Wikipedia

Sonà

Ny sonà, izay atao amin' ny teny arabo hoe سُنَّة‎ / sunna, izay midika ara-bakiteny hoe "lalàna" na "lovantsofina", dia manondro ny lovam-pampianarana sy ny fanaon' ny mpaminany silamo Mohamady, ary filamatra ho an' ny ankamaroan' ny Mozilmana. Io no heverina ho ny zavatra narahin' ny Mozilmana tamin' ny andron' i Mohamady ary nampitaina tamin' ny taranaka taty aoriana[1]. Araka ny rijan-kevitra silamo klasika[2], ny sunna dia voarakitra ao amin' ny hadita (ny fampandriana an-tsoratra ny fampitana am-bava ny fampianarana sy ny asa ary ny teny, ny fanomezan-dalana mangina na ny tsy fankatoavan' i Mohamady), izay mitambatra miaraka amin' ny Kor'any (boky masin' ny silamo ary heverin' ny Mozilmana ho tenin' Andriamanitra) ho fanambaràna avy amin' Andriamanitra izay azon' i Mohamady[2] ka noho izany loharanon' ny lalàna silamo (sharia) sy ny teôlôjia (kalâm)[3][4].

I Mohamady, mpaminanin' ny finoana silamo, (eto ankavanana, tamin' ny sora-tanana persiana tamin' ny Andro Antenatenany), dia heverina ho filamatra alain' ny ankamaroan' ny Mozilmana tahaka, amin' ny alalan' ny fanarahana ny sunna (ny fitsipiny, ny lalàny, ny tolo-keviny) hita ao amin' ny hadita (ny fitambaran' ny teniny sy ny asany ary ny fihetsiny), izay mikendry ny hampiharihary mazava sy amin' ny antsipiriany izay lazain' Andriamanitra ao amin' ny Kor'any.

Araka ny finoana silamo dia i Mohamady no ohatra tsara indrindra ho an' ny Mozilmana[5] ary ny andininy maro ao amin' ny Kor'any dia milaza ny fitondrantenany fakan-tahaka ary mibaiko ny mpanara-dia azy hankatò azy. Ny sunna dia manome fototra, tsy ho an' ny fototry ny lalàna sy fombafomban' ny finoana silamo ihany, toy ny fomba fivavahana (salat), fa koa amin' ny asa andavanandro, toy ny didy hanapahana ny hoho na ny halavan' ny volombava[6].

Nandritra ny vanim-potoana talohan' ny silamo dia nampiasaina ny teny hoe "sunna" mba hanondroana ny "fomba fanao", na tsara na ratsy[7]. Tany am-piandohan' ny vanim-potoana silamo, io teny io dia nanondro izay ohatra tsara napetraky ny olona taloha, anisan' izany i Mohamady[7] sy ny mpanara-dia azy (sahaba)[3][8]. Fanampin' izay, tsy voatery mifandray amin' ny hadita ny sonàn' ny mpaminany[9].

Ny hevitra klasikan' ny teny hoe sunna izay manjaka ankehitriny dia nampidirina taty aoriana tamin' ny faran' ny taonjato faharoan' ny finoana silamo, raha teo ambany fitarihan' ilay manam-pahaizana Ash-Shâfi'î, ny ohatr' i Mohamady araka ny voalaza ao amin' ny hadita dia lasa mialoha laharana ny ohatra hafa rehetra napetraky ny fahefana hafa. Ny teny hoe al-sunnah, taty aoriana, lasa noheverina ho ny sonàn' i Mohamady[7] irery ihany, mifototra amin' ny hadita[10]. Ny fampitana am-bava ny sunna koa dia fomban-drazana tao amin' ny Saikinosin' i Arabia, ary rehefa niova ho amin' ny silamo ny Arabo dia nampiditra io fomban-drazana io tao amin' ny fivavahany[11].

Ny sonàn' i Mohamady, mifototra amin' ny hadita, dia ahitana ny teniny manokana (sunna qawliyyah), ny fahazarany, ny fanaony (sunna fiiliyyah), ary ny fankatoavany mangina (sunna taqririyyah)[12]. Ao amin' ny finoana silamo, ny teny hoe "sunna" dia ampiasaina hilazana ireo adidy ara-pivavahana izay tsy voatery hatao, toy ny vavaka fanampiny ataon' ny mozilmana (sunna salat) ankoatry ny vavaka dimy tsy maintsy atao isan' andro[13].

Ny fahasamihafana eo amin' ny fandikana ny sunna dia misy ao amin' ny tontolo mozilmana, noho izany, tsy toy ny Mozilmana sonita, ny Mozilmana siita dia manaraka ny fahefan' ny imamo roa ambin' ny folo, ny Mozilmana sofy dia milaza fa nampita ny soatoavin' ny sunna "tamin' ny alalan' ny andiam-pampianarana sofy" i Mohamady, ary ny Koranista dia tsy manaiky tsotra izao ny sonàn' i Mohamady satria laviny tanteraka ny hadita rehetra.

Jereo koa

hanova

Loharanjo sy fanamarihana

hanova
  1. ↑ M.A. Qazi et Mohammed Saʿid El-Dabbas, A Concise Dictionary of Islamic Terms, Lahore, Pakistan, Kazi Publications, 1979, p. 65
  2. ↑ 2,0 et 2,1 Brown, Rethinking tradition in modern Islamic thought, 1996: p.7
  3. ↑ 3,0 et 3,1 Khaled Abou El Fadl, "What is Shari'a?", ABC Religion and Ethics,‎ 22 mars 2011 (vakio eto [arsiva])
  4. ↑ "What is the Difference Between Quran and Sunnah?" [arsiva] », in Ask a Question to Us
  5. ↑ Amin Ahsan Islahi,  Mabadi Tadabbur i Hadith ["Fundamentals of Hadith Interpretation"], Lahore, Al-Mawrid, 1989, « Difference between Hadith and Sunnah"
  6. ↑ Brown, Rethinking tradition in modern Islamic thought, 1996: p.1
  7. ↑ 7,0 7,1 et 7,2 Juynboll, G.H.A. et Th. Bianquis, "Sunnah", dans C.E. Bosworth, Encyclopaedia of Islam, vol. 9, P. Bearman, 1997, 2nd éd., 878–879 p.
  8. ↑ Shahul Hameed, "Why Hadith is Important Archived Oktobra 18, 2022 at the Wayback Machine" [arsiva], onislam.net, 24 Nôvambra 2014
  9. ↑ Brown, Rethinking tradition in modern Islamic thought, 1996: p.10-12
  10. ↑ Brown, Rethinking tradition in modern Islamic thought, 1996: 10-12, p.14
  11. ↑ Ignác Goldziher, Introduction to Islamic Theology and Law, Princeton, NJ, Princeton UP, 1981 (ISBN 978-0691072579, vakio eto [arsiva] ), 231 [arsiva]
  12. ↑ Nasr, Seyyed H. "Sunnah and Hadith". World Spirituality: An Encyclopedia History of the Religious Quest. 19 vols. New York: Crossroad Swag. 97–109.
  13. ↑ Shahul Hameed, "Why Hadith is Important Archived Oktobra 18, 2022 at the Wayback Machine" [arsiva], OnIslam, 24 Nôvambra 2014
Hita tao amin'ny "https://mg.wikipedia.org/w/index.php?title=Sonà&oldid=1073749"