Môdernisma ao amin' ny Eglizy Katôlika

Ny môdernisma ao amin' ny Eglizy Katôlika dia ireo fomba fijery ara-teôlôjia sy fanoloran-tena ara-potokevitra izay niezaka nampifanaraka ny katôlisisma amin' ny kolontsaina môderna, indrindra fa ny fanakarana ny Baiboly sy ny lovam-pampianarana katôlika amin' ny alalan' ny famakafakana anaovana tsikera ara-tantara sy ny fivoarana vaovao ara-pilôzôfia sy ara-pôlitika izay naseho hatramin' ny faramparan' ny taonjato faha-19 sy fiandohan' ny taonjato faha-20, ka niitatra hatraty amin' ny taonjato faha-21. Ireo fiheverana ireo dia miavaka noho ny fisarahany amin' ny fampianarana katôlika mahazatra, vokatry ny rijan-kevitra ara-pilôzôfia sy ara-tantara ary ara-psikôlôjia tamin' ny taonjato faha-20, sy noho ny antso ho amin' ny fahalalahan' ny fieritreretana, ary nomelohin' ny papa Pio X ho fahotana izany ao amin' ny taratasin' ny papa (ensiklika) atao hoe Pacendi Dominici Gregis.

Fitsotsoriky ny Môdernista, sary ao amin' ny Christian cartoons nataon' i E. J. Pace tamin' ny taona 1922. Indreto ny ambaratonga: kristianisma → Tsy tsy mety diso ny Baiboly → Tsy natao araka ny endrik' Andriamanitra ny olombelona → Tsy nisy fahagagana → Tsy nisy ny fiterahjam-birjiny → Tsy misy Andriamanitra → Tsy misy ny fanavotana → Tsy misy ny fitsanganan-ko velona → Agnôstisma → Tsy mino an’ Andriamanitra

Misy vanim-potoana lehibe maromaro azo avahana ny môdernisma katôlika:

• ny krizy môdernista izay nanomboka tamin' ny faran' ny taonjato faha-19 ka hatramin' ny fiandohan' ny taonjato faha-20;
• ireo fahasahiranana isankarazany nianjady amin' ny hetsika heverina ho "môdernista" toa ny Le Sillon tao amin' ny Eglizy Katôlika;
• ny Teôlôjia Vaovao (Nouvelle Théologie) izay niseho tamin' ny taompolo 1930, izay, tamin' ny vanim-potoana taorian' ny Ady Lehibe Faharoa, nomelohin' i Pio XII izay natahotra ny hiverenan' ny krizy môdernista;
• ary farany ny vanim-potoana taorian' ny kôsily, nanomboka tamin' ny Vatikàna II ka hatramin' izao, izay ifanoheran' ny mpandala ny ny tradisiônalisma sy ny môdernisma.