Ny sokatra dia mamorona filaharam-biby anisan' ny mandady, misy hazon-damosina efa-tongotra izay manana karan-doha tsy misy lempom-pihirifana sy manana akorany misy plastrôna manandrify ny kibo sy ny harany eo an-damosina, mifandray amin' ny alalan' ny karazana tetezana roa amin' ny ilany havia sy havanan' ny vatany. Voatsinjata telo araka ny mahazatra ny sokatra: ny sokatra an-tanety (misy karazana 70 eo ho eo), sy ny sokatra an-dranomamy (misy karazana 260 eo ho eo), ary ny sokatra an-dranomasina (misy karazana 7).

Soka-dranomasina maitso

Manatody ny sokatra ary isaky ny 10 ka hatramin' ny 12 volana ny fanatodizany. Mitombo haingana aloha ny sokatra mbola kely, avy eo mihamiadana izany fitombony izany. Arakaraka ny karazany dia misy ny sokatra tsy mihinana afa-tsy zavamaniry, sy ny mpihinan-kena na mihinan-trondro, ary ny mpihinana karazan-tsakafo maro. Misy ny karazan-tsokatra izay mampiditra ny lohany any anaty harany amin' ny alalan' ny fampiforetany ny vozony ho toy ny "S" (ambony ambany) sy ireo izay mampitsivalana ny vozony miankavanana na miankavia.

Tamin' ny volana Desambra 2019 dia fianakavian-sokatra miisa 14 no mitsinjara amina vondron-karazana miisa 86 sy karazana miisa 343. Ankoatra ny faritry ny tendrontany dia miparitaka amin' ny ampahany betsaka amin' ny Tany ireo biby mangatsia-dra ireo ary afaka miaina any amin' ny toeram-ponenana tena samy hafa. Atahorana ho lany tamingana ny 42 % amin' ireo karazana ireo, noho ny fahapotehan' ny toeram-ponenany na noho ny fihazana tafahoatra. Amin' ireo tranga roa ireo dia tena mavesa-danja ny asan' ny olombelona, na dia eo aza ny fiarovana ireo biby ireo.

Tantara

hanova

Inoana ho tamin' ny fotoan' ny dinôzôro, 200 tapitrisa taona tany aloha tany, no nisian' ny sokatra voalohany. Ady hevitra be ny momba ny tena razambeny marina.

Fiarovana

hanova

Ny ankabeazan' ny sokatra dia arovana, koa amin' ny ankapobeny dia tsy azo atao ny miompy, mividy na mivarotra sokatra, ary indrindraindrindra ny manondrana azy ireny. Any andafy dia azon' ny olona te hifandray akaiky amin' ny sokatra atao ny manatona ivon-toerana fiompiana sy fiarovana azy ireny ary mirotsaka ho mpanampy terem-panahy.

Misy fifanarahana CITES natao tany Washington mitanisa ny karazan-tsokatra tsy azo avarotra. Sazy mafy no setrin' ny fandikana izany fitsipi-pifehezana izany.

Ny fahalotoan' ny tontolo iainana, ary singanina manokana amin' izany ny ateraky ny harona plastika, eo koa ny fampiasana harato ary ny fiovan' ny toetany no antony voalohany mahalany tamingana ny sokatra.

Sakafo

hanova

Maro samihafa ny sakafon' ny sokatra, arakaraka ny karazany. Ny sasany mihinana zavamaniry, ny hafa mihinana nofom-biby, misy koa ny sady mihinana zavamaniry no mihinana nofom-biby.

Amin' ny ankapobeny dia mihinana zavamaniry ny sokatra an-tanety: ravinkazo na voankazo samihafa, mety hiampy sifotra koa indraindray. Tsy tokony homena hena, nofon-trondro, sakafon' alika na sakafon-tsaka, paty, vary, mofo na ronono izy ireny; hohaniny soa aman-tsara ireny kanefa tena mety hanimba ny fahasalamany (mampiova endrika ny harany, mampihena ny fahelam-piainany...).

Ny sokatra an-drano indray anefa dia sady mihinana zavamaniry no mihinana nofom-biby ihany koa. Matetika dia amin' ny fahatanorany izy no mihinan-kena ary avy eo manjary mizatra zavamaniry arakaraky ny fandrosoan' ny taonany.

Tomban-taona iainana

hanova

Marina fa ela velona ny sokatra, nefa vitsy ihany kosa ny maharitra taonjato iray. Ny salanisam-pahaveloman' ny sokatra dia eo amin' ny 50 taona eo ho eo. Anisan' ny fahela velona voarakitra ny an' ilay sokatra atao hoe Harriet, sokatra mankadiry tany amin' ny Vondronosy Galapagos, izay naharityra 175 taona, na ny an' i Adwaita, sokatra mankadiry tao Seisly izay nolazaina fa maty tamin'ny faha-250 taonany.

Lahy sa vavy?

hanova

Mahatsikaiky ny hahatonga ny atodin-tsokatra sasany ho lahy na vavy: raha akotrika ao anaty fasika mangatsiatsiaka (20 °C) na mafana be (40 °C) hono ny atodiny dia miteraka sokatra vavy, nefa raha maripana antonontonony kosa dia manome sokatra lahy.

Afaka fantarina ihany koa ny sokatra lahy na vavy efa lehibe. Somary milentika ny kibon' ny lahy raha toa ka mivohitra kosa ny an' ny vavy. Sady manamora ny firaisana izany no manamora ny fanatodizana ihany koa. Ny hohon' ny sokatra lahy koa dia somary mibiloka sy lava, nefa mahitsy sy fohy kokoa ny an' ny vavy. Fanampin' izay dia lehibe kokoa ny rambon' ny sokatra lahy raha miohatra amin' ny an' ny sokatra vavy.

Ny sokatra vao foy dia tsy fantatra na lahy na vavy. Mila miandry eo amin' ny 3 na 4 taona eo vao afaka inoana ny mahalahy na mahavavy azy.

Arribada

hanova

Amin' ny fotoana maha-iva indrindra ny ranomasina sy ny onja dia miara-manatody ny sokatra eny amin' ny morontsiraka. Io no atao hoe arribada.

Fiheverana momba ny sokatra

hanova

Amin' ny fisainana tatsinanana dia midika fahendrena, fahela velona, tsy fahafatesana, ary ny Tany ny sokatra[1].

Jereo koa

hanova

Sehatra momba ny sokatra eto Madagasikara

hanova

Sehatra miteny anglisy

hanova

Sehatra amin' ny teny alemanina

hanova
  • "Cuora amboinensis Kamaroma", Rui Pessoa,2007, Lisbon, Portugal

Sehatra amin' ny teny italiana

hanova

Sehatra amin' ny teny espaniôla

hanova

Sehatra amin' ny teny neerlandey

hanova

Sehatra momba ny lalàna

hanova

Sehatra ahitana sary ahafahana mamantatra ny karazan' ny sokatra iray

hanova

Sehatra momba ny fiarovana ny sokatra an-dranomasina

hanova

Ny krizy lehibe mahazo ny sokatra any Azia

hanova

Sehatra hafa

hanova

Loharano sy fanamarihana

hanova
  1. Lahatsoratra momba ny dikan'ny sokatra Archived Novambra 6, 2005 at the Wayback Machine nataon'ny mpikambana amin'ny Wikipédia anankiray tamin'ny taona 2004.