Zavakanto
Ny zavakanto dia asa sy vokatra avy amin' izany asa izany na ny fiheverana momba izany, izay ampiantefaina antsitrapo amin' ny fandrenesana, amin' ny fihetseham-po, amin' ny fahatsapana ary amin' ny saina. Azo atao ny milaza fa ny zavakanto dia an' ny olombelona manokana na an' ny zavatra hafa manana fahatsiarovan-tena, noho izy avy amin' ny fikasana, ary io asa io dia tsy manana anjara asa fampiharana voafaritra. Ny teny hoe "zavakanto" dia heverina amin' ny fampifanoherana azy amin' ny zavaboary izay "heverina ho hery mamokatra tsy misy fisainana", sy amin' ny siansa izay "heverina ho fahalalana madio tsy miankina amin' ny fampiharana".
Miovaova arakaraka ny vanim-potoana sy ny toerana ny famaritana an' io voan-kevitra io, ary tsy misy amin' izany famaritana rehetra izany ny eken' ny rehetra. Ohatra, ho an' i Marcel Mauss, ny "zava-kanto, ara-pamaritana, dia ny zavatra eken' ny vondrona iray ho toy izany". Izany no mahatonga ny fanangonana ny vokatra ara-javakanto ho azo sokajina sy ankafizina amin' ny fomba samihafa arakaraka ny kolontsaina, ny mpanoratra, ny vanim-potoana sns.
Any Eorôpa, hatramin' ny faran' ny taonjato faha-18, io teny io dia mahafaoka indrindra ny vokatra fantatra amin' ny anarana hoe "beaux-arts" toy ny sary sokitra, ny maritrano, ny zavakanto an-tsary (anisan' izany ny sary hosodoko na sary tsotra), ary koa mozika, ny dihy, ny pôezia (raisina amin' ny heviny ny klasika) ary ny literatiora. Hatramin' izay dia natovona koa, ankoatry ny hafa, ny sary mihetsika (sinema, fahitalavitra, zavakanto nomerika), ny fampisehoana mivantana (teatra, mima), sary pika, tantara an-tsary, ary, amin' ny ankapobeny, lamaody, na dia matetika mifandray amin' ny sehatry ny asa tanana noho ny fampiasana azy sy ny anjara asany. Na izany aza, ny fanasokajiana ny zavakanto dia tsy eken' ny rehetra ary ny fitadiavana fanasokajiana iraisan' ny rehetra dia toa tsy azo atao.
Io fiheverana ny zavakanto ho asa manokana tsy miankina io, ho toy ny famokaran' ny mpanakanto ny zavatra izay iaraha-manaiky fa tsara tarehy araka ny fitiavana ny tsirony, dia nanomboka tamin' ny taonjato faha-18 sy faha-19. Matetika anefa no heverina fa ny zavakanto môderina sy ankehitriny dia nandao ny fitomoerana ao amin' ny hevitra tokana momba ny "kanto"' na "filatro tsy mety lany andro" ka nikatsaka amin' ny ankapobeny ny hanaitra na "hanakorontana" ny mpandinika, ohatra amin' ny alalan' ny tsy fanaraham-pitsipika.
Amin' izao taonjato faha-21 izao dia iaraha-mahita ny firoboroboan' ny hevitra momba ny zavakanto (mitelina ny sivilizasiôna taloha, mampiditra ny haino aman-jery samihafa ary manery ny firesahana momba ny "zavakanto", izany rehetra izany miaraka amin' ny famokarana maneran-tany izay mitombo hatranihatrany) sy ny fihoarana amin' ny alalan' ny sivilizasiônan' ny efijery ho an' ny zavatra rehetra, izay mampifangaro ny zava-drehetra. Ny trangan-javatra toy izany dia mamporisika hanome mari-toerana fa tsy hampihatra ny hevitra tandrefana momba ny “zavakanto” amin' izay rehetra manana tanjona ara-panaingoana ao amin' ny kôntinenta rehetra. Mba hanatanterahana izany dia zava-dehibe ny fametrahana ny filaharam-potoana sy ny jeôgrafian' ny famokarana zavakanto ao amin' ny tantara ankapobeny momba ny famokaran-javatra ataon' ny olombelona.
