Kerobima
Ny kerobima dia zavamanan' aina any an-danitra voalaza ao amin' ny Baiboly, izay manam-batana fifangaroana liona sy ombilahy sy vorona ary olona. Ny kerobima no nasain' Andriamanitra niambina ny saha Edena taorian' ny fahotan' i Adama sy i Eva.
Fiforonan-teny hanova
Ny teny hoe kerobima dia avy amin' ny teny hebreo hoe כְּרוּבִים / kerūvîm na kerūbîm izay endrika milaza maron' ny teny hoe כְּרוּב / kerūv na kerūb. Tsy fantatra mazava ny tena dikan' io teny io.
Araka ny hevitr' i Dhorme tamin' ny taona 1926 ny hoe kerūv dia mety ho avy amin' ny teny akadiana hoe kāribu sy kurību izay anaran-javatra mpanelanelana ny olombelona amin' ny andriamanitra [1].
I Friedrich Delitzch kosa dia mampifanakaiky ny teny hebreo hoe kerūv amin' ny teny asiriana hoe kirubu izay zava-man' aina any an-danitra manana vatana sahala amin' ny an' ny omby sady manana elatra ary misahana anjara asa sahala amin' ny an' ny atao hoe lamassu na lumasi (atao hoe koa shedu amin' ny teny akadiana) izay andriamanitra mpiaro ao amin' ny fivavahana babilôniana; na amin' ny teny asiriana hoe karabu izay midika hoe "matanjaka" na "manambina". I Karppe kosa dia milaza fa avy amin' ny teny babilôniana ny teny hoe kerūv sady tsy midika hoe "matanjaka" na "manambina" na "mahomby" na "mitahy" [2] [3].
Ny kerobima ao amin' ny Baiboly hanova
Ao amin' ny Bokin' ny Genesisy hanova
Ao amin' ny Bokin' ny Genesisy, ny kerobima dia nitana sabatra ka niambina ny hazon' aina (Gen. 3.24) taorian' ny nandroahan' Andriamanitra an' i Adama sy Eva hiala ny zaridainan' i Edena:
"Eny, noroahiny ny olona; ary nampitoeriny tany atsinanan' ny saha Edena ny kerobima sy ny lelafon' ny sabatra mihebiheby hiambina ny lalana mankany amin' ny hazon' aina."
Ao amin' ny Bokin' ny Eksôdôsy hanova
Ny Bokin' ny Eksôdôsy (Eks. 25.18-22) dia manoritsoritra ny sarin' ny kerobima izay teo amin' ny Fiaran' ny Fanekena:
"18 Ary manaova kerobima volamena roa; voasana no hanaovanao azy roa ho eo amin' ny sakany roa amin' ny rakotra fanaovam-panavotana 19 Ny kerobima iray ataovy indray mivofy amin' ny sakany anankiray, ary ny kerobima iray kosa amin' ny sakany anankiray: indray mivofy amin' ny rakotra fanaovam-panavotana no hanaovanareo ny kerobima roa, dia amin' ny sakany roa. 20 Ary aoka hivelatra eo ambony ny elatry ny kerobima, mba hanalofan' ny elany ny rakotra fanaovam-panavotana; ary ny tavany hifanatrika, sady hanatrika ny rakotra fanaovam-panavotana koa izy. 21 Ary apetraho eo ambonin' ny fiara ny rakotra fanaovam-panavotana; ary ao anatin' ny fiara no asio ny Vavolombelona izay homeko anao. 22 Ary ao no hihaona aminao Aho, ka ao ambonin' ny rakotra fanaovam-panavotana no hitenenako aminao, dia ao anelanelan' ny kerobima roa, izay eo ambonin' ny fiaran' ny Vavolombelona, ka holazaiko izay rehetra handidiako anao holazainao amin' ny Zanak' Isiraely." (Ny Baiboly)
Ao amin' ny Bokin' ny Nomery hanova
Ao amin' ny Bokin' ny Nomery na Fanisana - amin' ny fampiasany ny elany mivelatra, ny kerobima roa dia nanjary hoatry ny fihainoana ahenoan' i Mosesy ny feon' Andriamanitra (Nom. 7.89):
"Ary rehefa niditra tao amin' ny trano-lay fihaonana Mosesy mba hiteny amin' Andriamanitra, dia nandre ny feo miresaka aminy izy avy tao amin' ny rakotra fanaovam-panavotana izay teo ambonin' ny fiaran' ny Vavolombelona, avy eo anelanelan' ny kerobima roa; dia niteny taminy Jehovah." (Ny Baiboly)
Ao amin' ny Boky voalohan' ny Mpanjaka hanova
Taty aoriana, araka ny Boky voalohan' ny Mpanjaka, dia namboarina ny sarivongana kerobima roa lehibe mifanila izay manana elatra mivelatra sady manarona ny sakan' ny Tempolin' i Sôlômôna (1Mpanj. 6.23-28):
"23 Ary tao anatin' ny efitra anatiny dia nasiany kerobima hazo oliva roa. samy folo hakiho avy no hahavony. 24 Ary samy dimy hakiho avy ny elatry ny kerobima iray, dia folo hakiho hatramin' ny tendron' elany anankiray ka hatramin' ny tendron' elany anankiray. 25 Ary ny kerobima iray koa folo hakiho; fa ny kerobima roa mitovy halehibe sy mitovy tarehy: 26 Folo hakiho ny hahavon' ny kerobima iray, ary tahaka io ihany koa ny kerobima anankiray. 27Ary ny kerobima nataony tao afovoan' ny trano anatiny; ary ny elany nataony mivelatra, ka ny ilany samy nipaka tamin' ny rindrina avy, ary ny ilany nifanendry teo afovoan' ny trano. 28 Ary nopetahany takela-bolamena ny kerobima." (Ny Baiboly)
