Pistisy Sôfia
Ny Pistisy Sôfia dia asasoratra gnôstika hita tamin' ny taona 1773, nosoratan' ny Grika tao Ejipta tamin' ny teny grika teo anelanelan' ny taonjato faha-3 sy faha-4 taor. J.K. (manodidina ny taona 330), voatahiry ao amin' ny dikan-teny kôpta nosoratana manodidina ny taona 350. Amin' ny teny grika dia atao hoe Πίστις Σοφία / Pistis Sophia, izay midika hoe "Finoana sy Fahendrena" na "Finoan' ny Fahendrena", ity lahatsoratra ity. Ny sora-tanana misy, izay lazain' ny manam-pahaizana sasany nosoratana tamin' ny faramparan' ny taonjato faha-4, dia mitantara ny fampianaran' ny antokon' ny Gnôstika iray momba an' i Jesoa na Jesosy niova tarehy tamin' ny mpianatra tafavory, anisan' izany i Maria reniny sy i Maria Magdalena ary i Marta. (Amin' io toe-javatra manodidina io, ny hoe "niova tarehy" dia manondro an' i Jesoa taorian' ny nahafatesany sy ny nitsanganany tamin' ny maty, fa tsy ilay zava-nitranga nandritra ny androm-piainany izay niresahany tamin' i Mosesy (na Môizy) sy Elia teo an-tendrombohitra.)
Ao amin' io andinin-teny io, i Jesoa nitsangana tamin' ny maty dia nandany iraika ambin' ny folo taona niresaka tamin' ny mpianany, nampianatra azy ireo ny zava-miafina ambany. Rehefa afaka iraika ambin' ny folo taona, dia mahazo ny tena fitafiany izy ary afaka manambara ny zava-miafina ambony nohajain' ity vondrona ity. Ny zava-miafina sarobidy dia mifandray amin' ny kôsmôlôjia saro-drafitra sy fahalalana ilaina mba hahatongavan' ny fanahy any amin' ny fanjakan' Andriamanitra ambony indrindra.
Ny ampahany be amin' ny boky roa voalohany ao amin' ny sora-tanana dia natokana hanoritsoritana ny fedrà momba ny fahalavoana sy ny famerenana amin' ny laoniny an' ilay fantatra amin' ny anarana hoe Pistis Sophia, indrindra amin' ny fanomezana antsipiriany izay mifanindran-dalana amin' ny vavaka fibebahany sy ny Salamo ary ny Antsan' i Sôlômôna manokana.
Na dia andriamanibavy lehibe i Sôfia (Sophia) ao amin' ny lahatsoratra sy rafitra gnôstika maro, ao amin' ny Pistis Sophia dia nipoitra sy monina ivelan' ny fanjakan' andriamanitra izy. Ny fahalavoany sy ny fanavotana azy dia mifanitsy amin' ny dikan-tenin' ilay fedrà momba an' i Sôfia toy ny hita ao amin' ny Apôkrifan' i Joany, fa ny hetsika rehetra dia mitranga ao amin' ny eôna materialy, ary tsy azo averina amin' ny toerany izy afa-tsy ao amin' ny eôna fahatelo ambin' ny folo, ivelan' ny Fanjakan' ny Fahazavana.