Rafandrana
Rafandrana dia olo-malaza teo amin' ny tantaran' i Madagasikara, indrindra mifandray amin' ny tarana-mpanjaka merina sy ny nanotrenana an' Antananarivo. Mpanjaka vazimba resin' ny Merina, nefa razamben' ny tarana-mpanjaka tao amin' ny Fanjakan' Imerina izy. Vavolombelon' ny fifampikasohana sy ny fiovan' ny fahefana teo amin' ny foko samihafa nanerana an' i Madagasikara ny tantarany.
Tantara
hanovaFantatra indrindra amin' ny maha mpanjaka vazimba azy Rafandrana. Ny Vazimba no mponina voalohany teto Madagasikara talohan' ny nahatongavan' ny razamben' ny Merina. Tany am-piandohan' ny taonjato faha-17 (taona 1610-1630) dia resin' i Andrianjaka, mpanjaka merina, ny avo indrindra tamin' ny tendrombohitra roa ambin' ny folo tao Imerina, dia Analamanga izany, izay teo ambany fahefan-dRafandrana tamin' izany fotoana izany. Teo amin' io tendrombohitra io no nanorenan' Andrianjaka ny rovany, ka nipoiran' Antananarivo.
Na dia resin' Andrianjaka aza izy, dia heverina ho razamben' ny tarana-mpanjaka merina ihany. Misy loharano milaza fa taranany Rafohy sy Rangita, mpanjakavavy roa mpanorina ny fahefa-mpanjaka merina (tamin' ny taonjato faha-15 sy faha-16), ary mbola antsoina hoe Vazimba. Izany dia manondro ny fifamatorana ara-panambadiana na endri-pifandraisana hafa eo amin' ny Vazimba sy ny razamben' ny Merina.
Ny toerana manan-tantara misy an' Ampandrana (iray amin' ny tendrombohitra roa ambin' ny folo) dia heverina ho toerana nahaterahan' ny fanjakan' ny Merina. Araka ny lovantsofina dia nipetraka tao Rafandrana rehefa avy niady tamin' ny Vazimba. Izy ihany koa no heverina ho voalohany nampiasa lefono misy lelany vy, ka izany no nahafahan' ny tafika nentiny nandresy ny Vazimba hafa. Ny Lapan' ny fitsarana tamn' ny andron-dRanavalona II ao Antananarivo dia ao Ambatondrafandrana, ho fanomezam-boninahitra ny mpanjaka telo voalohany tao Antananarivo.