Ao amin' ny Bokin' i Ezekiela hanova
Ny kerobima dia ao amin' ny fahitàna ao amin' ny Bokin' i Ezekiela (Ez. 10.1-28):
1 Ary hitako fa, indro, teo ambonin' ny eloelo izay teo ambonin' ny lohan' ny kerobima dia nisy tahaka ny vato safira; tahaka ny endriky ny seza fiandrianana no fijery azy; ary Jehovah niseho teo amboniny. 2 Ary niteny tamin-dralehilahy nitafy rongony fotsy Izy nanao hoe: Midira eo anelanelan' ny kodia, dia eo ambanin' ny kerobima, ary fenoy vain' afo avy eo anelanelan' ny kerobima ny tananao roa, ka afafazo amin'ny tanàna izany. Dia niditra teo imasoko izy. 3 Ary ny kerobima nitsangana teo amin'ny ankavanan'ny trano, raha niditra ralehilahy; ary feno ilay rahona ny kianja anatiny. 4 Dia niakatra niala teo amin' ny kerobima ny voninahitr' i Jehovah ho eo amin' ny tokonam-baravaran' ny trano; ary feno ilay rahona ny trano, ary ny kianja dia feno ny famirapiratan'ny voninahitr' i Jehovah. 5 Ary ny fikopakopaky ny elatry ny kerobima dia re hatrany amin' ny kianja ivelany, toy ny feon' Andriamanitra Tsitoha, raha miteny. 6 Ary rehefa nodidiany ralehilahy nitafy rongony fotsy, nataony hoe: Manalà afo avy eo analenelan' ny kodia, eo anelanelan' ny kerobima, dia niditra izy ka nitsangana teo anilan' ny kodia. 7 Ary ny kerobima anankiray naninjitra ny tànany avy teo anelanelan' ny kerobima, tamin' ny afo Izay teo anelanelan' ny kerobima, dia nangalany ka nataony teny amin' ny tànan-droan' ilay nitafy rongony fotsy; ary rehefa nandray izany ralehilahy, dia nivoaka. 8 Ary nisy nitarehin-tànan' olona niseho teo ambanin' ny elatry ny kerobima. 9 Ary hitako fa, indreo, nisy kodia efatra teo anilan' ny kerobima, dia kodia iray avy teo anilan' ny isan-kerobima; ary ny tarehin' ny kodia dia toy ny volon' ny vato krysolita. 10 Ary izy efatra dia nitovy tarehy, toy ny kodia anatin' ny kodia. 11 Raha nandeha izy, dia nandeha tamin' ny hitsin' ny lafiny efatra; tsy niherika izy raha nandeha, fa tamin' ny hitsin' izay natrehin' ny lohany ihany no nalehany; tsy niherika izy raha nandeha. 12 Ary feno maso manodidina ny tenany rehetra sy ny lamosiny sy ny tànany sy ny elany mbamin' ny kodia; izy efatra dia samy nisy kodia avokoa. 13 Ny amin' ny kodia dia reko nisy niantso azy hoe: Ry kodia! 14 Ary samy nanana tarehy efatra avy izy: ny tarehin' ny voalohany dia nitarehin-kerobima, ary ny tarehin' ny faharoa dia nitarehin' olona, ary ny fahatelo nitarehin-diona, ary ny fahefatra nitarehim-boromahery. 15 Ary niakatra ny kerobima. Izany dia ilay zava-manan' aina hitako teo amoron' ny ony Kebara ihany. 16 Ary raha nandeha ny kerobima, dia mba nandeha teo anilany koa ny kodia; ary raha nasandratry ny kerobima ny elany hiainga tsy hipaka amin' ny tany, dia tsy nisaraka taminy koa ny kodia. 17 Raha nijanona izy, dia mba nijanona koa ireo, ary raha niainga izy, dia mba niainga koa ireo: fa ny fanahin' ny zava-manan' aina no tao aminy. 18 Dia niala avy teo ambonin' ny tokonambaravaran' ny trano ny voninahitr' i Jehovah ka nijanona teo ambonin' ny kerobima. 19 Ary nasandratry ny kerobima ny elany, ka niainga tsy nipaka tamin' ny tany teo imasoko izy, raha nivoaka, ary teo anilany ny kodia ary samy nijanona teo anoloan' ny vavahady atsinanana amin' ny tranon' i Jehovah izy ireo; ary ny voninahitr' Andriamanitry ny Isiraely no teo amboniny. 20 Izany dia ilay zava-manan' aina hitako teo ambanin' Andriamanitry ny Isiraely teo amoron' ny ony Kebara; ary fantatro fa kerobima ireo. 21 Samy nanana tarehy efatra avy izy, sady samy nanana elatra efatra avy koa; ary nisy nitarehin-tànan' olona teo ambanin' ny elany. 22 Ary ny endriky ny tarehiny dia nitovy tamin' ilay efa hitako teo amoron' ny ony Kebara ihany, dia ny endriny sy ny tenany; ary ny hitsin' ny tavany no nalehany."
Jereo koa hanova
Loharano hanova
- ↑ Wood, Alice. Of Wings and Wheels:A Synthetic Study of the Biblical Cherubim. pp. 3-4.
- ↑ "Jewish Encyclopedia: cherub". Original, 1906. JewishEncyclopedia.com, 2002-2011.
- ↑ De Vaux, Roland (tr. John McHugh), Ancient Israel: Its Life and Institutions (NY, McGraw-Hill, 1961)