Pretra: Fahasamihafan'ny versiona
Contenu supprimé Contenu ajouté
Nanitatra |
Nanisy sary |
||
Andalana faha-1:
[[Sary:Catholic Priest Edik Baroni.jpg|vignette|288x288px|Pretra katolika]]
Ny '''pretra''' na '''mpisorona''' dia lehilahy na vehivavy izay manao asa fanompoana masina ao amin'ny [[fivavahana]] iray sady manatanteraka asa [[Litorjia|litorjika]] sady mitarika ny lanonana sy fotoam-pivavanana ao amin'ny fanompoam-pivavahana sasany. Avy amin'ny [[Fiteny grika|teny grika]] hoe ''πρεσβύτερος'' / ''presbýteros'' izay midika hoe "loholona" ny teny hoe ''pretra''. Ny tena asany dia manataneraka ny asam-pisoronana. Miandraikitra ny fifandraisan'ny mpino sy ny andriamanitra ivavahany ny pretra, indrindra amin'ny fanaovana fanompoam-pivavahana, ny vavaka, ny fisoronana ary zavatra hafa koa amin'ilay na ireo andriamanitra, ka izany dia atao mba hahazoan'ny mpivavaka famelan-keloka sy fitahiana ary fanafahana. Ny pretra dia tomponandraikitra miantoka ny fanajana antsakany sy andavany ny fomba amam-panao ao amin'ny fivavahana.
== Ny mpisorona na pretra tamin'ny Andro Taloha ==
[[Sary:Louvre - Chedsounefertoum.jpg|vignette|292x292px|Sary mivohitra maneho an'i Shedsunefertum, mpisoron-dehiben'i Ptah tao Egipta tamin'ny Andro Taloha.]]
Ao amin'ireo fivavahana tamin'ny [[Andro Taloha]] dia nisy pretra (na mpisorona) ny fivavahan'ny Selta, izay atao hoe droida; tany Egipta dia mpisorona eo amin'ny fireneny ny [[farao]] (na faraona); tany Grisia dia nisahana asam-paminaniana ny pretra; ary tao Roma dia heverina fa vadin'ny andriamanibavy Vesta ny mpisorona fara tampony (latina: pontifex maximus) misahana ny fahatomombanan'ny fanopmpoam-pivavahana.
== Ny mpisorona ao amin'ny jodaisma ==
Ao amin'ny lalàna jiosy dia atokana amin'ny asa fanompoana ao amin'ny [[Tempolin'i Jerosalema|Tempoly]] sy amin'ny alitara ny pretra (na mpisorona) izay taranak'i Aarona (ireo mpisorona be) sy avy amin'ny [[Fokon'i Levy|taranak'i Levy]] (ireo mpisorona madinika). Miandraikitra ny fanaovana sorona sy ny fampianarana ny [[Lalan'i Mosesy]] (na Moizy) ary ny fandaminana ny fanompoam-pivavahana ao amin'ny Tempoly tao Jerosalema (izay ivon'ny fivavahana jiosy) izy ireo. Rehefa rava ny Tempolin'i Jerosalema tamin'ny taona 70 taor. J.K. dia tsy nisy intsony ny mpisorona ao amin'ny jodaisma.
== Ny pretra ao amin'ny kristianisma ==
Ao amin'ny fivavahana kristiana, araka ny [[Epistily ho an'ny Hebreo]], dia i [[Jesosy]] no tena mpisorona izay nanatanteraka ny fanelanelanana an'Andriamanitra amin'ny olombelona sady nitondra ny famonjena ho an'ny olombelona.
[[Sary:US Navy 050326-N-3644C-056 Chaplain, Lt. John Burnette prepares communion for Easter Mass in the forecastle aboard the Nimitz-class aircraft carrier USS Harry S. Truman (CVN 75).jpg|vignette|Pretra katolika amerikana mankalaza ny eokaristia]] Ao amin'ny fiangonana katolika sy ny fioangonana ortodoksa ary ny fiangonana anglikana dia misahana ny fisoloan-tena an'i Kristy ny pretra, amin'ny alalan'ny fankalazana ny [[sakramenta]], indrindra ny [[batemy]] (na [[batisa]]) sy ny [[eokaristia]] (na [[Fanasan'ny Tompo|fanasana'ny Tompo]]) ary amin'ny alalan'ny fitondrana ny vahoaka kristiana. Amin'ny alalan'ny ordinasiona (fanokanana) ataon'ny [[eveka]] no mametraka ny olona iray eo amin'ny asan'ny pretra. Isan'ny sakramenta izany ordinasiona izany ao amin'ny Fiangonana katolika sy ny Fiangonana ortodoksa. Ny teolojia katolika momba ny asam-pisoronana dia nivoatra teo anelanelan'ny [[Konsily tao Tridentio]], izay iheverana ny pretra amin'ny fanananay fahefana hankalaza ny sorona masina (lamesa), sy ny [[Konsily Vatikàna II]], izay niaiky ny maha mpisorona ny mino rehetra sady napetraka ny pretra amin'ny asa fanompoana ho an'ny vahoaka kristiana.
[[Sary:Passio 2010 (5340704340).jpg|vignette|Pretra anglikana]]
Ny fiangonana protestanta dia tsy misy pretra na mpisorona manokana. Mino izy ireo fa ny mino rehetra dia mpisorona sady tsy mila ny fanelanelanan'ny mpisorona ny mpino amin'Andriamanitra.
| |||