Endrik'io pejy io tamin'ny 18 Novambra 2018 à 07:11 hanova Thelezifor (dinika \| fandraisan'anjara) 44 413 modifications kAucun résumé des modifications Marika: Hanova araka ny hitan'ny maso ← Fiovana taloha		Endrik'io pejy io tamin'ny 5 Jolay 2019 à 11:09 hanova esory Zithal (dinika \| fandraisan'anjara) 2 689 modifications k Rohy Marika: Hanova araka ny hitan'ny maso Fanovana avy amin'ny finday Fiovana tamin'ny alalan'ny tranonkala finday Fiovana manaraka →
Andalana faha-1: Atao hoe [[Apokrifan'ny Baiboly\|'''Apokrifan'ny''' '''Baiboly''']] na [[Apokrifan'ny Baiboly\|'''Boky''' '''apokrifa''']] na [[Apokrifan'ny Baiboly\|'''Soratra''' '''apokrifa''']] na [[Apokrifan'ny Baiboly\|'''Apokrifa''']] fotsiny ireo boky nosoratana ho boky masina nefa tsy voaray ho ao amin'ny lisitry ny boky ekena ho filamatry ny finoana ao amin'ny [[Baiboly]] kristiana na amin'ny [[Tanakh\|Baiboly jiosy]]. Izany lisitra izany no atao hoe [[kanona]]. Tsy mitovy ny fampiasan'ny [[Katolisisma\|Katolika]] sy ny [[Protestantisma\|Protestanta]] ny teny hoe ''apokrifa''. Samy manana ny lisitry ny boky ataony hoe apokrifa ny fanontana Baiboly tsirairay. == Fiforonan-teny == Ny teny hoe ''apokrifa'' dia fanagasiana ny [[Fiteny grika\|teny grika]] hoe ''ἀπόκρυφος'' / ''apókruphos'' izay midika hoe "miafina". Hoy i Enrico Galbiati : "Sarotra ~~hatambatra~~atambatra ho boky iray taloha izany boky maro be izany, sady nisy boky maro hafa koa nolazaina tsy an-drariny hoe boky masina notsilovin' Andriamanitra (nohamboina hoe hita tany an-toeran-miafina, ka nantsoina amin'ny anarana grika hoe "apokrifa")" <ref><small>Enrico Galbiati, ''Tantaran'ny Famonjena amin'ny Testamenta Taloha'', Edisiôna md. Paoly / Filles de St Paul / Antananarivo, 1995. Takila faha-12.</small></ref>. Ny Protestanta malagasy dia mpiasa ny teny hoe ''apokryfika'' koa. == Fampiasana ny teny hoe a''pokrifa''== Tsy mitovy ny fadraisana sy ny fampiasana ny teny hoe ''apôkrifa'' na ''apokryfa'' eo amin'ny fiangonana protestanta sy ny fivavahana jiosy an-daniny ary ny fiangonana katolika sy ortodoksa an-kilany. ~~Niho~~Noho izany dia samy manana izay boky ~~ataon'ny~~ataony hoe apokrifa ny fiangonana tsirairay. Nefa ny hoe "[[pseodepigrafa]]" ao amin'ireo fiangonana protestanta no mitovy amin'ny hoe "apôkrifa" ao amin'ny fiangonana katolika sy ny fiangonana ortodoksa. === Boky apokrifa amin'ny Protestanta sy ny Jiosy === Ataon'ny Protestanta hoe apokrifa ireo boky ao amin'ny [[Testamenta Taloha]] hita ao amin'ny [[Baiboly katolika]] sy [[Baiboly ortodoksa\|Baiboly orthodoksa]] sady atao hoe [[Boky deoterokanonika\|deoterokanonika]] nefa tsy voaray ho kanona ao amin'ny [[Baiboly protestanta]] sy ao amin'ny [[Tanakh\|Baiboly hebreo.]] Ireto avy izy ireo: * [[Bokin'i Jodita]] * [[Bokin'i Tobia]] Andalana faha-22: [[Bokin'i Daniela#Ny tantaran’i Sozana sy ny sampin’i Babilona (Dan. 13 – 14)\|Fanapin'ny Bokin'i