Wikipedia

Fianarana ny fanatontoloana

Ny fianarana ny fanatontoloana dia fianarana ambaratonga ambony mikasika ny pôlitika, toekarena, ny tontolo iainana ary ny fifandraisana ara-kolontsaina izay misy fiantraikany amin’ izao tontolo izao. Ny fianarana ny fanatontoloana dia mahakasika sehatra isan-karazany toy ny fifandraisan’ ny tsena, ny fifamoivoizan’ ny entana, ny fifandraisana maneran-tany sy ny fanjifiana, ny mpitsoa-ponenana, ny mpifindra monina ary ny fifamoivoizan’ ny olona maneran-tany [1]. Tafiditra ao anatin’ ny fianarana ny fanatontoloana ihany koa ny fifandraisana ivelan’ ny firenena sy ny an-toerana satria miresaka mikasika ny fiovana an-kapobeny izy. Ny fandrantoana ny fianarana ny fanatontoloana dia ahitana ihany koa asa fikarohana eny ifotony na amin’ ny taranja manokana izay mahaliana.

Ny fianarana ny fanatontoloana dia mety ahitana ny fianarana na ny fanabeazana mikasika ny firaisam-pirenena. Ny fianarana momba ny firaisam-pirenena dia mifantoka kokoa amin’ ny fifandraisana misy amin’ ny sisin-tany sy ny anatiny, izay lafiny hafa isehoan’ ny fianarana mikasika an’ izao tontolo izao. Toy izany ihany koa, ny fanabezana mikasika ny firaisam-pirenena dia mifandraika bebe kokoa amin' ny fampandrosoana ny fanabeazana mikasika ny fifandraisan’ ny firenena sy ny andrim-panjakana eo amin’ ny lafiny iraisam-pirenena. Amin' ireo tranga roa ireo, ny hevitry ny teny "firenena" dia mivelatra kokoa, ny fianarana mikasika izao tontolo izao dia manana sehatra malalaka kokoa, manomboka amin’ ny eo an-toerana hatramin’ ny maneran-tany.

Tantara sy ny mombamomba

hanova
 
lopy
Lahatsoratra antsipirihany : Fanatontoloana.

Ny fandrosoan’ ny fianarana ny fanatontoloana amin’ ny fanabeazana araky ny sehatry ny varotra sy ny fanodinana dia vokatry ny fanatontoloana ary misy fiantraikany eo amin’ ny fiarahamonina iraisam-pirenena izany. Voalaza fa nanomboka tokoa ny fanatontoloana ny taonjato faha-15 raha niatomboka ny fanjanahan-tany izay nataon’ ny firenena eorôpeanina hampitomboana ny fifanakalozana, ny hery ary ny sata. Kanefa am-polo taonany vitsy izay no niaina ny fandrosoana ara teknôlôjia sy solosaina amin’ ny tahany ambony indrindra izao tontolo izao, izay nanamafy hatrany ny fizotry ny fanatontoloana. “Fiovana eo amin’ ny trangam-piainana... ny hafaingan’ ny fivoarana dia mifandray akaiky amin’ ny fitombon’ ny fifandraisana, ary ny fandrosoan’ ny teknôlôjian’ ny vaovao sy ny serasera tao anaty ny fotoana fohy...ny fanatontoloana dia sehom-piaina izay tsy ahafahana miala”. Vokatr’ izany fiovana matetiky ny fiarahamonina izany dia nahita ny mpanabe fa ilaina ny ampidirana ny fianarana ny fanatontoloana amin’ ny taranja eny amin’ ny ambaratonga ambony (izany hoe fampidirana ny olan’ ny fanatontoloana amin’ ny taranja efa misy), ary mamorona diplaoma mikasika ny fianarana fanatontoloana ho an’ ny mpianatra amin’ ny sehatry ny fananganana (diplaoma misy fivelarana malalaka kokoa). Betsaka ny vokatsoa azo amin’ ny fampidirana ny fahalalana ny fanatontoloana amin’ ny fanabeazana, ahitana ny fahazahoana ny fahasamihafana ara-kolontsaina, ny fahatsapan’ ny fiarahamonina ny fanatontoloana, ary ny fahaizana mitsikera ny olana mikasika ny raharaham-bahiny.

