimir Lossky, “The Doctrine of Grace in the Orthodox Church” », St Vladimir’s Theological Quarterly 58,1,‎ 2014, p. 69-85 (vakio eto [tahiry])
↑ Bassam Zawadi; Mansur Ahmed, Answering Common Questions on Salvation That Christians Pose to Muslims, notsidihina 01/01/2011
↑ "Toko faha-15: Tsy misy olona afaka hahazo ny Famonjena amin'ny alalan'ny asany fa amin'ny alalan'ny Famindrampon'ny Tompo", Sahih Muslim, Book 39 Archived Janoary 2, 2011 at the Wayback Machine, University of Southern California center for Jewish-Muslim engagement. Notsidihina 01/01/2011.
↑ Descent of divine grace The Hindu, June 30, 2005.
↑ Venkatesananda. "Yoga Vasistha - Daily Readings - Swami Venkatesananda". www.venkatesaya.com.
↑ Great Thinkers of the Eastern World, Ian McGreal.
↑ The Encyclopaedia of Sikhism tarihin'i Harbans Singh, tome III, p.152 sy ny manaraka, (ISBN 8173803498)

[1] Famaritana hita ao amin'ny site de l'Église catholique en France nadika eto amin'ny teny malagasy [tahiry]

[2] Paul Ladouceur, « Introduction and translation: Vladimir Lossky, “The Doctrine of Grace in the Orthodox Church” », St Vladimir’s Theological Quarterly 58,1,‎ 2014, p. 69-85 (vakio eto [tahiry])

[3] Bassam Zawadi; Mansur Ahmed, Answering Common Questions on Salvation That Christians Pose to Muslims, notsidihina 01/01/2011

[4] "Toko faha-15: Tsy misy olona afaka hahazo ny Famonjena amin'ny alalan'ny asany fa amin'ny alalan'ny Famindrampon'ny Tompo", Sahih Muslim, Book 39 Archived Janoary 2, 2011 at the Wayback Machine, University of Southern California center for Jewish-Muslim engagement. Notsidihina 01/01/2011.

[5] Descent of divine grace The Hindu, June 30, 2005.

[6] Venkatesananda. "Yoga Vasistha - Daily Readings - Swami Venkatesananda". www.venkatesaya.com.

[7] Great Thinkers of the Eastern World, Ian McGreal.

[8] The Encyclopaedia of Sikhism tarihin'i Harbans Singh, tome III, p.152 sy ny manaraka, (ISBN 8173803498)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]