Daniela]] (Toko faha-13 sy faha-14 ao amin'ny [[Bokin'i Daniela]]). Ny boky nifotorana misy an'ireo "fanampiny" ireo dia tsy voasoratra ao amin'ny [[Tanakh\|Baiboly hebreo]] ampiasaina amin'izao fotoana izao fa tamin'ny Baiboly amin'ny teny grika atao hoe [[Septoaginta]]. Ny boky hafa rehetra, izay sady tsy kanonika no tsy apokrifa, dia ataon'ny Protestanta hoe [[pseodepigrafa]]. === Boky apokrifa ao amin'ny Baiboly katolika === Amin'ny Katolika ny boky atao hoe apokrifa dia ireo boky sady tsy [[Boky protokanonika\|protokanonika]] no tsy [[Boky deoterokanonika\|deoterokanonika]] - dia ireo no ataon'ny Protestanta hoe pseodepigrafa. Ny teny hoe ''apokrifa'' sy ''pseodepigrafa'' anefa tsy voatery hitovy hevitra. Tsy misy lisitra raikitra momba ireo boky ireo fa ireto misy ohatra vitsy amin'izany: [[Boky fahatelon'ny Makabeo]] Andalana faha-37: === Apokrifan'ny Testamenta Taloha === Ireto boky ireto dia atao hoe koa "Apokrifa anelanelan-testamenta" na "Soratra anelanelan-testamenta" noho izy ireo voasoratra ~~tanlanlan~~tanelanelan'ny fotoana naoratana ny [[Testamenta Taloha]] sy ny an'ny [[Testamenta Vaovao]], teo anelanelan'ny fotoana nahafatesan'ny mpaminany [[Malakia]] (toanjato faha-5 eo ho eo) sy ny fotoana nanombohan'i [[Jaona mpanao batisa\|Joany Batista]] nanao asa faminaniana. Voasoratra tamin'ny [[fiteny grika]] sy tamin'ny [[fiteny hebreo]] ireo boky apokrifa ireo. * Amboara Andalana faha-75: [[Boky fahatelon'ny Makabeo\|Makabeo fahatelo]] Martioran’i Isaia [[Paralipomenan'i Jeremia\|Paralipomenan’i Jeremia]] [[Salamon'i Salomona\|Salamon'i Solomona]] Tahirin-tsoratr’i Damasy (na Damaskosy) Tantara hebreon’i Melkisedeka * Tantaran'i Solimana * Testamentan’i Joba [[Testamentan'i Abrahama\|Testamentan’i Abrahama]] Testamentan’i Isaka Andalana faha-93: * Adin'i Adama sy i Eva * [[Antsan'i Salomona\|Antsan’i Solomona]] * Apokalipsan’i Paoly * Apokalipsa voalohan’i Jakoba * Apokalipsa faharoan’i Jakoba Andalana faha-132: * Evanjelin’i Barnabe * Evanjelin’i Bartelemy (na Fanontanian’i Bartelemy) [[Evanjelin'i Gamaliela\|Evanjelin’i Gamaliela]] [[Filazantsaran'i Jodasy\|Evanjelin’i Jodasy]] [[Evanjelin'i Maria]] ~~Evanjelin’i~~[[Evanjelin'i Petera]] [[Evanjelin'i Pseodo-Matio]] Evanjely apokrifan’i Joany * Evanjely arabon’i Joany [[Evanjely arabon'ny Fahazazana]] [[Evanjelin'i Filipo\|Evanjelin’i Filipo]] * Evanjely araka an’i Filipo * [[Filazantsaran'i Tomasy\|Evanjely araka an’i Tomasy]] [[Evanjely armenianan'ny Fahazazana]] Andalana faha-148: Fanekena an’i Pseodo-Klementa * Fiainan’i Jesoa amin’ny fiteny arabo * ~~Fiakaran’i~~[[Fiakaran'i Isaia]] [[Fiakaran'i Maria]] Fiderana an’i Joany mpanao Batisa Andalana faha-155: [[Protevanjelin'i Jakoba]] Pseodo-Abdiasa (Virtutes Apostolorum) * Sombin'Evanjely * Sombin’evanjely * Tantaran’i Josefa mpandrafitra * Tantaran’i Simona sy i Teonoe

Apôkrifan' ny Baiboly: Fahasamihafan'ny versiona