Fanatontoloana vs ny fianarana mikasika ny firaisam-pirenena

hanova

Mety misy fifangaroana mikasika ny fampiasana ny teny “fianarana ny fanatontoloana” sy ny “fianarana iraisam-pirenena”.

Noho ny tanjon’ ny fampianarana dia matetika hampiasaina miaraka ireo teny roa ireo. Tsy dia misongadina mazava ny fahasamihafan’ ny hevitra, miampy ny soso-kevitra fa ireo taranja roa ireo dia mikasika ny olana ara-pôlitika, sôsialy ary kolontsaina mifantoka kokoa amin’ ny fianarana anivon’ ny fifaneraseran’ ny fiarahamonina iraisam-pirenena.

Na izany aza dia misy fanavahana ihany afaka atao. Ny Fianarana momba ny firaisam-pirenena dia mifantoka amin’ ny fifandraisana sy fifanarahana misy amin’ ny firenena roa na maromaro, ny diplômasia sy ny fandravonana ny disadisa mety hitranga eo amin’ ny firenena roa na maromaro. Ny fianarana fanatontoloana kosa dia mifantoka amin’ ny olana itovian' izao tontolo izao tahaka ny fitandroana ny kolontsaina sy ny tontolo iainana, ny fifamoivoizan’ ny olona ary ny vokatry ny fanatontoloana (olana iraisan’ ny fiarahamonina eran’ izao tontolo izao). Mifanohitra amin’ ny fianarana mikasika ny firaisam-pirenena ny fianarana fanatontoloana matetika izay mandinika ny tranga mihoatra ny firenena (tahaka ny fiovaovan’ ny toetrandro maneran-tany, ny valanaretina, ny fiforonan’ ny toekarena maneran-tany) ary anatin’ ny firenena (sahala amin' ny vokatry ny fanalana ny orinasa eo an-toerana sy amin’ ny faritra noho ny fifindrana amin’ ny kapitalisma maneran-tany).

Voalaza ihany koa fa misy ankolafy havia sy havanana amin’ ny fehin-kevitra tsirairay. Ny fianarana mikasika ny firaisam-pirenena dia mifandraika amin’ ny ankolafy havanana (fifandraisana eo amin’ ny samy firenena) ary ny fianarana fanatontoloana dia mifandraika amin’ ny ankolafy havia (olana miantraika amin’ ny olom-pirenena maneranan-tany).

Voafaritra toy izao manaraka izao ihany koa ireo fehezankevitra ireo:

"Ny fianarana mikasika ny firaisam-pirenena dia azo lazaina ho razam-ben’ ny fanabeazana ara-panatontoloana. Izany matetika dia ahitana fianarana ny firenena, ny fivavahan’ izao tontolo izao, ny teny ary ny fifandraisana iraisam-pirenena ... {ny fianarana fanatontoloana} dia mifantoka amin’ ny foto-kevitry ny fifandraisana, manaiky ny fisian’ ny fifandraisana maneran-tany sy ny an-toerana, ny fitovian’ ny fizaran’ ny olombelona, ary ny fahatakarana ny fomba nahatonga ny sisintanim-pirenena miha foana ho an’ ny mpandray anjara maneran-tany"[2]

Antony

hanova

Manambara ny mpanohana ny fianarana fanatontoloana fa ny zava-misy marina momba ny fanatontoloana sy ny fifandraisan’ ny firenena ary ny toekarena dia mitaky ny mpianatra ho voahofana tsara mikasika ny olan’ ny fanatontoloana[3]. Antony efatra hisian’ ny fianarana ny fanatontoloana ny fiarovam-pirenena sy ny fifampiraharahana iraisam-pirenena na diplômasia, ny olom-pirenena mahaomby ao anaty ny fandraisana anjara demôkratika, ny fifaninana maneran-tany ao anatin’ ny tontolon’ ny tsena ary ny filàna hidirana amin' ny sehatry ny fanampiana sy ny fampandrosoana.

