Sôfia (gnôstisisma)

I Sôfia, miaraka amin' ny Fahalalana, dia lohahevitra lehbe ao amin' ny teôlôjia isan-karazany momba ny fahalalana teo amin' ny Kristiana voalohany navondronan' ilay heresiôlôga Ireneo amin' ny teny grika hoe γνωστικοί / gnôstikoi, izay midika hoe "fahalalana" na "olona nihambo ho manana fahendrena lalina".

Atao amin' ny teny grika hoe Σοφíα / Sophia sy amin' ny teny kôpta hoe ⲧⲥⲟⲫⲓⲁ / tsophia, izay midika hoe "fahendrena" ny hoe Sôfia. Ny Fahalalana kosa dia atao amin' ny teny grika hoe γνῶσις / gnôsis, sy amin'ny teny kôpta hoe ⲧⲥⲱⲟⲩⲛ / tsōwn.

Ny gnôstisisma dia teny niseho tamin' ny taonjato faha-17 izay nanitatra ny famaritana nomen' i Ireneo mba hampidirana ny finoana mifangaroharo hafa sy ny mistery grika-rômana.

Ao amin' ny gnôstisisma, i Sôfia dia fanahy vavy, mitovy amin' ny fanahin' olombelona nefa koa maneho ny iray amin' ny lafiny maha vavy an' Andriamanitra. Ny Gnôstika dia nihevitra fa izy no vavy kambana (grika: συζυγία / suzugía) amin' i Jesoa na Jesosy, izany hoe ny Ampakarin' i Kristy, ary ny Fanahy Masin' ny Trinite. Antsoina hoe Ἀχαμώθ / Akhamôth (grika) na חכמה / chokhmah (hebreo) sy Προύνικος / Prounikos (grika) izy indraindray. Ao amin' ny lahatsoratr' i Nag Hammadi, i Sôfia no eôna na fisehoana ambany indrindra amin' ny maha Andriamanitra.

Ny fedrà gnôstika momba an' i Sôfia dia ny tantaran' ny avonavona sy ny fahalavoan' ny andriamanitra kely Sôfia avy amin' ny lamina ambony ao amin' ny tontolon' ny andriamanitra, ka nahatonga ny fipoiran' ny tontolo materialy.