Adôptianisma
Ny adôptianisma na adôptiônisma dia fampianaram-pinoana izay manambara fa tsy tonga zanak' Andriamanitra i Jesoa raha tsy natsangan' Andriamanitra ho zanany tamin' ny nanaovana batisa azy tao amin' ny ony Jordana. Tamin' ny taonjato faha-2 no nisehoan' izany fampianarana izany tao amin' i Teôdôtôsy avy any Bizantioma. Te hamerina izay heveriny ho mônôteisma madio i Teôdôtôsy tamin' izany. Nanohana ilay fampianarana koa i Paoly avy any Samôsata tamin' ny taona 268. Tamin' ny taonjato faha-8 tao Espaina dia nandray izany fampianarana izany ny arseveka Elipando avy any Tôledo sy i Feliksa avy any Orgela (Urgell) izay evekan' io tanàna io.
Fiforonan-teny
hanovaNy teny hoe adôptianisma na adôptiônisma dia fanagasiana teny vazaha (frantsay, anglisy, ...) avy amin' ny hoe adoption izay midika hoe "fananganana anaka" na "fananganan-jaza".
Ny fampianarana ny amin' ny adôptianisma
hanovaNiteraka fifanoheran-kevitra teo amin' ny samy teôlôjiana ny fampianarana ny adôptianisma nandritra ny dimy ambin' ny folo taona nanomboka tamin' ny fiafaran' ny taonjato faha-8 tao Espaina sy tao Frantsa. Tamin' ny taona 794 dia nanoratra taratasy ho an' ny evekan' Frantsa sy ho an' i Feliksa avy any Orgela i Elipando evekan' i Tôledo mba hanambaràny fa ny persônan' ny Zanak' Andriamanitra dia tsy mitovy amin' ny an' ilay zanak' i Jôsefa. Aminy dia zanak' i Maria irery ihany i Kristy ka tsy tonga zanak' Andriamanitra raha tsy tamin' ny nananganan' Andriamanitra azy ho zanany tamin' ny fanaovan' i Joany batisa azy. Amin' ny ankapobeny dia mandà ny fiteraham-birijiny an' i Kristy ny Adôptianista.
Fanamelohana ny adôptianisma
hanovaNambara fa fampianaran-diso ny adôptianisma tamin' ny faramparan' ny taonjato faha-2 ary nohelohin' ny mpivory tao amin' ny sinôdan' i Antiôka sy tao amin' ny kônsily voalohany tao Nikea izay namaritra ny fampianarana ny amin' ny Trinite sady nanao an' i Jesoa (na Jesosy) ho Zanaka na Teny naterak' Andriamanitra ao amin' ny Fanekem-pinoana nikeana. Ny papa Viktorio I koa dia nanambara ny maha fampianaran-diso ny adôptianisma.
Ny adoptianisma dia nohelohin' ny papa Adriano I ka nisaina ho fampianaran-diso. Nanameloka azy koa avy eo ny kônsily (na sinôda) tao Frankfort nampanaovin' i emperora Charlemagne tamin' ny taona 794 araka ny torohevitr' i Paolino avy any Akoileia sy i Alkoino sy i Benedikto avy any Aniana ary i Leidrado avy any Liôna. Ny sinôda tanao tao Rôma tamin' ny taona 799.
Niaraka tamin' i Alkoino i Charlemagne mba hiady amin' io fampianarana io sady mba hampodiana amin' ny laoniny ny maha iray ny Vahoaka Kristiana tao amin' ny Empiran' ny Tany Andrefana. Manoloana ny fahalemen' ny Kristiana tao Espaina izay teo ambany fahefan' ny Miozolmana dia nanohana ny Fiangonana ny emperora tamin' ny fiandaniany amin' ny papa. Nataon' ny emperora koa izany mba hamerenany ny ampahan' ny fahefany ara-pôlitika ao amin' ireo faritra azon' ny Miozolmana. Niaro ny empira kristiana tamin' ny fampiasana ny sabatra izy ka i Alkoino no nanampy ny papa tamin' ny alalan' ny sabatry ny foto-pampianarana: izany no atao hoe foto-pampianaran' ny sabatra roa, izay iarovan' ny papa ny finoana sy iarovan' i Charlemagne ny empira kristiana latina.
Niala ampahibemaso tamin' ny fanarahana ny adôptianisma i Feliksa rehefa noterena tao amin' ny kônsily natao tao Ratisbonne tamin' ny taona 792 tao Bavaria (na Baviera na Bayern), avy eo nosamborin' ny papa Leôna izy ka nogadrainy noho izy heverina fa niverina indray tamin' ny fampianaran-diso izay efa nialany. Maty tao am-ponja tao Lion i Feliksa tamin' ny taona 818.
Ny adôptianisma amin' izao andro vaovao izao
hanovaAo amin' ireo fiangonana onitariana dia ahitana endrika adôptianisma nandritra ny taonjato faha-18 izay mandà ny fiteraham-birijiny an' i Jesoa (na Jesosy) araka ny fomba fijerin' i Joseph Priestly sy ny hafa koa.
Misy endrika adôptianisma koa ny ao amin' ny soratr' i James Strang, izay nitarika ny Fiangonan' i Jesoa Kristy ho an' ny Olomasin' ny Andro Farany taorian' ny nahafatesan' i Joseph Smith tamin' ny taona 1844. Ao amin' ny Book of the Law of the Lord ("Bokin' ny Lalàn' ny Tompo") nosoratany, izay lazainy fa avy tamin' ny soratanana tranainy hitan' i Strang ka nanaovany dikan-teny. Nanaovany fivoasana izany ka nomeny lohateny hoe "Note on the Sacrifice of Christ" ("Fanamarihana ny amin' ny Soron' i Kristy") izay anazavany ny foto-pampianarany ny amin' izany. Araka ny ambaran' i Strang dia zanaka avy amin' ny fifanambadian' i Maria sy i Jôsefa i Jesoa nefa voafidy talohan' ny fotoana rehetra mba hatao Mpamonjy ny olombelona, nefa tsy maintsy natera-dray sy reny toy ny olombelona mety maty izy (fa tsy zanaka nateraky ny Ray na ny Fanahy Masina) mba ho afaka hanatanteraka ny anjara asa maha Mesia azy. Nanambara i Strang fa ilay Kristy teto an-tany dia natsangana ho zanak' Andriamanitra tamin' ny fahaterahany, ary nambara miharihary izany tamin' ny Fiovan-tarehy teo an-tendrombohitra. Rehefa noporofoiny tamin' Andriamanitra ny fitondran-tenany tsy nisy ota dia afaka natao sorona ho an' ny fahotan' ny olombelona rehetra izy, talohan' ny fitsanganany amin' ny maty sy ny fiakarany any an-danitra.