Fiarovam-pirenana sy fifampiraharahana iraisam-pirenena

hanova

Ny famatsiam-bola voalohany lehibe ho an’ ny fanabeazana ny firaisam-pirenena dia ny lalàna mikasika ny Fampianarana Iraisam-pirenena any Etazonia tamin' ny taona 1966. Nanome famatsiam-bola ny sekoly fandratoana fianarana ambony io lalàna io mba hamoronana sy hanamafisana ny fandaharam-pianarana mikasika ny fianarana ny firaisam-pirenena [4] . Noforonina tamin' ny fotoanan' ny Ady Mangatsiaka io lalàna io mba nanamafisana fa tena ilain’ ny olom-pirenena rehetra (indrindra ny olom-pirenena amerikanina) ny fahazoana ny olana maneran-tany mba ahafahana manorina fahaiza-manao ho an' ny fifampiraharahana iraisam-pirenena [5]. "Ny maha zava-dehibe ny fifampiraharahana iraisam-pirenena ho toy ny hery mitondra ho amin' ny fampandrosoana ara-pôlitika dia fantatra mazava ary azo. .. zava-dehibe ho an’ ny fitandrovana fifandirana" [6]

Ny trangan-javatra vao haingana izay nisy fiantraikany eran-tany toy ny 11 Septambra, ny fanapoahana baomba tany Londra sy Madrid ary ny vokatry ny ady tany Iraka sy Afganistana dia nandresy lahatra ny mpamorina politika fa zava-dehibe ny fianarana ny fanatontoloana sy ny fanabeazana firaisam-pirenena ho an’ny fiarovam-pirenena sy ny fifampiraharahana iraisam-pirenena [7].

Fifaninanana maneran-tany

hanova

Ny antony faharoa amin’ ny fisian’ ny fianarana fanatontoloana dia ny famatsiana fahaiza-manao ho an’ ny mpiasa ao amin’ny tsenan’ ny fanatontolona . Maro ireo orinasa iraisam-pirenena no mila mpiasa manana ny fahaiza-manao ahafahana miasa eo amin’ny sehatry ny fahasamihafana ara-kolontsaina sy mahay mamantatra ary mamaly ny filan’ny tsena malalakin'ny fanatontoloana[8]. Ny orinasa iraisam-pirenena sasany, toy ny Microsoft, dia nanomboka nitarika ny mpamorina pôlitika sy ny mpampiasa vola hamatsy vola fanampiana ho an’ny fanabeazana [9] Ny fanjakana amerikanina sy ny fitondram-panjakana federaly ihany koa dia nametraka ny fianarana ny fanatontoloana ho laharam-pahamehana amin’ny fahazoana mpiasa tsara hofana [10]. Ankoatra izany, ny fitondram-panjakana federaly Aostraliana (tamin'ny alalan'ny fampandrosoana AusAID ) tamin'ny taona 2002 dia nampiasa ny famatsiam-bola sasany mba hanombohana ny 'fampianarana Fanatontoloana.' Io fandaharan'asa io dia mikendry ny hampitombo ny fahazoana ny fampandrosoana sy ny disadisa iraisam-pirenena ho an’ny mpianatra aostraliana. Manome fahafahana hampandroso ny fahaiza-manao ny mampianatra eo anivon’ny fikambanana tsy miankina amin’ny fankajana sy fanohanana ara-pandaharam-pianarana ihany koa io tetik’asa io. Ny fandaharana "dia mampahafantatra, ary mampirisika ny mpampianatra mba hampahafantatra ny mpianatra ny olan’ny fanatontoloana." [11] Ny fampianarana ambaratonga ambony dia nanaraka akaiky ny fampidirana ny taranja fampianarana ny firaisam-pirenena amin’ny fandaharam-pianarana. Tsy dia fahita matetika ny sekoly ho amin’ny fintantanana raharaham-barotra izay tsy mifantoka amin’ny firaisam-pirenena [12][13].

