Samaela
I Samaela dia arkanjely araka ny lovantsofina jiosy ao amin' ny Talmoda sy taorian' ny Talmoda. Nandray anjara tamin' ny fahotana tamin' ny fototra izy. Anjely potraka toa an' i Ezraela i Samaela.
Tamin' ny fahalavoany dia lasa mpiampanga na fahavalo izy (i Satana araka ny voalaza ao amin' ny Bokin' i Jôba), mpamitaka sy mpandringana (Mashita (Mashhit)) araka ny voalaza ao amin' ny Bokin' ny Eksôdôsy). Araka ny Kabala dia vadin' i Lilita (Lilith) izy.
Atao hoe סַמָּאֵל / Sammāʾēl, izay midika hoe "poizin' Andriamanitra", izy amin' ny teny hebreo; fa سمسمائيل / Samsama'il na سمائل / Samail kosa amin' ny teny arabo; mety hatao hoe Samala (Smal), Smila (Smil), Samila (Samil), na Samiela (Samiel).
Na dia maro amin' ny asany aza no mitovitovy amin' ny fiheveran' ny Kristiana an' i Satana, ka tonga amin' ny fampitoviana azy amin' ny anjely potraka indraindray, dia tsy voatery ho ratsy izy, satria heverina ho mitondra soa koa ny asany, toy ny fandringanana ny mpanota.
Ao amin' ny tafiky ny lanitra, izay manana adidy masiaka sy manimba matetika, izy, araka ny lahatsoratry ny Midrasa. Anisan' ny andraikitr' i Samaela lehibe indrindra araka ny lovantsofina jiosy ny maha anjelin' ny fahafatesana sy ny lohan' ny satana azy. Na dia manaiky ny fahotan' ny olona aza izy dia mbola anisan' ny mpanompon' Andriamanitra ihany. Miseho matetika ao amin' ny fitantarana ny Saha Edena izy ary nanomana ny fahalavoan' i Adama sy i Eva tamin' ny alalan' ny menarana araka ny asasoratra nandritra ny vanim-potoan' ny Tempoly Faharoa. Tsy endrik' i Samaela anefa ilay menarana fa biby nitaingenany toy ny rameva. Ao amin' ny fitantarana tokana dia inoana koa fa rain' i Kaina izy, ary mpiara-miasa amin' i Lilita (Lilith). Ao amin' ny literatioran' ny Talmoda sy ny an' ny Midrasa tany am-boalohany dia tsy mbola noheverina ho i Satana izy. Tamin' ny Midrasa taty aoriana dia nomena anarana hoe "lohan' ny satana" izy.
Amin' ny maha anjely mpiambina sy andrianan' i Rôma azy dia izy no fahavalon' i Israely. Tamin' ny fiandohan' ny kolontsaina jiosy tany Eorôpa dia natsangana ho tandindon' ny kristianisma i Samaela, noho ny fampitoviana azy tamin' i Rôma.
Ao amin' ny kôsmôlôjia gnôstika sasany, ny anjara asan' i Samaela amin' ny maha loharanon' ny faharatsiana azy dia nahatonga azy hampitovina amin' ny Demiorga, ilay mpamorona ny tontolo ara-materialy. Na dia azo inoana aza fa avy amin' ny loharano iray ihany ireo fitantarana roa ireo, ny fitantaran' ny Gnôstika an' i Samaela dia tsy mitovy amin' ny fitantaran' ny Jiosy izay manao an' i Samaela ho anjely sy mpanompon' Andriamanitra fotsiny.