Ny fiteny mandeana na fiteny mandaika dia karazan' ny fiteny arameana atsimo-atsinanana ampiasain' ny fianakaviamben' ny Mandeana, izay monina any amin' ny faritra atsimo amin' i Iràka sy atsimo-andrefana amin' i Iràna, ao amin' ny bokim-pivavahany. Ny fiteny mandeana klasika dia mbola ampiasain' ny pretra mandeana amin' ny litorjia. Ny sampana vaovaon' ny fiteny mandeana klasika, izay fantatra amin' ny anarana hoe fiteny mandeana vaovao, dia tenenin' ny ampahany kely amin' ny Mandeana monina manodidina an' i Ahvaz sy ao atsimo amin' i Khorramshahr ao amin' ny faritanin' i Khuzestan (Iràna).

Ny fampiasana ny fiteny mandeana klasika amin' ny litorjika dia hita any Iràna (indrindra fa amin' ny faritra atsimo), any Bagdad (Iràka) ary any amin' ny diaspôra (indrindra fa any Etazonia, any Soeda, any Aostralia ary any Alemaina). Isan' ny fiteny arameana atsinanana izy io, izay fantatra amin' ny fampiasany be dia be ny zanatsoratra (mater lectionis miaraka amin' ny aleph, ny he fotsiny no eo amin' ny toerana farany, ny 'ayin, ny waw, ny yud) amin' ny fanoratana, ilay antsoina hoe tsipelina plene (abidy mandeana) ary ny habetsahan' ny fiantraikan' ny fiteny iraniana (persana) sy ny fiteny akadiana amin' ny voambolana, indrindra eo amin' ny sehatry ny fivavahana sy ny mistika.

Ny fiteny mandeana dia niharan' ny fiteny arameana jiosy palestiniana, ny fiteny arameana samaritana, ny fiteny hebreo, ny fiteny grika, ny fiteny latina, ankoatry ny fiteny akadiana sy ny fiteny partiana.

Jereo koa

hanova