Olom-pirenena mahaomby

hanova

Ny antony fahatelo ho amin’ny fianarana ny fanatontoloana dia ny fahazoana olom-pirenena mahaomby. Any Etazonia, ny Filan-kevitra Nasionaly ho amin’ny Fianarana ara-tsosialy dia manambara fa ny tanjon'ny fampianarana ara-tsosialy dia ny "hampianatra ireo mpianatra ny votoatin’ny fahalalana, fahaiza-manao, ary ny hasin’ny olom-pirenena ilaina ho amin’ny fanatanterahana ny andraikitry ny olom-pirenena ao amin'ny demokrasian’ny fandraisana anjara." Ny tena tanjona ny NCSS dia ny "fanabeazana malalaka maneran-tany" [14]. Satria ny fanatontoloana dia nahatonga ny fanjavozavoan’ny elanelana misy eo amin'ny firenena sy ny firaisam-pirenena, dia lasa zava-dehibe ho an’ny olom-pirenena ny mahatakatra ny fifandraisana eran-tany [15]. Ny fananganana olom-pirenena eran-tany mahomby dia vokatry ny fahavononan’ny olona handray anjara sy hanana ny fahaiza-manao mba handray anjara amin'ny olana eo an-toerana sy eran-tany. Any Angletera, ny fikarohan’ny fitondram-panjakana eo an-toerana natao tao amin'ny faritra manodidina ny Londra dia nahitana fa ny olom-pirenena dia tokony hanana fahafahana handray anjara, mba hanana ny fahaiza-manao, ny fahalalana sy ny fahatokisana handray anjara. Matetika dia tsara ny vokany, satria mitarika ho amin'ny fanatsarana ny tolotr’asa, ny kalitaon’ny fandraisana anjara ara-demokratika ary ny fanabeazana ny fiaraha-monina [16] . Mba hahazoana olom-pirenena mahaomby dia tsy maintsy beazina amin'ny fomba izay hampandray anjara sy hametraka ny maha zava-dehibe ny olana maneran-tany ny mpianatra. Afaka ahazo ny fahalalana takiana mba ho olom-pirenena mahaomby ny mpianatra amin’ny fianarana ny taranja sahala ny fampianarana ny fanatontoloana.

Ny manam-pahaizana sasany dia manamarika fa ankoatry ny votoatiny dia tokony ampianarina ny “fahaizana ankapobeny maneran-tany” ny mpianatra mba hahatakatra marina ny fomba fijery ankapobeny maneran-tany. Ireo manam-pahaizana ireo dia mino fa mba hahafantarana tanteraka ny olana misy eo amin’izao tontolo izao dia tsy maintsy manaiky ny mpianatra fa ny fomba fijeriny dia tsy voatery ho zarainy amin'ny hafa ary hahatakatra ny hery sosialy izay mamolavola ny fijeriny [17][18] .

