Fiteny hebreon' ny Baiboly
Ny fiteny hebreon' ny Baiboly na fiteny hebreo biblika na fiteny hebreo klasika na fiteny hebrion' ny Baiboly na fiteny hebrio biblika na fiteny hebrio klasika na dia endriky ny fiteny hebreo (na fiteny hebrio) nanoratana ny Baiboly hebreo (na Baiboly hebrio) teo anelanelan' ny taonjato faha-12 sy faha-2 tal. J.K. Mety nifanahaka amin' ny fiteny fenisiana izy tamin' izany satria mifanakaiky ireo fiteny roa ireo. Nosoratana tamin' io endriky ny fiteny hebreo io koa ny soratanana rehetra hita tao Komràno (atao hoe Sora-tanam-piraketan' ny Ranomasina Maty) teo anelanelan' ny taona 1947 sy 1956. Ny ankamaron’ ireo boky apôkrifan' ny Baiboly anefa dia voasoratra tamin' ny fiteny arameana.
Atao amin' ny teny hebreo hoe עִבְרִית מִקְרָאִית / ivrit miqra'it na לְשׁוֹן הַמִּקְרָא / leshon ha-miqra ny fiteny hebreon' ny Baiboly. Ao amin' ny Baiboly anefa dia tsy atao hoe "hebreo" io fiteny io fa שפת כנען / sefat kena'an ("fitenin' i Kanaana") na יהודית / Yehudit ("Jodeana", "Jiosy").
Ao amin’ ny Baiboly, indrindra ao amin' ny boky voalohany, ny Genesisy (amin' ny teny hebreo: בְּרֵאשִׁית / Bereshit), dia ahitana ny soratra hoe אברם העברי (Abram ha-’ibri izay midika hoe "Abrama ilay Hebreo" nefa tsy milaza io lahatsoratra io fa niteny hebreo i Abrama na ny taranany. Ny teny hoe hebreo na hebrio dia mety avy amin' ny fitenenana hoe מעבר לנהר / me-’eber la-nahar ("avy eny am-pitan' ny ony"), izay manondro ny fiavian' i Abrahama. Nanomboka tamin' ny taonjato faha-3 tal. J.K. dia nampiasa ny fiteny arameana ny Jiosy tao Palestina (faritra) tamin' ny fiainany andavanandro sy tamin' ireo literatiora ivelan' ny fivavahana. Fiteny ampiasanina amin' ny fivavahana izao ny fiteny hebreo biblika ka hafa fa tsy mitovy amin' izay tenenin' ny vahoaka andavanandro ankehitriny.
Tsy ampy voambolana ny fiteny hebreo biblika izay tsy ahitana afa-tsy voanteny latsaky ny 8 000 ka ny 2 000 dia voanteny tsy miseho ao amin' ny Baiboly hebreo afa-tsy indray mandeha monja, ary ireo teny ireo dia voaforona tamin' ny fototeny miisa 500. Ny voanteny grika tamin'izany fotoana izany anefa dia efa nahatratra 120 000 isa. Azo antoka fa nisy voanteny hafa maro kokoa nampiasain' ny vahoaka ho fanampin' izay hita ao amin' upny Tanakh nefa nanjavona izany.
Ny fiteny hebreo ao amin' ny Baiboly dia maneho ny dingam-pivoaran' io fiteny io eo amin' ny fototeny foronin-drenifeo sy ny rafi-janapeo izay natovon' ny Masôreta tamin' ny Andro Antenatenany. Ahitana taratra ny fiovana isam-paritra koa ny ao amin' ny Baiboly, ka isan' izany ny fahasamihafan' io fiteny io ao amin' ny Fanjakana Avaratra (na Fanjakan' i Israely) sy ny Fanjakana Atsimo (na Fanjakan' i Jodà).
Ny fiteny hebreo biblika dia nosoratana tamin' ny fomba fanoratana samihafa. Tamin' ny manodidina ny taonjato faha-12 tal. J.K. hatramin' ny taonjato faha-6 tal.J.K. dia nampiasaina ny abidy paleô-hebreo. Io fomba fanoratana io no mbola notazonin' ny Samaritana, izay mampiasa ny abidy naterak' izany hatramin' izao. Na dia izany aza dia nisolo tsikelikely ny abidy paleô-hebreo ny abidin' ny Empira Arameana teo amin' ny Jiosy taorian' ny fahababoana tany Babilôna, ary izany no lasa loharanon' ny abidy hebreo ankehitriny. Ireo rafi-panoratana ireo dia samy tsy ahitana litera banga afaka maneho ny feo rehetra ao amin' ny Baiboly hebreo, na dia hita tao amin' ny fanoratana sy fandikana ny Baiboly amin' ny teny grika sy teny latina tamin' izany fotoana izany.