Fanampiana sy ny sehatry ny fampandrosoana

hanova

Nitombo tokoa ny isan'ny olona miditra ao amin'ity sehatra ity tao anaty taona vitsy miaraka amin’ny "ny sehatry ny Fikambanana tsy miankina amin’ny fanjakana ankehitriny izay faha-8 amin’ny toekarena lehibe indrindra eran’izao tontolo izao ... mampiasa olona efa ho 19 tapitrisa ."[19] Ny famatsiam-bola ampiasaina amin’ny tetikasa ara-pahasalamana, anisan’ny olana lehibe indrindra amin’ny fanampiana maneran-tany, mahaleo tena sy fikambanana-bahoaka tahaka ny “Foundation Bill Gates sy Melinda” dia nanampy handresy olana toy izany. Ny olana ankehitriny dia ny ahazoana antoka fa ny vola dia ampiasaina amin'ny fomba tokony hanampiana ireo izay anatin’ny filàna fototry ny fiainana [20]. Ny fandalinana ny fampianarana ny fanatontoloana dia mety hitarika ho amin'ny fandraisana anjara amin'ny fanampiana sy ny sehatry ny fampandrosoana amin'ny fomba maro. Mety ho tafiditra amin’izany ny fiasana anatin’ny faritra nisy ady na loza voajanahary, ny fanatsarana ny tolotr’asam-bahoaka eo amin'ny fiaraha-monina an-dalam-pandrosoana (fahasalamana, fanabeazana, foto-drafitr’asa, fambolena) na ny fanampiana ny sehatra tsy miankina amin'ny alalan'ny lasitra amin’ny raharaham-barotra sy ny fitombon'ny tsena [21]. Ireo mpianatra dia afaka mandrato fahalalana mikasika ny fahasamihafana ara-kolontsaina, mahazo traikefa sy ny fahalalana marina ny olan’ny fanatontoloana amin'ny alalan'ny fandratoana ny fianarana. Maro ankehitriny ireo mpianatra ny taranja fianarana ny fanatontoloana hidirana amin'io sehatra io.

Tanjon’ny fianarana

hanova

Miovaova ny vokatry ny fianarana ny fanatontoloana miankina amin’ny tanjon’ny ivontoerana. Misy vokatra mitovy ihany anefa izay antenaina ho voavolavolan’ny mpianatra mandritry ny fianarana. Tafiditra ao anatin’izany ny:

  • Fahaizana ara-kolontsaina
  • Fahaizana mieritreritra malalaka sy voafetra
  • Fahaiza-manao eo amin'ny fikarohana sy ny fanadihadiana
  • Fahafantarana ny raharaha amin'izao fotoana izao
  • Fahaizana mifampiresaka tsara amin'ny toe-javatra isan-karazany
  • Mahay fomba fiteny roa na mahay manakatra amin’ny fomba fiteny hafa.

Fivelarana arak’asa

hanova

Aorian’ny fahazoana diplaoma dia maro ny fisokafana arak’asa. Mety ho tafiditra ao anatin’izany ny fidirana amin’ny tontolon’ny fifandraisana iraisam-pirenena, ny varotra, ny raharaham-bahiny, ny fifampiraharahana iraisam-pirenena, ny politika, ny fitondram-panjakana eo an-toerana, ny fikarohana sy ny fandaharana ny tontolo iainana ary ny fampandrosoana iraisam-pirenena.

6. Anjerimanontolo manolotra ny fianarana ny fanatontoloana

hanova

Afrika

hanova

Amerika

hanova

Sacred Heart Universityhttp://www.sacredheart.edu/academics/collegeofartssciences/academicdepartments/governmentpoliticsglobalstudies/globalstudies/

Asia

hanova

Aostralia

hanova

Eoropa

hanova


Boky

hanova
  1. ↑ Manfred Steger (2013), ‘It’s About Globalization, After All: Four Framings of Global Studies’, Globalizations, vol. 10, no. 6, pp. 771–77.,
  2. ↑ Merryfield, M 2004 ‘The importance of a global education,’ Outreach World, viewed 5/10/10 at: http://www.outreachworld.org/article.asp?articleid=77 Archived Febroary 7, 2011 at the Wayback Machine
  3. ↑ "Global Education Policies and Practices," Peace Corps. http://peacecorpsconnect.org/global-education-policies-and-practices Archived Jiona 12, 2010 at the Wayback Machine, accessed September 7th, 2009.
  4. ↑ "Digest for Education Statistics, 2004 - Chapter 4: Federal Programs for Education and Related Activities." National Center for Education Statistics (2004), http://nces.ed.gov/programs/digest/d04/ch_4.asp, accessed September 7th, 2009.
  5. ↑ International Education Act: Hearings Before the Subcommittee on Education of the Committee on Labor and Public Welfare, United States Senate, Eighty-Ninth Congress, Second Session on S. 2874 and H.R. 14643. Publication date: 1966, Accessed through ERIC, http://www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/custom/portlets/recordDetails/detailmini.jsp?_nfpb=true&_&ERICExtSearch_SearchValue_0=ED093756&ERICExtSearch_SearchType_0=no&accno=ED093756.
  6. ↑ Skylakakis, T 2010, ‘The importance of economic diplomacy,’ The Bridge Magazine, viewed 24/9/10 at: http://www.bridgemag.com/magazine/index.php?option=com_content&task=view&id=81&Itemid=38
  7. ↑ Korry, Elaine. "Bush Expected to Hike Funding for Language Training," National Public Radio Broadcast, January 5th, 2006, Accessed online http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5127944
  8. ↑ Groennings, Sven. "Economic Competitiveness and International Knowledge. A Regional Project on the Global Economy and Higher Education in New England. Staff Paper II." New England Board of Higher Education. October 28th, 1987. Page, 26
  9. ↑ "ECS, ISTE and Microsoft to Sponsor Global Education Competitiveness Summit." http://www.microsoft.com/presspass/press/2009/jun09/06-23gecs2009nrpr.mspx, Accessed September 8th 2009.
  10. ↑ Putting the World into World Class Education. West Virginia Department of Education. http://wvconnections.k12.wv.us/documents/GlobalAwarenessPresentation062408_001.ppt Archived Martsa 3, 2016 at the Wayback Machine, Accessed September 6th 2009
  11. ↑ Gallus, C 2002 ‘Global Studies Statement Launch,” AusAID, viewed 2/10/10 at: http://www.ausaid.gov.au/media/release.cfm?BC=Speech&ID=9768_9422_1276_9667_8426 Archived Septambra 23, 2010 at the Wayback Machine
  12. ↑ Harvard Business School. http://www.hbs.edu/global/, Accessed September 8th 2009
  13. ↑ Yale Business School. http://mba.yale.edu/MBA/curriculum/core/international.shtml Archived Septambra 25, 2009 at the Wayback Machine, Accessed September 8th 2009.
  14. ↑ "About National Council for the Social Studies." The National Council for Social Studies, http://www.socialstudies.org/about, Accessed September 8th 2009
  15. ↑ Lapayese, Yvette. "Review:Toward a Critical Global Studies Education" Comparative Education Review, Vol. 47, No. 4 (Nov., 2003), pp. 493-501
  16. ↑ Andrews, Cowell, Downe, Martin 2006 ‘Promoting effective citizenship and community empowerment,’ Office of the Deputy PM, London, viewed at: http://www.cdhn.org/documentbank/uploads/PromotingEffectiveCitizenship.pdf Archived Jolay 25, 2011 at the Wayback Machine
  17. ↑ Hanvey, Robert. "An Attainable Global Perspective." Theory into Practice, Vol. 21, No. 3, Global Education (Summer, 1982),pp 162-167
  18. ↑ Anderson, Charlotte. "Global Education in the Classroom." Theory into Practice, Vol. 21, No. 3, Global Education (Summer, 1982),pp 168-176
  19. ↑ Hall-Jones, P 2006, ‘The rise and rise of NGOs,’ Public Services International, viewed 23/9/10 at: http://www.world-psi.org/Template.cfm?Section=Home&CONTENTID=11738&TEMPLATE=/ContentManagement/ContentDisplay.cfm Archived Jolay 27, 2011 at the Wayback Machine
  20. ↑ Garrett, Laurie. 2007. "The Challenge of Global Health," Foreign Affairs 86 (1):14-38.
  21. ↑ Coffey International Development, 2010 ‘Work that makes a difference,’ Coffey, viewed 24/9/10 at: http://www.coffey.com/our-businesses/coffey-international-development/our-expertise/sectors/overview
  22. ↑ http://www.making-a-difference.com/pages/Global.html
Hita tao amin'ny "https://mg.wikipedia.org/w/index.php?title=Fianarana_ny_fanatontoloana&oldid=1076672"